The Relationship Between Selected Macroeconomic Variables and Borsa Istanbul Index: The Case of Turkey

Yıl 2022, , 2913 - 2927, 30.09.2022

Seydi Vakkas Karaca , İbrahim Çütcü , Yıldız Özkök

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1123606

Cited By: 1

Öz

In this study, it is aimed to examine and test the long-term relationship between selected macroeconomic variables and Borsa Istanbul index. In the analysis covering the period 01.2009 – 09.2019 and using monthly data Turkish economy is examined with tests allowing for structural breaks. The model has been constructed by using the variables of interest rates, inflation and unemployment as macroeconomic variables in accordance with the literature. As a result of the analysis, a long-term relationship has been found between selected macroeconomic variables and the stock market index. In addition, one-way causality from the stock market index to interest rates and one-way causality from the stock market index to unemployment rate have been observed.

Anahtar Kelimeler

Borsa Istanbul, Interest rate, Inflation, Unemployment

Seçili Makroekonomik Değişkenler ile Borsa İstanbul Endeksi Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği

Öz

Bu çalışmada, seçili makroekonomik değişkenler ile Borsa İstanbul endeksi arasında uzun dönemli ilişkinin incelenmesi ve test edilmesi amaçlanmaktadır. 01.2009-01.2019 dönemlerini kapsayan ve aylık verilerin kullanıldığı analizlerde, Türkiye ekonomisi yapısal kırılmalara izin veren testler ile incelenmektedir. Makroekonomik değişkenler olarak, literatür ile uyum gözetilerek faiz, enflasyon ve işsizlik değişkenleri kullanılarak model kurgulanmıştır. Yapılan analizlerin sonuçlarında, seçili makroekonomik değişkenler ile borsa endeksi arasında uzun dönemli ilişki yakalanmıştır. Ayrıca, borsa endeksinden faiz oranlarına doğru tek yönlü ve borsa endeksinden işsizlik oranlarına doğru da tek yönlü nedensellik ilişkisi görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Borsa İstanbul, Faiz, Enflasyon, İşsizlik

Kaynakça

• AĞIRMAN, E., ÖZCAN, M. & YILMAZ, Ö. (2014). “Terörizmin Finansal Piyasalara Etkisi: Ampirik Bir Çalışma”. Journal of BRSA Banking & Financial Markets, 8(2): 99-117.
• AKTAŞ, M. & AKDAĞ, S. (2013). “Türkiye’de Ekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Fiyatları ile İlişkilerinin Araştırılması”. International Journal Social Science Research, 2: 50-67.
• ALBENİ, M. & DEMİR Y. (2005). “Makroekonomik Göstergelerin Mali Sektör Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi (İMKB Uygulamalı)”. Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, 14: 1-18.
• AL-SHARKAS, A. (2004). “The Dynamic Relationship Between Macroeconomic Factors And The Jordanian Stock Market”. International Journal of Applied Econometrics and Quantitative Studies, 1(1): 97-114.
• ATTARI, M. J. & SAFDAR, L. (2013). “The Relationship between Macroeconomic Volatility and Stock Market Volatility: Empirical Evidence from Pakistan”. Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences, 7(2): 309-320.
• ÇİL Y. N. (2006). “Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi: Yapısal Kırılma ve Nedensellik Analizi”. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(2): 162-171.
• DICKEY, D.A. & FULLER, W.A. (1981). “Likelihood Ratio statistics For Autoregressive Time Series with a Unit Root”. Econometrica, 49(4): 1057-1072.
• DİRİCAN, C. & CANOZ, İ. (2017). “The Cointegration Relationship Between Bitcoin Prices and Major World Stock Indices: An Analysis With ARDL Model Approach”. Journal of Economics, Finance and Accounting, 4(4): 377-392.
• ELYAK, A. (2008). “İMKB 100 Endeksini Etkileyen Faktörlerin Ekonometrik Analizi”. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• GAN, C., LEE, M., YONG, H. & ZHANG, J. (2006). “Macroeconomic Variables and Stock Market Interactions: New Zealand Evidence”. Investment Management and Financial Innovations, 3(4): 89-101.
• GUJARATİ, D. N. (1999). Temel Ekonometri, (Çev.) Şenesen, Ü., Şenesen, G.G., Literatür Yayınları, İstanbul.
• HARRİS, R. & SOLLİS, R. (2003). Applied Time Series Modelling and Forecasting. John Wiley & Sons Ltd., England.
• KARTAL, Ö. (2011). “Seçilmiş Makroekonomik Göstergelerin İMKB 100 Endeksine Etkileri”. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• KORKMAZ, T., ZAMAN, S. & ÇEVİK, E.I. (2008). “Türkiye’nin Avrupa Birliği ve Yüksek Dış Ticaret Hacmine Sahip Ülke Borsaları ile Entegrasyon İlişkisi”. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8): 19–44.
• MAYSAM, R., COOPER, L., CHUIN, H. & MOHAMAD, A, H. (2004). “Relationship between Macroeconomic Variables and Stock Market Indices: Cointegration Evidence from Stock Exchange of Singapore’s All-S Sector Indices”. Jurnal Pengurusan, 24: 47-77.
• NAKA, A., MUKHERJEE, T. K. & TUFTE, D, R. (1998). Macroeconomic Variables and the Performance of the Indian Stock Market”. Working Papers 1998-06, University of New Orleans, Department of Economics and Finance.
• NARAYAN, P. K. AND NARAYAN, S. (2005). “Are Exports and Imports Cointegrated?: Evidence from 22 Least Developed Countries”. Applied Economics Letters, 12: 375-378.
• OMAĞ, A. (2009). “Türkiye’de 1991-2006 Döneminde Makroekonomik Değişkenlerin Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi”. Öneri Dergisi, 8(32): 283-288.
• ÖZER, A., KAYA A. & ÖZER, N. (2011). “Hisse Senedi Fiyatları ile Makroekonomik Değişkenlerin Etkileşimi”. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1): 163-182.
• PAMUK, M. & BEKTAŞ, H. (2014). “Türkiye’de Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Ardl Sınır Testi Yaklaşımı”. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2): 77-90.
• PARASIZ, İ. (2009). Para Banka ve Finansal Piyasalar, 9. Baskı, Ezgi Kitabevi, Bursa.
• PHLLIPS, P.C.B. & PERRON, P. (1988). “Testing for A Unit Root in time Series Regression”. Biometrika, 75(2): 335-346.
• QUADIR, M. M. (2012). “The Effect of Macroeconomic Variables on Stock Returns on Dhaka Stock Exchange”. International Journal of Economics and Financial Issues, 2(4): 480-487.
• SINGH, D., (2010). “Causal Relationship Between Macroeconomic Variables and Stock Market: A Case For India”. Pakistan Journal of Social Sciences (PJSS), 30(2): 263-274.
• SINGH, T., MEHTA, S. & VARSHA M. S. (2011). “Macroeconomic Factors And Stock Returns: Evidence from Taiwan”. Journal of Economics and International Finance, 2(4): 217-227.
• SYZDYKOVA, A. (2018). “Petrol Fiyatlarının BRIC Ülkelerinin Borsalarına Etkisi”. International Journal of Economics, Business and Politics”, 2(1): 1-20.
• TEMİZEL, F. & COŞKUN, İ. O. (2010). “Finansal Piyasalar ile Etkin Bir İletişim ve Geliştirilmiş Şeffaflık Aracı Olarak Yatırımcı İlişkileri”. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(2): 81-102.
• TODA, H.Y. & YAMAMOTO, T. (1995). “Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes”. Journal of Econometrics, 66(2): 225-250.
• UZUN, U. & GÜNGÖR, B. (2017). “Borsa Endeksleri ile Ülkelerin Seçilmiş Makroekonomik Göstergeleri Arasındaki İlişkinin Uluslararası Boyutta İncelenmesi”. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(4): 1-30.
• YILDIRIM, K., MERCAN, M. & KOSTAKOĞLU, S. F. (2013). “Satın Alma Gücü Paritesinin Test Edilmesi: Zaman Serisi ve Panel Veri Analizi”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(3): 75-95.
• ZIVOT, E. & ANDREWS, W. K. (1992). “Further Evidence On The Great Crash, The Oil-Price Shock, and The Unit-Root Hypothesis”. Journal of Business&Economic Statistics, 10(3): 251-270.