The Effect of Tourism on Economic Growth in Turkey

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 257 - 276, 31.01.2023

Hüseyin Yılmaz

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1109218

Cited By: 2

Öz

The purpose of all societies is to lead a more prosperous life through providing economic growth. Tourism sector, one of the fastest growing sectors in the last 60 years, keeping growing almost every year and having an important share in macroeconomic data, plays an important role in making growth sustainable in developed countries while it is regarde as the driving force of economic growth in developing countries. This study intends to empirically reveal the effect of tourism on economic growth and development in Turkey. The study started with the studies in 1980, known as the period of Turkey's overseas expansion, and ended with those in 2021. In the study, two different models were established and real GDP as an indicator of growth, real GDP per capita as an indicator of development, number of tourists and tourism revenues as an indicator of tourism were discussed. Bootstrap Toda-Yamamoto Causality Analysis was used to determine the direction of the relationship between the variables. While the empirical results show that there is no causal relationship between the number of tourists and growth, it is demonstrated that there is unidirectional causality from number of tourists to both GDP and GDP per capita. The findings reveal that while the number of tourists contributes to growth, tourism revenues cannot provide sufficient contribution to the economy due to the fact that the tourism expenditure per capita remains constant. In this context, Turkey should focus on policies aimed at increasing tourism revenues rather than just the number of tourists.

Anahtar Kelimeler

Economic Growth, Tourism, Bootstrap Toda-Yamamoto Causality Analysis

Türkiye’de Turizmin Ekonomik Büyümeye Etkisi

Öz

Tüm toplumların temel hedefi, ekonomik büyümeyi sağlayarak daha müreffeh bir yaşam sürmektir. Son 60 yıl içerisinde en hızlı gelişim gösteren sektörlerin başında gelen, neredeyse her yıl kesintisiz büyümeye devam eden, makroekonomik verilerde önemli bir paya sahip olan turizm sektörü, gelişmiş ülkelerde ekonomik büyümenin sürdürülebilir hale gelmesinde önemli bir rol oynamakta iken gelişmekte olan ülkelerde ise büyümenin itici gücü olarak görülmektedir. Bu çalışmanın amacı da Türkiye özelinde turizmin, ekonomik büyümeye etkisini ampirik olarak ortaya koymaktır. Çalışma, Türkiye’nin dışa açılma dönemi olarak bilinen 1980 yılından başlamış olup 2021 yılına kadar elde edilen yıllık verileri kapsamaktadır. Çalışmada iki ayrı model kurulmuş olup büyümenin göstergesi olarak reel GSYİH ve reel kişi başı GSYİH, turizmin göstergesi olarak turist sayısı ve turizm gelirleri ele alınmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkinin yönünü belirlemek için Bootstrap Toda-Yamamoto Nedensellik Analizi kullanılmıştır. Ampirik sonuçlar turist gelirleri ve büyüme arasında nedensellik ilişkisi olmadığını gösterirken, turist sayısından hem GSYİH hem de kişi başı gelire doğru tek yönlü nedensellik olduğunu ortaya koymuştur. Elde edilen bulgular, turist sayısının büyümeye katkı sağladığını ortaya koyarken kişi başı turizm harcamasının sabit kalmasından dolayı turizm gelirlerinin ekonomiye yeterli katkıyı sağlayamadığını ortaya koymaktadır. Bu bağlamda Türkiye’nin sadece turist sayısına değil turizm gelirlerini de arttırmaya yönelik politikalara ağırlık vermesi gerekliliğini ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Büyüme, Turizm, Bootstrap Toda-Yamamoto Nedensellik Analizi

Kaynakça

• ALP, E. A. (2010). Türkiye’de Turizm Gelirleri İle Büyüme Arasındaki İlişkinin Analizi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28.
• ALTINER, A. (2019). Turizm ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1969-2018). Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi, 3(2), 114-133.
• APERGİS, N., & E.PAYNE, J. (2009). CO2 Emissions, Energy Usage, and Output in Centra Lamerica. Energy Policy, 37, 3282-3286.
• ARATUO, D. N., & ETIENNE, X. L. (2019). Industry Level Analysis of Tourism-Economic Growth in The United States. Tourism Management, 70, 333-340.
• ASLAN, A. (2008). Türkiye'de Ekonomik Büyüme ve Turizm İlişkisi Üzerine Ekonometrik Analiz. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(24), 1-11.
• BADULESCU, A., BADULESCU, D., SIMUT, R., & DZITAC, S. (2020). Tourısm – Economic Growth Nexus.The Case of Romanıa. Technological and Economic Development of Economy, 26(4), 867–884.
• BAHAR, O., & BOZKURT, K. (2010). Gelişmekte Olan Ülkelerde Turizm-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dinamik Panel Veri Analizi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(2), 255-265.
• BOZGEYİK, Y., & YOLOĞLU, Y. (2015). Türkiye'de Turizm Gelirleri ile GSYH Arasındaki İlişki: 2002-2014 Dönemi. Journal of International Social Research, 8(40).
• BOZKURT, E., & TOPÇUOĞLU, Ö. (2013). Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm İlişkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 4(7), 91-105.
• BRIDA, J. G., & RISSO, W. A. (2010). Tourism as a Determinant of Long‐Run Economic Growth. Journal of Policy Research in Tourism, Leisure & Events, 2(1), 14-28.
• ÇEKEN, H. (2008) "Turizmin Bölgesel Kalkınmaya Etkisi Üzerine Teorik Bir İnceleme." Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 10(2): 293-306.
• ÇOBAN, O., & ÖZCAN, C. C. (2013). Türkiye’de Turizm Gelirleri- Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi (1963-2010). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1), 243-261.
• DANISH, & WANG, Z. (2018). Dynamic Relationship Between Tourism, Economic Growth, and Environmental Quality. Journal of Sustainable Tourism, 26(11), 1928-1943.
• DEMİR, E., & BAHAR, O. (2021). Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Analiz. International Journal of Social Sciences and Education Research, 7(2), 162-172.
• DERELİ, D. D., & AKİŞ, E. (2019). Türkiye’de Turizm Gelirleri İle İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin Analizi (1970-2016). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(2), 467-477.
• ERDOĞAN, S. (2018). Körfez Krizi’nin Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkileri (1989-1991). Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(15), 33-47
• DU, D., LEW, A. A., & NG, P. T. (2014). Tourism and Economic Growth. Journal of Travel Research , 1-11.
• FAYISSA, B., NSIAH, C., & TADASSE, B. (2007). The Impact of Tourism on Economic Growth and Development in Africa. Department of Economıcs and Finance Working Paper Series, 1-21.
• HACKER, R. S., & HATEMI-J, A. (2006). Tests for Causality Between İntegrated Variables Using Asymptotic and Bootstrap Distributions. Theory and Application. Applied Economics, 38(13), 1489-1500.
• JAFORULLAH, M. (2015). International Tourism and Economıc Growth in New Zealand. Tourism Analysis, 20, 413–418.
• KANCA, O. C. (2015). Turizm Gelirleri ve Ekonomik Büyüme: Türkiye Örneği (1980-2013). Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi(8), 1-14.
• KAR, M., ZORKİRİŞÇİ E., & YILDIRIM M. (2004) "Turizm ve Ekonomiye Katkısı Üzerine Ampirik Bir Değerlendirme." Akdeniz İİBF Dergisi 4(8) 87-112.
• KIZILGÖL, Ö., & ERBAYKAL, E. (2008). Türkiye'de Turizm Gelirleri ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Bir Nedensellik Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 351-360.
• KIZILKAYA, O., SOFUOĞLU, E., & KARAÇOR, Z. (2016). Türkiye’de Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme İlişkisi:ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Yönetim Ve Ekonomi, 23(1), 203-215.
• KÖŞKER, H. (2017). Krizlerin Turizm Sektörüne Etkileri Üzerine Bir Araştırma: 2016 Yılı Türkiye Örneği. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi , (62) , 216-230 .
• LEE, J., & STRAZICICH, M. (1999). Minimum LM Unit Root Test with Two Structural Breaks. Department Of Economics, University of Central Florida Working Paper Series.
• LEE, J., & STRAZICICH, M. C. (2003). Minimum Lagrange Multiplier Unit Root Test with Two Structural Breaks. Review of Economics and Statistics, 85(4), 1082-1089.
• LIU, H., & SONG, H. (2018). New Evidence of Dynamic Links Between Tourism and Economic Growth Based on Mixed-Frequency Granger Causality Tests. Journal Of Travel Research, 57(7), 899-907.
• ÖZKURT, İ. C., & BİLGİR, B. (2022). Türkiye’de Turizm Gelirleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: ARDL Yaklaşımı. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 18(1), 277-303.
• ÖZCAN, C. C. (2015). Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme İlişkisinin Simetrik ve Asimetrik Nedensellik Yaklaşımı İle Analizi: Türkiye Örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi(46), 177-199.
• ÖZDEMİR, A. R., & ÖKSÜZLER, O. (2006). Türkiyede Turizm Bir Ekonomik Büyüme Politikası Aracı Olabilir mi? Bir Granger Nedensellik Analizi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(16), 107-126.
• PATA, U. K. (2020). Türkiye’de Turizm ve Ekonomik Büyüme İlişkisi:Bootstrap ARDL Yaklaşımı ve Asimetrik Nedensellik Testi ile Sektörel Bir Analiz. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 590-611.
• RASOOL, H., MAQBOOL, S., & TARIQUE, M. (2021). The Relationship Between Tourism and Economic Growth among BRICS Countries: A Panel Cointegration Analysis. Future Business Journal, 7(1), 1-11.
• REHMAN, A., ISHAQUE, A., MALIK, S., REHMAN, S. U., HUSSAIN, A., KHAN, M., et al. (2021). Exploring Asymmetric Nexus between Tourism, Economic Growth and CO2 Emissions in the Context of Pakistan. International Journal of Energy Economics and Policy, 11(3), 338-345.
• SACİT, S., & AYDIN, S.(2022). Turizm-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Ekonomisi Üzerine Bir Uygulama. Çukurova 8th Nternatıonal Scıentıfıc Researches Conference, 15-17 Nisan. Adana, 320-337
• SCHUBERT, S. F., BRIDA, J. G., & RISSO, W. A. (2011). The Impacts of International Tourism Demand on Economic Growth of Small Economies Dependent on Tourism. Tourism Management, 32, 377-385.
• SRINIVASAN, P., KUMAR, P. S., & GANESH, L. (2012). Tourism and Economic Growth in Sri Lanka: An ARDL Bounds Testing Approach. Environment and Urbanization Asia, 3(2), 397-405.
• ŞAHİN, B. E. (2018). Türkiye’de Turizm Gelirleri ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki (1980-2016). Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(3), 239-253.
• TANG, C. F., TIWARI, A. K., & SHAHBAZ, M. (2016). Dynamic Inter-Relationships Among Tourism, Economic Growth and Energy Consumption in India. Geosystem Engineering, 19(4), 158-169.
• TIWARI, A. K., OZTURK, L., & ARUNA, M. (2013). Tourism, Energy Consumption and Climate Change in OECD Countries. International Journal of Energy Economics and Policy, 3(3), 247-261.
• TÜİK. (2010) İstatistiki Göstergeler 1923-2009, Ankara
• TÜİK, “Turizm İstatistikleri ”, www.tuik.gov.tr, 2021
• TÜİK, “İşgücü İstatistikleri ”, www.tuik.gov.tr, 2021
• UNUR, K. (2000). Turizmin Türkiye’nin Ödemeler Dengesine Etkisinin Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(3), 1-17.
• UNWTO. (2015). World Tourism Barometer, Stastical Annex. Spain: World Tourism Organization.
• UNWTO. (2018). World Tourism Barometer, Stastical Annex. Spain: World Tourism Organization.
• UNWTO. (2021). World Tourism Barometer, Stastical Annex. Spain: World Tourism Organization.
• UNWTO. (2022). World Tourism Barometer, Stastical Annex. Spain: World Tourism Organization..
• UYSAL, D., ERDOĞAN, S., & MUCUK, M. (2004). Türkiye’de Turizm Gelirleri ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki (1992-2003). SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 4(8), 163-170.
• WORLD BANK, “Kalkınma Göstergeleri”, www.databank.worldbak.com, 2021
• WU, T.‐P., & WU, H.‐C. (2018). Tourism and Economic Growth in Asia: A Bootstrap Multivariatepanel Granger Causality. International Journal of Tourism Research, 21(1), 87-96.
• WU, T. P., WU, H. C., YE, G., WU, X., & PAN, B. (2022). The Contribution of International Tourism Development to Economic Growth in Chinese Economy. Journal of Policy Research in Tourism, Leisure and Events, 1-15.
• WWTC.(2021a). Travel & Tourism: Economic Impact. World Tourism & Travel Council
• WWTC.(2021b). Travel & Tourism: Economic Impact. Global Economic Impact & Trends 2021. World Tourism & Travel Council
• WWTC.(2021c). Turkey, 2021 Annual Research: Key Highlights. World Tourism & Travel Council
• WWTC.(2022). Travel & Tourism: Economic Impact. World Tourism & Travel Council
• XIA, W., DOĞAN, B., SHAHZAD, U., ADEDOYIN, F. F., POPOOLA, A., & BASHIR, M. A. (2022). An Empirical Investigation of Tourism-Led Growth Hypothesis in the European Countries: Evidence From Augmented Mean Group Estimator. Portuguese Economic Journal, 21(2), 239-266.
• YAMAK, N., TANRİÖVER, B., & GÜNEYSU, F. (2012). Turizm–Ekonomik Büyüme İlişkisi: Sektör Bazında bir İnceleme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(2), 205-220.
• YAZDI, S. K., SALEHI, K. H., & SOHEILZAD, M. (2017). The Relationship Between Tourism, Foreign Direct Investment and Economic Growth: Evidence from Iran. Current Issues in Tourism, 20(1), 15-26.