The Impact of Forced Migration and Displacement on Family Dynamics: A Thematic Comparison of Internal and Cross-Border Migration Experiences in Turkey

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: Aile Özel Sayısı, 79 - 102, 19.10.2025

Çiğdem Tuğaç

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1729556

Öz

Migration, involving individuals’ movement from their usual places of residence to other locations, is a globally widespread phenomenon. Turkey holds a unique position, as both a central hub in international migration routes and a country experiencing internal migration driven by earthquakes, climate-related disasters, and urban transformation. This study aims to comparatively analyze the impacts of forced migration and displacement on family structures in Turkey, focusing on internal and cross-border migration contexts, based on recent literature published after 2020. The study employs a structured, qualitative, and interpretive conceptual synthesis, combining systematic literature review and thematic content analysis. Both national and international academic publications, as well as institutional policy documents, were incorporated into the analysis. The experiences of forced internal migration and refugee families in Turkey are assessed through themes of family role redistribution, gender relations, and socio-cultural adaptation. Findings indicate that migration’s effects on family structures vary according to spatial, cultural, and economic contexts. Displacement causes not only physical but also social rupture. While relative cultural similarities and citizenship rights facilitate integration in internal-migration, status ambiguity, language barriers, and social exclusion in cross-border migration more profoundly disrupt family dynamics. The study advocates for integrated, family-centered, long-term social policies and support mechanisms tailored to different migration types to mitigate effects of displacement.

Anahtar Kelimeler

Migration , displacement , family structure , gender , socio-cultural adaptation

Zorunlu Göç ve Yerinden Edilmenin Aile Dinamiklerine Etkisi: Türkiye Örneğinde İç ve Dış Göç Deneyimlerine Dayalı Tematik Bir Karşılaştırma

Öz

Göç, bireylerin olağan ikamet yerlerinden başka bir yere hareketini içeren, küresel ölçekte yaygınlaşan bir olgudur. Türkiye, hem uluslararası göç yollarının merkezinde yer alması hem de deprem, iklim kaynaklı afetler ve kentsel dönüşüm gibi nedenlerle iç göç süreçlerini deneyimlemesi bakımından özgün bir konumdadır. Bu çalışmanın amacı, 2020 sonrası yayımlanmış güncel literatüre dayanarak, zorunlu göç ve yerinden edilmenin aile yapısı üzerindeki etkilerini Türkiye örneğinde, iç ve dış göç bağlamlarında karşılaştırmalı olarak analiz etmektir. Araştırma, sistematikleştirilmiş literatür taraması ve tematik içerik analizi yoluyla yapılandırılmış niteliksel ve yorumlayıcı bir kavramsal sentezdir. Ulusal ve uluslararası akademik yayınların yanı sıra kurumsal politika belgeleri de analiz sürecine dahil edilmiştir. Türkiye’deki zorunlu iç göç hareketleri ile sığınmacı ailelerin deneyimleri; aile içi rollerin dağılımı, toplumsal cinsiyet ilişkileri ve sosyo-kültürel uyum temaları üzerinden değerlendirilmiştir. Bulgular, göçün aile yapısı üzerindeki etkilerinin mekânsal, kültürel ve ekonomik bağlamlara göre farklılaştığını göstermektedir. Yerinden edilme yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda sosyal bağlamda da bir kopuşa neden olmakta, aile bu dönüşümden etkilenmektedir. İç göçte göreli kültürel benzerlikler ve vatandaşlık hakları uyum sürecini kolaylaştırırken; dış göçte statü belirsizliği, dil bariyeri ve toplumsal dışlanma gibi unsurlar aile dinamiklerini daha derinden sarsmaktadır. Çalışma, yerinden edilmenin aile üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmaya yönelik entegre, kapsayıcı, aile merkezli, uzun vadeli ve farklı göç türlerine duyarlı sosyal politika ve destek mekanizmalarının geliştirilmesini önermektedir.

Anahtar Kelimeler

Göç , yerinden edilme , aile yapısı , toplumsal cinsiyet , sosyo-kültürel uyuym

Etik Beyan

Çalışma kapsamı bakımından Etik Kurul onayı gerekli değildir.

Destekleyen Kurum

Çalışma finansal destek almamıştır.

Kaynakça

• Abamosa, J.Y. (2024). Stuffing the refugee education pipeline: the integration process and the exclusion of refugees from knowledge production in a western destination country. Frontiers in Education, 9, 1339878. doi:10.3389/feduc.2024.1339878
• Acungil, Y. (2021). Kentsel dönüşüm uygulamalarının kentin sosyo-ekonomik yapısına etkileri: Tokat 600 evler mahallesi örneği. Akademik Görüş Dergisi, 1(2), 43-49. doi: 10.5281/zenodo.7497549
• Akkaş, İ. ve Aksakal, İ. (2021). Afgan göçmenlere yönelik tutum ve algıların sosyolojik analizi: Erzincan örneği. Sosyolojik Bağlam Dergisi, 2(3), 41-54. doi:10.52108/2757-5942.2.3.3
• Aldous, J. (1990). Family development and the life course: Two perspectives on family change. Journal of Marriage and the Family, 52(3), 571–583. doi:10.2307/352924
• Arıcıoğlu, M.A. ve Afkarı, R. (2023). Türkiye’deki Afgan göçmenlerin girişimcilik sürecinde sosyal sermayenin etkisi: İstanbul ve Konya örneği üzerine nitel bir araştırma. Necmettin Erbakan Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 5(1), 17-44. doi:10.51124/jneusbf.2023.40
• Aydın, Y. ve Kayıkcı, H. (2024). “Göç ettirmeyen kentsel dönüşüm” ve soylulaştırma ayrımı: Ankara, Yenimahalle Mehmet Akif Ersoy mahallesi örneği. Ankara Araştırmaları Dergisi, 12(1), 41-58. doi:10.5505/jas.2024.28291
• Bahadır, B. ve Uysal, G.Ş. (2024). İklim değişikliğine karşı tarım işletmelerinin geçim kaynakları etkilenebilirliğinin sermaye unsurları açısından değerlendirilmesi: Türkiye’de üzüm üreticileri örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(5): 1112-1129. doi:10.33462/jotaf.1375013
• Baiocchi, M.L. (2025). Precarity as a methodological framework in the study of socially reproductive labor: Insights from an ethnography with migrant women household workers and their advocates in the semi-periphery of global capitalism. Dialectical Anthropology, 1-22. doi:10.1007/s10624-025-09776-w
• Bhat, N., Fayaz Ahmad Paul, A., Bashir, A., Gul, A. ve Ganie, Z.A. (2025). A narrative review of cultural identity and health risks in forced migration. International Journal of Population Studies, 11(2), 1-16. doi:10.36922/ijps.4468
• Bimay, M. ve Çetin, E. (2023). Entegrasyon sürecinde göçmen aile yapısında yaşanan değişimler: Batman’daki Suriyeliler örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 1019-1935.
• Birpınar, M.E. ve Tuğaç, Ç. (2022). Climate security and migration: An evaluation for the world and Turkey. Insight Turkey, 24(1), 105-133. doi: 10.25253/99.2022241.7
• Bisht, T.C. (2024). Forced displacement: A rapidly rising vulnerability and its challenges for an inclusive and sustainable Asia and the Pacific. ADBI Working Paper No. 1465. Tokyo: Asian Development Bank Institute (ADBI).
• Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: Experiments by nature and design. Cambridge: Harvard University Press.
• Brunarska, Z. ve Ivlevs, A. (2023). Forced displacement and subsequent generations’ migration intentions: Intergenerational transmission of family migration capital. Journal of Ethnic and Migration Studies, 50(10), 2423-2443. doi:10.1080/1369183X.2023.2290443
• Bunn, M., Zolman, N., Smith, C. P., Khanna, D., Hanneke, R., Betancourt, T.S. ve Weine, S. (2022). Family-based mental health interventions for refugees across the migration continuum: A systematic review. SSM Mental Health, 2, 100153. doi:10.1016/j.ssmmh.2022.100153
• Bures, R.M. (2016). Migration and families. H. L. Peterson (Ed.), Encyclopedia of family studies içinde (ss. 1–3). New York: Wiley. doi:10.1002/9781119085621.WBEFS392
• Buz, S., Canlı, M. ve Aygüler, E. (2021). Trabzon’da yaşayan Afgan sığınmacıların profili ve gereksinimleri. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Byrd, N. (2022). Issues in refugee adaptation after resettlement. 1st International Academic Conference on the Sustainable Development Goals: Why It Matters. Utah Valley University, Utah.
• Cherlin, A.J. (2012). Public and private familirs: An introduction. New York, NY: McGrawhill Education.
• Chu, H., ve Thelamour, B. (Eds.). (2021). Conceptual and methodological approaches to navigating immigrant ecologies. Cham: Springer Nature.
• Cormoș, V.C. (2022). The processes of adaptation, assimilation and integration in the country of migration: A psychosocial perspective on place identity changes. Sustainability, 14(16), 10296. doi:10.3390/su141610296
• Cuadrado, C., Libuy, M. ve Moreno-Serra, R. (2023). What is the impact of forced displacement on health? A scoping review. Health Policy and Planning, 38(3), 394-408. doi:10.1093/heapol/czad002
• Cuartas, J., Lucero Ramírez-Varela, J., Spitzer, J., Brieant, A., Ghazanfar, A., Lansford, J.E. ve Sanson, A. (2025). Climate change, families, and human development: Review of the evidence. Journal of Cognition and Development, 1-23. doi:10.1080/15248372.2025.2468187
• Çağlayan, S. (2006). Göç kuramları, göç ve göçmen ilişkisi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 67-91.
• Çarpar, M.C. ve Yaylacı, F.G. (2021). Forced migration as a crisis in masculinity: A sociological approach to refugee men’s remasculinization strategies in Turkey. Journal of Refugee Studies, 34(4), 3846-3870. doi:10.1093/jrs/feaa138
• Çelik, S. ve İşler, N.K. (2020). Göç mağduru çocukların Covid-19 salgını sürecindeki öğrenme deneyimleri. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 783-800. doi:10.37669/milliegitim.783048
• Çobanoğlu, A. ve İnce, C. (2025). Zorunlu göç bağlamında afetzede kadınların yaşam deneyimlerinin keşfi: 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremi örneği. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 319-355. doi:10.30561/sinopusd.1631657
• de Haas, H., Castles, S. ve Miller, M. J. (2020). The age of migration: International population movements in the modern world. Dublin: Bloomsbury Publishing.
• Doğan, M. (2022). Türkiye’de iç göç: Aile bağlamında. Atlas Sosyal Bilimler Dergisi, 1(10), 64-72.
• Doğangün, G. ve Keysan, A.Ö. (2022). Göçün Suriyeli kadınların toplumsal cinsiyet pratikleri üzerindeki etkisi: İmkanlar ve zorluklar. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 77(1), 125-150. doi:10.33630/ausbf.986526
• Dominelli, L. (2023). Climate change and families: UN policy brief on climate change and families. Stirling: University of Stirling.
• Ekmen, E. ve Koçak, O. (2020). Göçün Suriyeli ve Yemenli göçmenlerin aile yapıları üzerine etkileri. Journal of Social Policy Conferences, 79, 167-205. doi:10.26650/jspc.2020.79.0002
• Engin, M. (2021). Türkiye’de iç göçün aile kurumu üzerindeki etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(41), 230-243.
• Erdoğan, M.M. (2023). Syrians barometer: A framework fo achieving social cohesion with Syrians in Türkiye. Ankara: SerBest Kitaplar.
• European Commission. (2025). Forced displacement. https://international-partnerships.ec.europa.eu/policies/migration-and-forced-displacement/forced-displacement_en (Erişim tarihi: 16.06.2025).
• European Parliament. (2024). Exploring migration causes: Why people migrate. https://www.europarl.europa.eu/topics/en/article/20200624STO81906/exploring-migration-causes-why-people-migrate (Erişim tarihi: 06.06.2025).
• Gillen, M., Goodman, A., Danaher, F., Bosson, R., Greenwald, M. ve Jasrasaria, R. (2024). Intergenerational trauma and resilience among im/migrant families: Child mental health outcomes and psychosocial mechanisms of transmission. Health, 16, 888-920. doi:10.4236/health.2024.1610063
• Gillespie, B.J. ve Mulder, C.H. (2020). Nonresident family as a motive for migration. Demographic Research, 42, 399-410. doi: 10.4054/DemRes.2020.42.13
• Goode, W. J. (1963). World revolution and family patterns. Glencoe, IL: Free Press.
• Göç İdaresi Başkanlığı. (2025a). Düzensiz göç. https://www.goc.gov.tr/duzensiz-goc-istatistikler (Erişim tarihi: 01.06.2025).
• Göç İdaresi Başkanlığı. (2025b). Yabancılar ve uluslararası koruma kanununda geçici koruma. https://www.goc.gov.tr/yabancilar-ve-uluslararasi-koruma-kanununda-gecici-koruma (Erişim tarihi: 04.09.2025).
• Gutierrez-Vazquez, E. ve Torres, A. (2020). Gendered and stratified family formation trajectories in the context of Latin American migration, 1950 to 2000. International Migration Review, 56, 1107-1140. doi:10.1177/01979183211067768
• Guy-Evans, O. (2025). Bronfenbrenner’s ecological systems theory. Simply Psychology, 10518-046.
• Gönül, S. (2020). Zorunlu göç ve toplumsal cinsiyet: Suriyeli kadınların evlilik deneyimleri. K. Biehl ve D. Danış (Ed.), Türkiye’de göç araştırmaları içinde (ss. 80-100). İstanbul: SU-GENDER ve GAR.
• Güler, H. (2020). Afganlı göçmenlerin göç süreçleri ve işçilik deneyimleri: Uşak ili örneği. Work and Society, 3, 1461-1482.
• Haqyar, A.J. ve Camgöz, M. (2023). Afgan göçmenlerin sosyokültürel uyumlarının iş tatminine etkileri: Bursa ili örneği. Middle East Journal of Refugee Studies, 8(2), 7-28.
• Harvey, C., Garwood, R., & El-Masri, R. (2013). Shifting sands: Changing gender roles among refugees in Lebanon. Oxford: Oxfam International.
• IOM. (2024). Migration and migrants: A global overview. M. McAuliffe ve L.A. Oucho (Ed.), World Migration Report 2024 içinde (ss. 1-37). Geneva: IOM.
• IOM. (2025a). Fundamentals of migration. https://www.iom.int/fundamentals-migration (Erişim tarihi: 03.09.2025).
• IOM. (2025b). The global context of international migration. https://emm.iom.int/handbooks/global-context-international-migration/scale-and-nature-international-migration-21st-0 (Erişim tarihi: 03.09.2025).
• IOM. (2025c). Key migration terms. https://www.iom.int/key-migration-terms (Erişim tarihi: 03.09.2025).
• IPCC. (2022). Climate change 2022: Impacts, adaptation and vulnerability. Contribution of Working Group II to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge: Cambridge University Press.
• İşlek, U.Z. ve Şengül, F.N. (2024). Kentsel dönüşümün toplumsal yapıya etkileri: İstanbul Alibeyköy Mahallesi örneği. Uluslararası Sosyal Bilimlerde Yeni Ufuklar Dergisi, 71-83.
• Jabbari, B., Schoo, C. ve Rouster, A.S. (2023). Family dynamics. StatPearls Publishing. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560487/ (Erişim tarihi: 03.09.2025).
• Jany, T., Yossinger, N. S., Wood, E., Coggio, T. ve Champemn, J. (2024). Integration outcomes for forcibly displaced persons (FDPs). https://rcusa.org/wp-content/uploads/2024/01/Integration-Outcomes-for-Forcibly-Displaced-Persons-FDPs-Final.pdf (Erişim tarihi: 13.06.2025).
• Johansen, D.J., Varvin, S. ve Sagbakken, M. (2025). Family life under strain: The impact of forced migration on refugee parenting in reception centers. Frontiers in Psychology, 16, 1554692. doi:10.3389/fpsyg.2025.1554692
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2007). Family, self, and human development across cultures. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Karataş, M. ve Duyan, V. (2021). Kitlesel göç, sosyal kabullenme ve uyum bağlamında Türkmen işçilerin deneyimleri. OPUS International Journal of Society Researches,18(42), 5480-5515. doi:10.26466/opus.932531
• Kargın, İ.A. (2018). War hits the women: Marriage as Syrian women’s coping mechanism and its impact on Turkish women. Turkish Studies, 13(7), 31-45. doi:10.7827/TurkishStudies.12906
• Kendrick, M.E. ve Early, M. (2024). Addressing the language and literacy needs and challenges of students with refugee experiences: Integrated supports. Education Sciences, 14(12), 1354. doi:10.3390/educsci14121354
• Kızılaslan, N. ve Arslan, F. (2022). Kırsaldan kente göç hareketlerinin nüfusun cinsiyet ve eğitim faktörlerine etkisi (Amasya ili örneği). Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 11(3), 147-158.
• Kızmaz, Z. (2021). İklim değişikliğinin kırsal alandaki etkisi ve alternatif arayışlar: Sosyolojik bir yaklaşım. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(1), 431-453. doi: 10.18069/firatsbed.827702
• Küçük, A. (2020). Türkiye’de göç ve sağlık politikaları analizi: “Sıhhat projesi” örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(47), 473-496. doi: 10.21560/spcd.vi.576588
• Küçük, H. (2022). Toplumsal cinsiyet bağlamında göç sürecinde kadın ve erkek. Toplumsal Politika Dergisi, 3(1), 26-37.
• Lu, Y., Zhang, R. ve Du, H. (2021). Family structure, family instability, and child psychological well-being in the context of migration: Evidence from sequence analysis in China. Child Development, 92(4), 416-438. doi:10.1111/cdev.13496
• Maehler, D.B. ve Daikeler, J. (2024). The cultural identity of first-generation adult immigrants: A meta-analysis. Self and Identity, 23(5–6), 450-483. doi:10.1080/15298868.2024.2399559
• Massey, D.S., Arango, J., Hugo, G., Kouaouci, A., Pellegrino, A. ve Taylor, J.E. (1993). Theories of international migration: A review and appraisal. Population and Development Review, 19(3), 431-466. doi: 10.2307/2938462
• McAuliffe, M. ve Khadria, B. (2021). World migration report 2022. Geneva: International Organization for Migration (IOM).
• Milewski, N. ve Kulu, H. (2007). Family change and migration in the life course. Demographic Research, 17, 567-590. doi:10.4054/demres.2007.17.19
• Morgül, K., Savaşkan, O. ve Mutlu, B. (2021). İstanbul’da Suriyeli sığınmacılara yönelik algı ve tutumlar: Partizanlık, yabancı karşıtlığı, tehdit algıları ve sosyal temas. İstanbul: Türkiye Ekonomik Sosyal Siyasal Araştırmalar Vakfı.
• Mulder, C. ve Malmberg, G. (2014). Local ties and family migration. Environment and Planning A, 46, 2195-2211. doi:10.1068/a130160p
• Mulder, C H. (2018). Putting family centre stage: Ties to nonresident family, internal migration, and immobility. Demographic Research, 39, 1151-1180. doi: 10.4054/DemRes.2018.39.43
• Oghli, N. F. (2023). Göç yönetişimi: Afganlılar örneği (Yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Özensoy, A. U. (2021). Muş'ta sığınmacıların yaşadıkları sorunlar, çözüm yolları, sosyal ve ekonomik hayata entegrasyonları. Third Sector Social Economic Review, 56(3), 1596-1613. doi:10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.21.08.1625
• Özmete, E. ve Dinç, B. (2020). Yaşlıların “göç” ve “yerinde yaşlanma” bağlamında kentsel dönüşüm ile ilgili değerlendirmeleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(46), 197-234. doi:10.21560/spcd.v20i54504.660460
• Öztürk, A.B., Albayrak, H., Karataş, K. ve Aslan, H. (2021). Dynamics of child marriages among Syrian and Afghan refugees in Turkey. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(1), 251-29.
• Peker, A.E. ve Şanlı, İ. (2022). Deprem ve göç ilişkisi: 24 Ocak 2020 Elazığ depremi örneği. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(1), 125-154.
• Rasooly, A. T. (2020). Afgan göçmenlerinin sosyo-ekonomik ve kültürel özellikleri üzerine bir analiz: İstanbul örneği (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Resmi Gazete. (2013). Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, Resmi Gazete No: 28615. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6458.pdf (Erişim tarihi: 04.09.2025).
• Resmi Gazete. (2014). Geçici Koruma Yönetmeliği, Resmi Gazete No: 29153. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/21.5.20146883.pdf (Erişim tarihi: 04.09.2025).
• SBB. (2023). On ikinci kalkınma planı (2024–2028). Ankara: Strateji ve Bütçe Başkanlığı.
• Sevim, Y. (2024). Deprem nedeniyle zorunlu göçe maruz kalan aileler üzerine sosyolojik bir araştırma. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 12(40), 297-330. doi:10.33692/avrasyad.1492561
• Stark, O. ve Bloom, D.E. (1985). The new economics of labor migration. The American Economic Review, 75(2), 173-178.
• Swendsen, J.D. ve Merikangas, K.R. (2020). The comorbidity of depression and substance use disorders among forced migrants. Clinical Psychology Review, 20, 173-189. doi:10.1016/s0272-7358(99)00026-4
• Şakacı, B.K. (2020). Türkiye’nin göç ve iskan politikaları: 1934 tarihli 2510 sayılı İskân Kanunu incelemesi. Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 1(3), 36-57.
• Şeker, B.D. (2023). Doğal afetlerin göç üzerindeki etkileri: Depremler ve Türkiye. Göç Dergisi, 10(2), 173-187. doi:10.33182/gd.v10i2.875
• Tarım ve Orman Bakanlığı. (2022). Türkiye tarımsal kuraklıkla mücadele stratejisi ve eylem planı (2023–2027). Ankara: Tarım Reformu Genel Müdürlüğü.
• te Lintelo, D.J.H., Yıldız, A., Gürel, M.Ö., Siviş, S., Çün, P., Khan, S. ve Mull, R. (2023). Protracted displacement and housing systems in intermediary cities: The case of Syrians in Torbalı, Türkiye. International Journal of Housing Policy, 25(2), 279-303. doi:10.1080/19491247.2023.2245213
• Torres, A. (2022). Family formation trajectories and migration in the United States by the end of the 20th century. Current Sociology, 72, 120-149. doi:10.1177/00113921221097155
• TÜİK. (2024a). İç göç istatistikleri, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Ic-Goc-Istatistikleri-2023-53676 (Erişim tarihi: 22.06.2025).
• TÜİK. (2024b). Uluslararası göç istatistikleri, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Uluslararasi-Goc-Istatistikleri-2023-53544 (Erişim tarihi: 22.06.2025).
• TÜİK. (2024c). İstatistiklerle aile, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Aile-2023-53784 (Erişim tarihi: 21.06.2025).
• UK Trauma Council. (2025). A review of evidence: Understanding educational experiences of children and young people who are seeking refuge and asylum. https://uktraumacouncil.org/resource/refuge-and-asylum-literature-review?cn-reloaded=1 (Erişim tarihi: 18.06.2025).
• UNDP. (2025). Küresel amaçlar 5: Toplumsal cinsiyet eşitliği. https://www.kureselamaclar.org/amaclar/toplumsal-cinsiyet-esitligi/ (Erişim tarihi: 15.09.2025).
• UNFCCC. (2024). ACE and children & youth events at COP 29. https://unfccc.int/ace/cop29 (Erişim tarihi: 01.06.2025).
• UNFCCC. (2025). Introduction to gender and climate change. https://unfccc.int/gender (Erişim tarihi: 01.06.2025).
• UNHCR. (2023). Global trends: Forced displacement in 2022. UNHCR. https://www.unhcr.org/global-trends-report-2022 (Erişim tarihi: 04.09.2025).
• Utar, S. (2024). Türkiye’nin sığınmacılara yönelik uyum politikalarındaki toplumsal cinsiyet körlüğünün Ankara’da yaşayan Suriyeli kadınların deneyimleri üzerinden analizi. FE Dergi, 16(2), 355-393. doi:10.46655/federgi.1380783
• Ünal, R. ve Gedik, M. (2022). Türkiye’de göç yönetimi ve sosyal hizmet bakış açısından bir değerlendirme. Toplumsal Politika Dergisi, 3(1), 52-70.
• Ünsal, H. (2022). Göç ve aile: Göçün aile üzerindeki etkileri. Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 84-93.
• WHO. (2025). Refugee and migrant mental health. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/refugee-and-migrant-mental-health (Erişim tarihi: 25.06.2025).
• Yalçın, M.G. (2017). Göç psikolojisi. Ankara: Pharmakon.
• Yıldırım, K. (2017). Göçün aile üzerindeki etkisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(3), 965-978.
• Yılmaz, G. G. ve Şikar, A. (2023). Afetlerin etkilerinin zorunlu göç bağlamında incelenmesi: 2023 Kahramanmaraş depremi. Afet ve Risk Dergisi, 6(4), 1247-1268. doi: 10.35341/afet.1290767
• Yuval-Davis, N. (2006). Intersectionality and feminist politics. European Journal of Women's Studies, 13, 193–210. doi:10.1177/1350506806065752