Türk Futbolunda İthalat ve İhracatın Belirleyicileri

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 3, 1393 - 1410, 30.09.2021

Adem Türkmen Hüseyin Devran Şenocak

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.873091

Öz

Küreselleşmeyle birlikte ekonomik yapı kazanarak büyük bir endüstri halini alan futbolda, uluslararası futbolcu transferleri önemli seviyelere ulaşmıştır. Bu makalenin amacı; uluslararası futbolcu transferleri vasıtasıyla ortaya çıkan futbolda dış ticaretin belirleyicilerini tespit etmek ve bu belirleyicilerin etkilerini değerlendirmektir. Bu amaçla, Türkiye Süper Lig’in futbolcu ihracat ve ithalatı bağımlı değişkenler olarak ele alınarak zaman serisi analizleri uygulanmıştır. Zaman serisi analizlerin sonucunda; Türkiye GSYH, Avrupa Birliği GSYH, reel efektif döviz kuru, Finansal Fair Play kuralları, uygulanan yabancı futbolcu kuralı, Türkiye A Milli Futbol Takımı’nın uluslararası turnuvalara katılma başarısı göstermesi ve bir önceki dönemin futbolcu ithalat miktarı Türkiye Süper Ligi için futboldaki dış ticaretinin belirleyicileri olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dış ticaret, Futbol ekonomisi, İhracat, İthalat

Determinants of Import and Export in Turkish Football

Öz

In football, which has become a major industry by gaining an economic structure with globalization, international football player transfers have reached significant levels. The aim of this article is to determine the determinants of foreign trade in football that emerges through international player transfers and to evaluate the effects of these determinants. To this end, footballer exports and imports of Turkey Super League have been adopted as the dependent variable and time series analysis has been applied. As a result of time series analysis, the following variables were determined as the determinants of foreign trade in football for the Turkish Super League; Turkey GDP, European Union GDP, real effective exchange rate, Financial Fair Play rules, applied foreign football player rule, Turkish National Football Team's success in participating in international tournaments and football player import amount of the previous period.

Anahtar Kelimeler

Football Economy, Foreign Trade, Export, Import.

Kaynakça

• AKALIN, A. (2018). Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş Spor Kulüpleri ile Manchester United Spor Kulübünün Finansal Raporlarının Analizi ve Finansal Fair Play Açısından Değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ay, Ş. (2016). Futbol Endüstrisi ile Bölgesel Kalkınmanın Sağlanması: Siirt İli Örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Siirt: Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• AYDIN, E. (2008). Futbol Ekonomisi: 2 Ülke Kıyaslaması (İngiltere ve Türkiye). (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• BURAIMO, B., Simmons, R. ve Szymanski, S. (2006). “English Football”. Journal of Sports Economics, 7(1), 29–46.
• ÇAKMAK, G. (2018). Süper Lig’deki Seyirci Azalmasının Nedenleri ile Futbol Taraftarlarının E-Bilet Uygulamasına Bakış Açılarının Araştırılması. (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ÇAKMAK, U. D. (2019). Futbol Ekonomisi: Avrupa ve Türkiye Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• DEMİR, M. (2019). Profesyonel Futbolcu Piyasa Değeri ve Transfer Ücreti Arasındaki Değişkenliği Sağlayan Etkenlerin Değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• DEVECİOĞLU, S. (2004). “Halka Arz Edilen Spor Kulüplerinin Sportif Başarıları ile Piyasa Değerleri Arasındaki İlişki”. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 11-18.
• DIMITROPOULOS, P. E. ve KOUMANAKOS, E. (2015). “Intellectual Capital and Profitability in European Football Clubs”. International Journal of Accounting, Auditing and Performance Evaluation, 11(2), 202-220.
• EKMEKÇİ-Dağlı, Y. A., EKMEKÇİ. R. ve İRMİŞ, A. (2013). “Küreselleşme ve Spor Endüstrisi”. Pamukkale Journal of Sport Sciences, 4(1), 91-117.
• ELBİR, O. E. (2018). Futbol Endüstrisinde Markalaşmanın Türkiye ve Avrupa’daki Profesyonel Futbol Kulüplerinin Ekonomik Yapılarına Etkisinin İncelenmesi, Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sağlık Bilimler Enstitüsü.
• EUROSTAT, (2020). https://ec.europa.eu/eurostat/.
• FİŞNE, M. ve BARDAKÇI, S. (2019). “Taraftarların Bakış Açısıyla Türk Futbolunda Yabancı Oyuncu Sınırlamasına Yönelik Bir Araştırma”. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1/1), 551-575.
• FLANAGAN, C. A. (2013). “A Tricky European Fixture: an Assessment of UEFA’s Financial Fair Play Regulations and Their Compatibility with EU Law”. The International Sports Law Journal, 13, 148–167.
• GÜLTEKİN S. ve SAVCI, M. (2008). Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi. Trabzon: Murathan Yayınevi.
• GÜNGÖR, A. (2014). “Futbol Endüstrisinde Sportif Başarı ile Finansal Performans Arasındaki İlişkinin Analizi ve Türkiye Uygulaması”. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 16-36.
• GÜREŞ, T. (2006). Futbol Ekonomisinde Naklen Yayın Gelirlerinin Bölüşümünün Analizi. (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• HORASAN, E. (2007). Futbol Kulüplerinin UEFA Mali Kriterlerine Uyumu, Denetimi ve Muhasebe Organizasyonu. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KARADENİZ, E., KOŞAN, L. ve KAHİLİOĞULLARI, S. (2014). “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Spor Şirketlerinin Finansal Performansının Oran Yöntemiyle Analizi”. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2), 129-144.
• KELEŞ, A. (2019). ‘‘Bazı Futbol Kulüplerinin Yıllara Göre Gelir Kaynaklarının İncelenmesi’’. International Journal of Academic Value Studies (JAVStudies), 5(4), 571-584.
• KETBOĞA, M. (2020). Dış Ticaretin Yapısal Sorunları, Bu Sorunların Firmaların Faaliyetleri Üzerindeki Etkileri: Malatya Örneği. (Doktora Tezi). Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• LEITAO, J. ve BAPTISTA. J, (2019). “Intellectual Capital Assets and Brand Value of English Football Clubs”. International Journal of Sport Management and Marketing, 19(1-2), 177.
• METE, M. (2013). Dış Ticaretin Belirleyicileri ve Türkiye Uygulaması. (Doktora Tezi), Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ORÇUN, Ç. ve DEMİRTAŞ C. M. (2015). “Gelişen Futbol Ekonomisinde Taraftarların Kulüp Değerlerine Olan Bakış Açıları: Bucaspor Örneği”. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 113-126.
• ÖZEVİN, O. (2017). “UEFA Finansal Fair Play Düzenlemesinin Avrupa Futbol Kulüpleri Üzerindeki Etkisi: Avrupa 5 Büyük Ligi ve Türkiye Süper Ligi Üzerine Bir İnceleme’’. Muhasebe ve Bilim Dünyası Dergisi, Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 19(2), 479-508.
• PEETERS, T. ve Szymanski, S. (2012). “Vertical Restraints in Soccer: Financial Fair Play and the English Premier League”. Working Papers University of Antwerp, Faculty of Business and Economics, 1169(028), 193-217.
• PESARAN, M. H. vd., (2001). “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”. Journal of Applied Econometrics, (16).3, 289-326.
• RICCI, F. vd., (2015). “Intellectual Capital and Business Performance in Professional Football Clubs: Evidence From a Longitudinal Analysis”. Journal of Modern Accounting and Auditing, 11(10), 450-465.
• SABAN, M. ve DEMİRCİ, F. (2016). “Finansal Fair Play ve Türkiye’deki Dört Büyük Futbol Kulübünün Uyum Düzeyinin İncelenmesi”. Mali Çözüm Dergisi, 26(137) 25-49.
• SALEHNIA, B. ve NASRABADI, H. H. (2019). “Studying the İncome Sources of Isfahan Football Clubs with Entrepreneurial Approach”, New Trends and Issues Proceedings on Humanities and Social Sciences 6(7), 42-46.
• SANCHEZ, L. C. vd., (2019). “Sports Finance: Revenue Sources and Financial Regulations in European Football”, Sports (and) Economics, s. 327-366.
• SCHUBERT, M. vd., (2016). “The Guardians of European Football: UEFA Financial Fair Play and the Career of Social Problems”. European Journal for Sport and Society, 13(4), 296–324.
• SEVİM, A. ve BÜLBÜL, S. (2017). “UEFA Finansal Fair Play (FFP) Kriterleri Kapsamında Türk Futbolunda Finansal Raporlamanın Önemi ve Bir Sistem Gerekliliği”. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 27(2), 187-212.
• SEYİDOĞLU, H. (2015). Uluslararası İktisat: Teori Politika ve Uygulama Geliştirilmiş 20. Baskı, İstanbul: Güzem Can Yayınları.
• SOYGÜDEN, A. (2016). “Profesyonel Futbol Kulüplerinin Gelir Kaynaklarının İncelenmesi”. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(4), 21-35.
• SUNAY, H. (2004). “Spor Kulüplerinde Şirketleşme (Bazı Avrupa Ülkeleri ve Türkiye’den Örnekler)”, Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi (Gazi BESBD), 9(2), 69-76.
• YİĞİT, E. (2018). Uluslararası Futbolcu Göçü ve Ekonomik Etkileri. (Doktora Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ZEREN, F. (2014). Futbol Kulüplerinin Sportif Başarılarının Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi. (Doktora Tezi). Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.