Siperlerden Satırlara: Wilfred Owen Ve Cahit Irgat’ın Şiirlerinde Savaş Ve Protesto

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 3, 870 - 882, 29.09.2025

Ersoy Gümüş

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1673859

Öz

Bu çalışma, savaş karşıtı şiirin iki önemli ismi olan Wilfred Owen ve Cahit Irgat’ın savaşın neden olduğu fiziksel ve psikolojik yıkımı nasıl betimlediklerini karşılaştırmalı bir bakış açısıyla ele almaktadır. Birinci Dünya Savaşı’na asker olarak katılan Owen, siper savaşlarının acımasızlığını ve anlamsızlığını geleneksel kahramanlık anlayışlarını tersyüz ederek yansıtır. Cahit Irgat ise İkinci Dünya Savaşı bağlamında, cephede yaşanan yıkımlara ek olarak savaşın cephe gerisinde neden olduğu açlık, yoksulluk ve duygusal çöküntü gibi sivilleri etkileyen yönlerine odaklanır. Her iki şair de şiiri, milliyetçi ve militarist söylemlere karşı bir direniş biçimi olarak kullanmakta; savaşı insan merkezli bir bakış açısıyla, kayıp, yabancılaşma ve insanlıktan çıkarılma gibi temalar etrafında ele almaktadır. Bu çalışmanın amacı, Owen ve Irgat’ın şiiri yalnızca edebi bir araç olarak değil, aynı zamanda etik bir sorgulama ve toplumsal eleştiri zemini olarak nasıl kullandıklarını incelemektir. Çalışmada, her iki şairin eserlerinin hâkim savaş anlatılarını sorgulayan, daha insancıl ve barış odaklı bir dünya görüşünü savunan şiirsel tanıklıklar olduğu öne sürülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Wilfred Owen , Cahit Irgat , savaş karşıtı edebiyat , travma , şiirsel direniş , savaş eleştirisi.

From The Trenches To The Lınes: War And Protest In The Poetry Of Wilfred Owen And Cahit Irgat

Öz

This study presents a comparative analysis of the ways in which Wilfred Owen and Cahit Irgat, two significant figures of anti-war poetry, portray the physical and psychological devastation of war. Owen, drawing upon his firsthand experiences as a soldier during the First World War, reflects the brutality and futility of trench warfare by subverting traditional notions of heroism. In addition to all destruction caused by war, Irgat, writing in the context of the Second World War, focuses primarily on the suffering of civilians, highlighting issues such as hunger, poverty, and emotional collapse on the home front. Both poets employ poetry as a form of resistance to nationalist and militarist discourses, offering a human-centered perspective that emphasizes loss, alienation, and the dehumanizing effects of war. The aim of this study is to examine how Owen and Irgat use poetry not only as a literary medium, but also as a vehicle for ethical reflection and social critique. It argues that their works function as poetic testimonies that challenge dominant war narratives and advocate for a more humane and peace-oriented worldview.

Anahtar Kelimeler

Wilfred Owen , Cahit Irgat , anti-war literature , trauma , poetic resistance , war criticism.

Kaynakça

• Abdul Muttalib, F., & Hamadneh, T. (2019). War poetry: Wilfred Owen as a soldier and poet. Literary Endeavour, X, 4, ss. 1-12.
• Belge, M. (1980). Savaş ve edebiyat. Milliyet Sanat, 10.
• Bezirci, A., (1997). Temele Gül Dikenler, Evrensel Basım Yayın.
• Bloom, H. (Ed.). (2002). Poets of World War I: Wilfred Owen & Isaac Rosenberg – Comprehensive Research and Study Guide. Chelsea House Publications.
• Duman, H. (2018). Savaş edebiyatı. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 58(1), ss. 99–110.
• Eagleton, T. (2013). Hayatın anlamı. (Çev.K.Tunca). Ayrıntı Yayınları.
• Ertuş, A. (2017). Cahit Irgat’ın şiirlerinde savaş karşıtlığı. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), ss. 1–10.
• Ford, B. (1990). The New Pelican Guide to English Literature-From James to Eliot, Penguin Books Ltd, London and New York.
• Gilbert, S. M. (2013). Wilfred Owen. In S. Das (Ed.), The Cambridge companion to the poetry of the First World War (ss. 117–128). Cambridge University Press.
• Hibberd, D. (2020). Şair Owen. İçinde Wilfred Owen. Savaş Şiirleri (Çev. Tamer Gülbek) ss. 10-12. Vakıfbank Kültür Yayınları.
• Hilâv, S. (2018). Cahit Irgat Üzerine. Cahit Irgat, Irgatın Türküsü (ss. 5-10). Kırmızı Kedi.
• Peter, H. (2005). British Poetry in the Age of Modernism. Cambridge: Cambridge University Press.
• Irgat, C. (2020). Irgatın Türküsü. Kırmızı Kedi.
• Kul, E. (2014). Modern Türk şiirinde savaş karşıtı söylem. Y. Daşcıoğlu (Ed.), Uluslararası Savaş ve Edebiyat Sempozyumu: Bildiriler Kitabı (Cilt 1, ss. 272-294).
• Mahmud, M. R. (2008). The impact of the First World War on the poetry of Wilfred Owen. IIUC Studies, 4, ss. 25-40.
• Ngide, G. E. (2016). A ‘war poet’ or a ‘poet at war’: Wilfred Owen and the pity of war. International Journal of Applied Linguistics and English Literature, 5(1), 170–178. https://doi.org/10.7575/aiac.ijalel.v.5n.1p.170
• Owen, W. (2020). Savaş şiirleri. (T. Gülbek, Çev.). Vakıfbank Kültür Yayınları.
• Sassoon, S. (2020). Giriş. İçinde Wilfred Owen. Savaş Şiirleri (Çev. Tamer Gülbek) ss. 13-15. Vakıfbank Kültür Yayınları.
• Şahan, H. (2014). İkinci Dünya Savaşı’nın Türk şiirine yansıması. Y. Daşcıoğlu (Ed.), Uluslararası Savaş ve Edebiyat Sempozyumu: Bildiriler Kitabı (Cilt 1, ss. 381-398).
• Yetişti, O. (2016). Cahit Irgat’ın Hayatı, Sanatçı Kişiliği ve Eserleri. Erciyes: Aylık Fikir ve Sanat Dergisi. 446, ss. 20-24.