Murabaha İşlemlerinin Faizsiz Finans Muhasebe Standartlarına Göre Muhasebeleştirilmesinin TMS/TFRS’ler Açısından Karşılaştırmalı İncelemesi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 3, 1213 - 1229, 30.09.2021

Yavuz Kılınç

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.834242

Cited By: 1

Öz

Murabaha sözleşmesi, peşin satın alma imkânı olmayan bir kişi/işletmenin İslami Finansal Kuruluşlar (İFK) aracılığı ile malı, vadeli olarak satın alma imkanı ortaya çıkaran sözleşme türüdür. Bu açıdan murabaha sözleşmesi bir satış sözleşmesi olarak karşımıza çıkar. Murabaha sözleşmelerinin geleneksel bankacılık sistemi içerisinde bir karşılığı bulunmamaktadır. Bunun yerine banka kişi/işletmenin ihtiyaç duyduğu ürünü satın alabilmesine yönelik kredi sağlayabilmektedir. Banka bu kredinin karşılığı olarak da belirli bir oranda faiz geliri elde edecektir. İslam dini faizi kesin olarak yasakladığından tüketiciler, bankalardan bu yolla kredi elde etme yerine murabaha sözleşmeleri kapsamında satın almak istedikleri ürünü vadeli olarak satın alabilmektedirler. Çünkü İslami finansal kuruluşlarla yapılan murabaha sözleşmesi şeriat hükümlerine uygundur ve bu nedenle Müslümanlar tarafından daha da kullanılabilir hale gelmektedir. Bu makalenin amacı, İslami Finansal Kuruluşlar tarafından gerçekleştirilen murabaha işlemlerinin muhasebeleştirilmesine yönelik gerek TMS/TFRS’ler gerekse FFMS’lerin içeriğinin karşılaştırmalı olarak incelenmesidir.

Anahtar Kelimeler

Murabaha Sözleşmeleri, İslami Finansal Kuruluşlar, TMS/TFRS, FFMS, Katılım Bankacılığı

In Terms Of TAS/TFRS Comparative Review of The Accounting of Murabaha Transactions According to Interest Free Financing Accounting Standards

Öz

The murabaha contract is a type of contract that enables a person / business purchase the goods in installments through Islamic Financial Institutions (IFIs) who cannot purchase it in advance. In this respect, the murabaha contract appears as a sales contract. Murabaha contracts have no equivalent in the traditional banking system. Instead, the bank can provide credit for the person / business to purchase the product they need. The bank is also receive interest income at a certain rate in exchange for this loan. Since the religion of Islam strictly prohibits interest, consumers can purchase the product they want to buy under murabaha contracts, instead of obtaining loans from banks in this way. Because the Murabaha contract made with Islamic financial institutions is is compatible with the provisions of Sharia and therefore murabaha contracts becomes even more available to Muslims. The purpose of this article is to comparatively examine the content of both TMS / TFRSs and IFAS for accounting of murabaha transactions carried out by Islamic Financial Institutions.

Anahtar Kelimeler

Murabaha Contract, Islamic Financial Institutions, TAS/TFRS, IFAS, Participation Bank

Kaynakça

• Ahmed, M. U., Sabirzyanov, R. ve Rosman, R. (2016). “A critique on accounting for murabaha contract: A comparative analysis of IFRS and AAOIFI accounting standards”. Journal of Islamic Accounting and Business Research, Vol. 7 No. 3, 190-201.
• Ahmed, H., Ariffin, F. A. T., Karbhari, Y., Shafii, Z. (2019). “Diverse accounting standards on disclosures of Islamic financial transactions Prospects and challenges of narrowing gaps”. Accounting, Auditing & Accountability Journal, Vol. 32 No. 3, 866-896.
• Ajili, H., ve Bouri, A. (2017). “Comparative study between IFRS and AAOIFI disclosure compliance Evidence from Islamic banks in Gulf Co-operation Council countries”. Journal of Financial Reporting and Accounting, Vol. 15, No. 3, 269-292.
• Alrifai, T. (2017). İslami Finans ve Yeni Finansal Sistem: Gelecekteki Finansal Krizlerden Korunmak İçin Ahlaki Bir Yaklaşım, Ankara: Buzdağı Yayınları.
• Ansari, O. M. (2018). IFRS and the Shari'ah Based Reporting A Conceptual Study. www.aaoifi.com [13.11.2020].
• Asker, E. ve Yumuşak, İ.G. (2020). “Katılım Bankalarının AAOIFI Standartlarına Uygun Finansal Raporlama Uygulamaları”. İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi, 6(1) 125-142.
• Aydoğmuş, T. (2019). Murabaha İşlemlerinin TFRS ve İslami Finansal Kuruluşlar Muhasebe Standartları Kapsamında Değerlendirilmesi: Albaraka Türk Örneği, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Ayub, M. (2007). Understanding Islamic Finance. England: John Wiley & Sons Ltd.
• Ballail, H. A. A. (2019). İslam Hukukunda Taksitli Satış, Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Cebeci, İ. (2020). İslam İktisadında Murabaha: Modern Literatürdeki Tartışmalar, Ankara: İktisat Yayınları.
• Chelhi, K., Hachloufi, M., Aboulethar, M., Eddaoui, A., Marzak, A. (2017). “Estimation of Murabaha Margin”, Journal of Applied Finance & Banking, vol. 7, no. 5, 49-61.
• Gökgöz, A. (2019). “TFRS 9 Finansal Araçlar Standardı Çerçevesinde Ticari Alacaklara İlişkin Beklenen Kredi Zararlarının Tespiti ve Muhasebeleştirilmesi”. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, Vol 5, No 2, 163-178.
• Haniffa, Roszaini ve Hudaib, Mohammad (2010). “The two Ws of Islamic accounting research”, Journal of Islamic Accounting and Business Research, Vol 1, No 1, 5-9.
• İbrahim, S. H. M. ve Yaya, R. (2005). “The Emerging Issues on the Objectives and Characteristics Of Islamic Accounting For Islamic Business Organizations”, Malaysian Accounting Review, Volume 4 No. 1, 75-92.
• Ibrahim, H. D. ve Ling, D. X. (2016). “An appraisal of the financial reporting practices of Islamic banks: the case of Murabahah contract”, Scientific Journal of PPI-UKM, Vol. 3, No. 3, 113-118.
• Mohammed, N. F., Fahmi, F. M. ve Ahmad, A. E. (2015). “The influence of AAOIFI Accounting Standards in Reporting Islamic Financial Institutions in Malaysia”, Internatıonal Accounting and Business Conference, 418-424.
• Rosman, R., Hamid, M., Amin, S. N., Ahmed, M. U. (2016). “Financial Reporting of Murabaha Contracts: IFRS or AAOIFI Accounting Standards?” Middle East Insights Islamic Finance Special Middle East Institute, National University of Singapore, 1-14.
• Velayutham, S. (2014). “Conventional Accounting vs Islamic Accounting: the debate revisited”. Journal of Islamic Accounting and Business Research, Vol. 5 No. 2, 126-141.
• Yüksel, S. (2016). İslam ekonomisi ve finansı. İçinde S. Erdoğan, A. Gedikli ve D. Çağrı Yıldırım (Ed.) İslami bankacılığı ortaya çıkaran nedenler ve İslami bankacılığın finansal istikrara katkıları. (ss. 153-174) İzmit: Umuttepe Yayınları.