Tıp Uzmanlık Derneklerinin Topluma Yönelik Sağlık Tavsiyelerinin İçerik Analizi Yöntemiyle İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 1, 225 - 237, 03.03.2025

Mehmet Avdan , Ayhan Uludağ

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1301899

Öz

Bu araştırmada, ülkemizde bulunan tıp uzmanlık branşlarının kurduğu mesleki derneklerin çeşitli tekniklerle topluma verdiği sağlık tavsiyelerinin neler olduğunun belirlenmesi ve bireysel sağlık ve toplum sağlığını geliştirici mesajların yayınlanma süreleri, hangi yöntemlerle verildiğinin tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Araştırmada, tarama modeline dayalı içerik çözümlemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma Türk Tabipler Birliği Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu üyesi tıp uzmanlık branşlarının kurduğu 103 adet mesleki dernekler üzerinde yürütülmüştür. Çalışma, 2019 yılı içerisinde derneklerin resmî web sitelerinden ve sosyal medya adreslerinden yapmış oldukları 1736 adet tavsiye içerikli mesajların incelenmesiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, Kodlama Cetveli kullanılarak elde edilen veriler SPSS programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Çalışmada bulgular ışığında, yapılan paylaşımların %52’ si web sayfası, %48’i sosyal medya aracılığıyla yapıldığı görülmektedir. Halkı bilgilendirme ve toplum sağlığının korunması gibi kriterler çalışmada ön plana çıkmaktadır. Çalışma sonuçları göz önüne alındığında, 2019 yılı içerinde 103 derneğin 1736 paylaşım yaptığı sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan paylaşım sayısı dernek başına yaklaşık 17 olarak tespit edilmiştir. Çalışmada, uzmanlık derneklerinde, toplum sağlığını geliştirici uygulamalara ağırlık verilmesine rağmen topluma yönelik sağlık tavsiyelerinin belirli gruplar arasında göz ardı edildiği ve yetersiz kaldığı sonucuna varılmıştır. Araştırmanın önemi kişi ve toplumun sağlıklı olması, koruyucu sağlık hizmetlerine ulaşması, sağlığın geliştirilmesi için bilinçlendirilmesi ve farkındalık oluşturulması bakımından zorunludur. Bu alanda uzmanlık derneklerinin yaptığı sağlık bilgilendirme çalışmalarının tutarlı, başarılı ve toplumu etkileyecek şekilde olması, sağlık tavsiyelerinin daha doğru bir şekilde üretilmesine ve sağlığın geliştirilmesine önemli katkı sunacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sağlığın geliştirilmesi, Sağlık tavsiyeleri, Uzman dernekler

A Content Analysis of Medical Specialty Associations’ Health–Related Recommendations for the Community

Öz

In this study, it is aimed to determine the health recommendations given to the society with various techniques by the professional associations established by the medical specialty branches in our country, and to determine the duration of the publication of messages that improve individual health and public health, and the methods by which they are given. In the research, content analysis method based on the survey model was used. The research was conducted on 103 professional associations established by medical specialty branches that are members of the Turkish Medical Association Specialty Associations Coordination Board. The study was conducted by analyzing 1736 advice messages made by the associations on their official websites and social media addresses in 2019. In the study, the data obtained by using the Coding Chart were analyzed through the SPSS program. In the light of the findings of the study, it is seen that 52% of the posts were made through the website and 48% through social media. Criteria such as informing the public and protecting public health come to the fore in the study. Considering the results of the study, it was concluded that 103 associations made 1736 posts in 2019. The number of posts made was found to be approximately 17 per association. In the study, it was concluded that although specialty associations focus on practices that improve public health, health recommendations for the community are ignored and insufficient among certain groups. The importance of the research is imperative for individuals and communities to be healthy, to access preventive health services, and to raise awareness and create awareness for health promotion. In this field, the fact that the health information activities carried out by the specialty associations are consistent, successful and affect the society will make a significant contribution to the production of health recommendations more accurately and to the improvement of health.

Anahtar Kelimeler

Health advice, health promotion, specialty associations

Kaynakça

• Altheide, DL (1996). Qualitative media analysis. California: Thousand Oaks, Sage Publications.
• Arık, İA (1998). Psikolojide Bilimsel Yöntem. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Australian Institute of Health and Welfare (AIHW). Risk factors contributing to chronic disease. Cat No. PHE 157. Canberra. 2012. https://www.aihw.gov.au/reports/chronic-disease/risk-factors-contributing-to-chronic-disease/summary.
• Aydın, N (2019). Sağlığın teşviki ve geliştirilmesi . Black Sea Journal of Health Science , 2 (1) , 21-29.
• Ayo, N (2012). Understanding health promotion in a neoliberal climate and the making of health conscious citizens. Critical Pub Health, 22 (1), 99-105. doi:https://doi.org/10.1080/09581596.2010.520692
• Boztepe Taşkıran, H ve Yıldız, E (2019). Sağlığa ilişkin risklerin önlenmesi bağlamında sağlık iletişimi kampanyalarının ve yeni medyanın rolü. Dördüncü Kuvvet Uluslararası Hakemli Dergi , 2 (2) , 111-133 . doi:https://doi.org/10.33464/dorduncukuvvet.582332
• DOHA (2008). Fruit and Vegetable Campaign. Viewed 16 February 2011
• Edelman, CL ve Mandle, CL (2002). Health promation. Toronto: Mosby Company, 24-31.
• Epp, J (1987). Achieving health for all: A framework for health promotion. Ministry Of Supply And Services, 419-428. doi:https://doi.org/10.1093/heapro/1.4.419
• Fedai, R ve Fedai, M (2019). Birleşmiş milletlerin sağlık politikalarının üretilmesindeki rolü. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 2019; 88: 78- 92. doi:10.16992/ASOS.14689
• George Alexander L (2003). İçerik çözümlemesinde nicel ve nitel yaklaşımlar. İletişim araştırmalarında içerik çözümlemesi (Derleyen ve Çeviren: Murat S. Çebi). Ankara: Alternatif Yayınları.
• Hansen, A (2003). İçerik çözümlemesi. (Derleyen: Çebi M.S). Iletişim araştırmalarında içerik çözümlemesi. Ankara: Alternatif Yayınları.
• T.C. İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü (2023). https://www.siviltoplum.gov.tr/derneklerin-bolgelere-gore-dagilimi (Erişim Tarihi 30 Kasım 2022).
• T.C. İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü (2023). https://www.siviltoplum.gov.tr/derneklerin-faaliyet-alanlarina-gore-dagilimi (Erişim Tarihi 30 Kasım 2022).
• T.C. İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü (2023). https://www.siviltoplum.gov.tr/genel-kurulus-bilgileri (Erişim Tarihi 30 Kasım 2022).
• T.C. İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü (2023). https://www.siviltoplum.gov.tr/yillara-gore-faal-dernek-sayilari (Erişim Tarihi 30 Kasım 2022).
• İlhan, M, Aydemir Ö, Çakır M. ve Aycan, S (2014). Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara’da üç ilçe örneği . Turkish Journal of Public Health , 12 (3) , 188-200. doi:https://doi.org/10.20518/thsd.91650
• Madenoğlu Kıvanç M. (2015). Evrensel sağlık bildirgeleri ve Türkiye’de sağlık reformları. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi 2015; 3(2):162.
• McNeely, ML, Campbell KL, Rowe BH, Klassen TP, Mackey JR ve Courneya KS (2006). Effects of exercise on breast cancer patients and survivors: a systematic review and meta-analysis. Canadian Medical Association Journal 175(1):34–41. doi:10.1503/cmaj.051073
• Oğuz, NY (1997). Hasta hakları alanındaki gelişmeler ve değişen değerler. Türkiye Klinikleri J Med Ethics. 5(2), 50-55.
• Özkal, İ (2002). Türkiye’de sağlık sektörü ve küreselleşme. Kamu Yönetimi Dünyası Dergisi, 3(11): 46-49
• Özsunay, E (1974). Medenî hukukumuzda tüzel kişiler, tüzel kişilerin genel teorisi. İstanbul: Dernekler –Vakıflar, 3. Baskı, 77.
• Öztürk, C (2020). Sağlığın geliştirilmesinde sağlık iletişiminin ve sosyal medya kanallarının rolü. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Medipol Üniversitesi, İstanbul.
• Özvarış, ŞB (2001). Sağlık eğitimi ve sağlığı geliştirme. Ankara: Hacettepe Halk Sağlığı Vakfı.
• Özvarış, ŞB (2011). Sağlığı geliştirme ve sağlık eğitimi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Rydzewski, M (2010). Diet and nutrition may influence risk for depression. 2011.
• Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. 2011b. Sağlığın teşviki ve geliştirilmesine yönelik dönüm noktaları. Global Konferanslardan Bildiriler. Dünya Sağlık Örgütü 2009. Ankara: Bakanlık Yayın No: 813. ISBN: 978-975-590-362- 01.
• Sayek, F (1998). Sağlıkla ilgili uluslararası belgeler, Ankara: Türk Tabipleri Birliği Konseyi.
• Seçtim, H (2019). Sağlıkta dönüşüm programı üzerine bir değerlendirme . Management and Political Sciences Review , 1 (1) , 117-133. doi:https://dergipark.org.tr/tr/pub/mpsr/issue/45230/523980
• Sørensen, K. Pelikan, JM. Rothlin, F. Ganahl, K. Slonska, Z. eth al. (2015). Health literacy in europe: comparative results of the european health literacy survey (Hls-Eu). European Journal Of Public Health, 25(6): 1053–058. doi: https://doi.org/10.1093/eurpub/ckv043
• T.C. Resmi Gazete (2001). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2001/12/20011208.htm (Erişim Tarihi: 30 Kasım 2022).
• T.C. Resmi Gazete (2011). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/12/20111223.htm (Erişim Tarihi 30 Kasım 2022).
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Türkiye sağlık sistemi performans değerlendirmesi (2011). Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü Yayınları. Ankara 2011: 9-43
• Temel Sağlık Hizmetleri Sempozyumu (2005). Sağlıkta Sektörler Arası İş birliği. Manisa: 3-5-6 Mayıs 2005
• Ulusoy Gökkoca, F.Z (2001). Sağlık eğitimi açısından temel ilkeler. Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi. Halk Sağlığı Dergisi, 10(10): 371- 374.
• Winslow, CE (1920). The untilled field of public health modern medicine, 2:183. doi: 10.1126/science.51.1306.23
• Wright, CR (1986). Mass communication: a sociological perspective. New York: Random House.
• Yardım, N., Gögen, S. ve Mollahaliloğlu, S (2009). Sağlığın geliştirilmesi: Dünya’da ve Türkiye’de mevcut durum. Journal of Istanbul Faculty of Medicine, 72: 29-35. doi:https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuitfd/issue/9271/115938
• Yıldız E (2019). Sağlığa ilişkin risklerin önlenmesi bağlamında sağlık iletişimi kampanyalarının ve yeni medyanın rolü. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.