Ekonomik Büyüme ve Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları, Borsa İstanbul Şirketleri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 127 - 142, 26.01.2021

Emir Otluoğlu Celal Şirin

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.708817

Öz

Bir ülke için kamu ve özel kesim yatırımları ne kadar fazla olursa olsun dış ülke tasarruflarının ülke içerisine girmesi büyüme hedeflerini tutturmada önemlidir. Yurtdışı yatırımlar dolaylı ve doğrudan olmak üzere iki şekilde yapılmaktadır. Dolaylı yatırım fiziki yatırım yapmadan portföy yatırımlarından oluşmaktadır. Doğrudan yatırım ise, ülke sınırları içerisinde fiziki yatırımlarda bulunulmasıdır. Finans literatürü doğrudan yabancı yatırımların, portföy yatırımlarına kıyasla birtakım avantajları olduğunu göstermektedir. Bu çalışmanın amacı Borsa İstanbul'da faaliyet gösteren firmaların finansal performansının doğrudan yabancı yatırımlardan etkilenip etkilenmediğini saptamaktır. 54 Borsa İstanbul'da firmasının 2010-2015 dönemindeki çeyreklik verilerini kapsayan panel veri analizi sonucunda şu sonuçlara ulaşılmıştır. Firma performans ölçütleri olarak kabul edilen aktif karlılığı ve nakit akışı ile DDY arasında pozitif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Diğer yandan PD/DD oranının DYY'ndan negatif yönlü olarak etkilendiği gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Finansal Performans, Panel Veri Regresyon, Borsa İstanbul

Kaynakça

• ADAMS, S. (2009). “Can Foreign Direct Investment (FDI) Help to Promote Growth in Africa?”. African Journal of Business Management, 3(5): 178-183.
• AITKEN, B. J., & HARRISON, A. E. (1999). “Do Domestic Firms Benefit from Direct Foreign Investment?”, Evidence from Venezuela. American economic review, 89(3): 605-618.
• AKSU, L . (2016). “Türkiye’de Beşeri Sermayenin Önemi: İktisadi Büyüme İle İlişkisi, Sosyal Ve Stratejik Analizi”. İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi”, 3 (2), 68-129. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/iuipad/issue/22315/239248
• AMIGHINI, A., RABELLOTTI, R., & SANFILIPPO, M. (2013). “China’s Outward FDI: An Industry-level Analysis of Host-country Determinants.” Frontiers of Economics in China, 8(3): 309-336.
• BALDWIN, R., & OKUBO, T. (2012). “New-paradigm Globalisation and Networked FDI: Evidence from Japan.”, http://www.voxeu.org/, 15.06.2019.
• BALL, D. A., McCULLOCH, W. H., FRANTZ, P., GERINGER, M., & MINOR, M. (1999). International Business: The Challenge of Global Competition. McGraw-Hill, New York.
• BİLGİLİ, F., DÜZGÜN, R., & UĞURLU, E. (2007). “Büyüme, Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Yurt İçi Yatırımlar Arasındaki Etkileşim.”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2): 127-152.
• CANDEMİR, A. (2009). “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarını Etkileyen Faktörler.”, Ege Academic Review, 9(2): 659-675.
• CHEN, C. M., MELACHROINOS, K. A., & CHANG, K. T. (2010). “FDI and Local Economic Development: The Case of Taiwanese Investment in Kunshan.”, European Planning Studies, 18(2): 213-238.
• ÇEŞTEPE, H., YILDIRIM, E., & BAYAR, M. (2013). “Doğrudan Yabancı Yatırım, Ekonomik Büyüme ve Dış Ticaret: Toda-Yamamoto Yaklaşımıyla Türkiye’den Nedensellik Kanıtlar.”, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(27): 1-37.
• DeNİSCO, A. (2016). “Gifted ELL students often overlooked.”, District Administration, 52(7): 14.
• DOYTCH, N., & EREN, M. (2012). “Institutional Determinants of Sectoral FDI in Eastern European and Central Asian Countries: The Role of Investment Climate and Democracy.”, Emerging Markets Finance and Trade, 48(4): 14-32.
• DÜZGÜN, R. (2009), “Türkiye’de Özel Tasarrufun Belirleyicileri”, Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, 32: 173-189.
• EFE, B. (2002). Küreselleşme Sürecinde Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Analizi: "İzmir örneği". İzmir Ticaret Odası, İzmir.
• ERÇAKAR, M. E., & GÜVENOĞLU, H. (2018). “Türkiye’de Gelir Dağılımı Ve Sosyal Koruma Harcamalarına Bir Bakış.”, Sosyal Bilimler Metinleri, 01: 38-53.
• EREN, E. (1995). Yönetim Psikolojisi, 3. Baskı, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yayınları, İstanbul.
• FERNÁNDEZ-ARIAS, E., & HAUSMANN, R. (2001). “Is Foreign Direct Investment a Safer Form of Financing?.”, Emerging Markets Review, 2(1): 34-49.
• GÖÇER, İ., & PEKER, O. (2014). “Yabancı Doğrudan Yatırımların İstihdam Üzerindeki Etkisi: Türkiye, Çin Ve Hindistan Örneğinde Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Analizi.”, Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1): 107-123.
• GIVOLY, D., & HAYN, C. (2000). “The Changing Time-Series Properties of Earnings, Cash Flows and Accruals: Has Financial Reporting Become More Conservative?”. Journal of Accounting and Economics, 29(3): 287-320.
• GÜNEŞ, C. (2006). “Küreselleşme Sürecinde Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve 1980 Sonrası Türkiye Ekonomisine Etkileri.”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
• HUMMELS, D., ISHII, J. ve Yi, K. (2001) “The Nature and Growth of Vertical Specialization in World Trade”, Journal of International Economics, (54):75-96.
• IMOUDU, E. C. (2012). “The Impact of Foreign Direct Investment on Nigeria's Economic Growth; 1980-2009: Evidence from the Johansen's Cointegration Approach.”, International Journal of Business and Social Science, 3(6): 122-134.
• INEKWE, J. N. (2013). “FDI, Employment And Economic Growth in Nigeria.”, African Development Review, 25(4): 421-433.
• KARAGÖZ, K. (2007). “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırım Girişlerini Belirleyen Faktörler: 1970-2005.”, Journal of Yasar University, 2(8): 927-948.
• KAYNAK, E., & KARA, A. (1998). “Consumer Ethnocentrism and Lifestyle Orientations in an Emerging Market Economy.”, MIR: Management International Review, 53-72.
• KENNEDY, T. F., BARDY, R., & RUBENS, A. (2012). “Economic Growth and Welfare: How Foreign Direct Investment Contributes to Improving Social Order in Less Developed Countries.”, Journal of Organisational Transformation & Social Change, 9(2): 185-205.
• KONINGS, J., (2000). “The Effects of Foreign Direct Investment on Domestic Firms: Evidence From Firm Level Panel Data in Emerging Economies.” CEPR Discussion Paper No. 2586.
• KOSE, M. A., PRASAD, E., ROGOFF, K., & WEI, S. J. (2010). “Financial Globalization and Economic Policies”, Handbook of Development Economics”, v.5: 283-4359.
• LEBE, F., & ERSUNGUR, Ş. M. (2011). “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımını Etkileyen Ekonomik Faktörlerin Ampirik Analizi.”, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 25(10): 321-339.
• LEVCHENKO, A. A., & MAURO, P. (2007). “Do Some Forms of Financial Flows Help Protect Against “Sudden Stops”?.”, The World Bank Economic Review, 21(3): 389-411.
• LIU, L. (1998). “Financial Development And Economic Growth (Order No. 9922614).”, ProQuest Dissertations & Theses Global. (304423864), https://search.proquest.com/docview/304423864?accountid=11054, 23.05.2019.
• LUU, H. (2016). “Greenfield Investments, Cross-Border M&As, and Economic Growth in Emerging Countries.”, Economics and Business Letter, 5(3): 87-94.
• MARKUSEN, J.R. (1995). “The Boundaries of Multinational Enterprises and The Theory of International Trade.”, The Journal of Economic Perspectives, 9(2): 169-189.
• MUNDELL, R. A. (1957), “International Trade and Factor Mobility”, American Economic Review, 47: 321-335.
• ÖZKAN-GÜNAY, E. N. (2011). “Determinants of FDI Inflows and Policy Implications: A Comparative Study for the Enlarged EU and Candidate Countries.”, Emerging Markets Finance and Trade, 47(4): 71-85.
• ÖZTÜRK, A. C. (2019). “Orta gelir tuzağına doğrudan yabancı yatırımların etkisi, Türkiye değerlendirmesi.” Yayımlanmamış Doktora Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• PARASIZ, M. İ. (2003). “Ekonomik Büyüme Teorileri: Dinamik Makro Ekonomiye Giriş, Ezgi Kitabevi, Bursa.
• RAFF, H., RYAN, M., & STÄHLER, F. (2009). “The Choice of Market Entry Mode: Greenfield Investment, M&A and Joint Venture”, International Review of Economics & Finance, 18(1): 3-10.
• RIENDA, L., CLAVER-CORTES, E., QUER, D., & ANDREU, R. (2018). “Greenfield Investments or Acquisitions? The Influence of Distance on Emerging-market Multinationals.”, Management Decision. 57(5): 1223-1236.
• SEITZ, C. C., & ROOSEN, J. (2015). “Does Consumer Ethnocentrism Influence Product Knowledge?.”, Food Quality and Preference, 43: 113-121.
• SHIMP, T. A., & SHARMA, S. (1987). “Consumer Ethnocentrism: Construction and Validation of the Cetscale.”, Journal of Marketing Research, 24(3): 280-289.
• ŠMAIŽIENĖ, I., & VAITKIENĖ, R. (2014). “Consumer Ethnocentrism and Behavior in a Market of Dietary Supplements.” Procedia-Social and Behavioral Sciences, 156: 463-467.
• SMARZYNSKA JAVORCIK, B. (2004). “Does Foreign Direct Investment Increase the Productivity of Domestic Firms? In Search of Spillovers Through Backward Linkages.”, American Economic Review, 94(3): 605-627.
• SUMNER, W. G. (2006). Folkways a Study of the Soiological Importance of Usages Manners Customs Mores and Morals. Hesperides Press, Texas.
• TAOKA, G. M., & BEEMAN, D. R. (1991). International Business: Environments, Institutions, and Operations. HarperCollins College Div., New York.
• TELEK, C. (2013). “Kamu Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Ekonomisi Analizi (1998-2012).” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• ÜNSAL, E. M. (2007). Makro İktisat, İmaj Yayınevi, Ankara.
• VAFAEI, A., AHMED, K., & MATHER, P. (2015). “Board Diversity and Financial Performance in the Top 500 Australian Firms.”, Australian Accounting Review, 25(4): 413-427.
• WOOLRIDGE, J. (2002). Econometric Analysis of Cross-Section and Panel Data. MIT Press, Massachusetts.