Evaluation of Cloud Computing System in Tourism Enterprises with Technology Acceptance Model

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 23, 30.01.2025

Cansel Doğan Aydoğan , Sibel Sü Eröz

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1419794

Öz

The main purpose of the research is to find out the attitudes of managers and employees in tourism enterprises towards cloud computing system (CCS) by explaining the relationship of CCS with Technology Acceptance Model 3 (TAM 3). The sample of the research consists of staff who use CCS in Turkey and work in 3, 4, and 5-star hotels with an “Operating Certificate” from the Ministry of Culture and Tourism. Purposeful sampling technique was used in the research and 390 questionnaires were taken into consideration. An information form to determine the characteristics of employees and businesses and the “Technology Acceptance Model 3 Scale” were used to collect the data of the research. As a result of testing their hypotheses in the research, it was found that the perceived usefulness of CCS is not affected by subjective norm, image, job relevance and result demonstrability, whereas the output quality and the perceived usefulness did. Perceived ease of use, perceived usefulness, and subjective norm affect behavioral intention regarding CCS. The subjective norm regarding the CCS also affects the image. The quality output of the CCS does not support the relationship between job relevance and perceived usefulness variable.

Anahtar Kelimeler

Cloud Computing System, Technology Acceptance Model, Tourism Enterprises

Turizm İşletmelerinde Bulut Bilişim Sisteminin Teknoloji Kabul Modeli ile Değerlendirilmesi

Öz

Araştırmanın temel amacı, Bulut Bilişim Sistemi (BBS)’nin Teknoloji Kabul Modeli 3 (TKM 3) ile ilişkisini açıklayarak turizm işletmelerindeki yöneticilerin ve çalışanların BBS’ne karşı tutumlarını tespit etmektir. Araştırmanın evrenini, Türkiye’de BBS’ni kullanan, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan “İşletme Belgeli” 3, 4 ve 5 yıldızlı otellerde çalışan personel oluşturmaktadır. Araştırmada amaçlı örneklem türü seçilmiştir ve 390 adet anket değerlendirilmeye alınmıştır. Araştırmanın verilerinin toplanmasında çalışanların ve işletmelerin özelliklerini belirlemeye yönelik bilgi formu ve “Teknoloji Kabul Modeli 3 Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmada hipotezlerinin sınanması sonucunda; BBS’ne ilişkin algılanan faydayı öznel norm, imaj, işe uygunluk ve sonuçların gösterilebilirliğinin etkilemediği, buna karşın çıktı kalitesi ve algılanan kullanım kolaylığının etkilediği bulgulanmıştır. BBS’ne ilişkin davranışsal niyeti, algılanan kullanım kolaylığı, algılanan fayda ve öznel norm etkilemektedir. BBS’ne ilişkin öznel norm da imajı etkilemektedir. BBS’nin çıktı kalitesi, işe uygunluk ve algılanan fayda değişkeni arasındaki ilişkiyi desteklememektedir.

Anahtar Kelimeler

Bulut Bilişim Sistemi, Teknoloji Kabul Modeli, Turizm İşletmeleri

Kaynakça

• Ağaoğlu, O. K. (1992). İşgücünü verimli kullanma tekniklerinin turizm sektörüne uygulanması. Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları 457, Sinem ofset, Ankara.
• Ajzen, I. (1985). From intentions to actions: A theory of planned behavior. İçinde: Action control. (Editörler: Kuhl, J., & Beckmann, J.), Springer Series in Social Psychology. Springer, 11-39.
• Aksoy, G., & Baş, M. (2021). Destinasyon pazarlamasında sanal tur kullanımına yönelik davranışsal niyeti etkileyen faktörlerin teknoloji kabul modeliyle incelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 4, 2945-2961.
• Akyürek, S., & Çark, Ö. (2021). Bulut bilişim teknolojisinin işletmeler açısından önemi ve turizm sektörü açısından değerlendirilmesi. International European Journal of Managerial Research Dergisi (EUJMR), 5(8), 72-88.
• Arango C., Dernat R., & Sanabria, J. (2017). Performance evaluation of container-based virtualization for high performance computing environments. ArXiv:1709.10140v1, 1-10.
• Attaran, M., & Woods J. (2018). Cloud computing technology: improving small business performance using the internet. Journal of Small Business & Entrepreneurship, 31(6), 1-24.
• Ba, D.T. ve öte. (2023). The acceptance of mobile applications for accommodation booking in Vietnam: Case of gen Z. International Journal of Data and Network Science. (erken görünüm).
• Behrend, T. S. ve öte. (2011). Cloud computing adoption and usage in community colleges. Behaviour and Information Technology, 30(2), 231-240.
• Bharadwaj, S.S., & Lal, P. (2012). Exploring the impact of cloud computing adoption on organizational flexibility: A client perspective. International of Cloud Computing, Technologies, Applications and Management, (8-10 Aralık), doi: 10.1109/ICCCTAM.2012.6488085.
• Capistrano, E.P., Gomez, M.M.E., & Isleta, A.P M. (2023). Examining trust, self-efficacy, and technology acceptance in the Philippines E-commerce sectors. Information Development, 40(4), 693-717.
• Cengiz, E. (2018). İşletmelerde bulut bilişim teknolojisi kullanımının teknoloji kabul modeli 3 ile incelenmesi. (Tez No. 530487) [Yüksek Lisans Tezi, Aksaray Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Chen, D. (2022). Cloud computing database and travel smart platform design based on LSTM algorithm. Hindawi Mobile Information Systems, 1-9.
• Cimbaljević, M., Demirović Bajrami, D., Kovačić, S., Pavluković, V., Stankov, U., & Vujičić, M.D. (2024). Employees’ technology adoption in the context of smart tourism development: The role of technological acceptance and technological readiness. European Journal of Innovation Management, 27(8), 2457-2482.
• Çetinsöz, B. (2015). Yerli turistlerin e-satın alma eğilimlerinin teknoloji kabul modelinde analizi (TKM). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(53), 242-258.
• Demirelli, C. (2019). Tüketicilerin çevrimiçi değerlendirme ve rezervasyon sitelerine ilişkin tutumlarının teknoloji kabul modeli perspektifinde değerlendirilmesi. (Tez No. 606861). [Yüksek Lisans Tezi, Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Duran, G., Uçar, M., & Hassan, A. (2023). Turizm bağlamında birleştirilmiş teknoloji kabul ve kullanım teorisi üzerine bir doküman analizi. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 11(1), 742-757.
• El Archi, Y., & Benbba, B. (2023). The applications of technology acceptance models in tourism and hospitality research: A systematic literature review. Journal of Environmental Management and Tourism, 14(2), 379-391.
• Ergenekon Arslan, A., & Güven, Ö.Z. (2020). GTKM kapsamında akademisyenlerin çevrimiçi tatil satın alma davranışlarında e-wom’un etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(1), 43-64.
• Fishbein, M.A., & Ajzen, I. (1975). Belief, attitude, intention and behaviour: An introduction to theory and research. Reading, MA: Addison-Wesley.
• Fornell, C., & Lacker, D.F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
• Furht, B. (2010). Cloud computing fundamentals. Handbook of cloud computing. (Editors: Borko Furht, & Armando Escalante), Springer, 3-19.
• Goodhue, D.L., & Thompson, R.L. (1995). Task technology fit and individual performance. MIS Quarterly, 19, 213-236.
• Göl, M. (2020). Türkiye’de küçük ve orta boy işletmelerde muhasebe bilgi sistemi temelinde bulut bilişim kullanım ve uygulanabilirliğinin teknoloji kabul modeli yaklaşımıyla belirlenmesi. (Tez No. 621070). [Doktora Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Hair, J. ve öte. (2017). A Primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM). 2nd Edition, Sage Publications Inc., Thousand Oaks, CA.
• Hamdaqa, M., & Tahvildari, L. (2012). Cloud computing uncovered: A research landscape. Advances in Computers, 86, 41-85.
• Hamid, A.M.R., Sami, W., & Sidek, M.M.H. (2017). Discriminant validity assessment: Use of Fornell & Larcker criterion versus htmt criterion. Journal of Physics Conference Series 890, IOP Publishing, 1-5.
• Hamutoğlu, N.B. (2018). İşbirlikli öğrenme etkinliklerinde bulut bilişim teknolojilerinin üniversite öğrencilerinin kabul, paylaşmaya uygunluk ve öğrenme performanslarına etkisi. (Tez No.517655). [Doktora Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Hassan, A.A. (A.E.). (2013). Capacity scaling for elastic compute clouds. [Yüksek Lisans Tezi, Department of Computing Science Umea University Sweden].
• Henseler, J., Ringle, C.M., & Sarstedt, M. (2015). A new criterion for assessing discriminant validity in variance-based structural equation modeling. Journal of the Academy of Marketing Science, 43(1), 115-135.
• Hong, Z., & Mingyang, L. (2022). Integrated design and development of intelligent scenic area rural tourism information service based on hybrid. Computational and Mathematical Methods in Medicine, v. 2022, 1-9.
• IBM (2022). What is cloud computing? https://www.ibm.com/topics/cloud-computing. Ishola, B.A. (2017). A quantitative investigation of cloud computing adoption in Nigeria: Testing an enhanced technology acceptance model. [Doktora Tezi, Northcentral University, Arizona].
• Kalıpçı, M.B. (2021). Konaklama işletmeleri satın alma müdürlerinin teknoloji kabul ve hizmet inovasyonu algılarının değerlendirilmesinde öğrenen örgütün aracılık rolü: Antalya örneği. (Tez No. 680779). [Doktora Tezi, Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Kara, D., Kurt Yılmaz, B., & Güler, M.E. (2022). Turist rehberlerinin teknoloji kullanımına yönelik algıların belirlenmesi üzerine nitel bir araştırma. Journal of Yasar University, 17/66, 517-537.
• Kaş, E. (2015). Otel rezervasyon siteleri üzerinden yapılan online alışverişin teknoloji kabul modeliyle incelenmesi. (Tez No. 389854). [Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Kayabaşı, A., Er, İ., Demirağ, F., & Erçin Yurcu, M. (2022). Hizmet robotlarına yönelik algıların kullanım niyetine etkisi. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 14(2), 433-469.
• Koçoğlu, C.M. (2021). The evaluation of tourists’ online purchasing behaviors using technology acceptance model (TAM). Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 29-37.
• Kusdibyo, L. ve öte. (2023). How smart are you at traveling? Adoption of smart tourism technology in influencing visiting tourism destinations. Journal of Environmental Management and Tourism, 14(4), 2015-2028.
• Lin, G., & Devine M. (2010). The role of networks in cloud computing. İçinde: Handbook of Cloud Computing. (Editors: Borko Furht, & Armando Escalante), Springer, 65-82.
• Lu, J. (2022). Intelligent planning of tourist routes based on cloud computing and marching algorithm. Hindawi Security and Communication Networks, v. 2022, article ID 8793392, 1-14.
• Lv, H. (2022). Construction of a virtual reality model of smart tourism scenic spot based on cloud computing. Mathematical Problems in Engineering, article ID 5833861, 1-11.
• Marangunic, N., & Granic, A. (2015). Technology acceptance model: A literature review from 1986 to 2013. Universal Access in the Information Society, 14(1), 81-95.
• Marston, S., Li, Z., Bandyopadhyay, S., Zhang, J., & Ghalsasi, A. (2011). Cloud computing-the business perspective. Decision Support Systems, 51(1), 176-189.
• Mingtong, L. (2022). System simulation of driving mechanism of rural tourism development based on data mining analysis and cloud computing. Wireless Communications and Mobile Computing, article ID 5772247, 1-9.
• Natasya, T.F., & Susilo, C.L. (2023). The effect of gamification and technology acceptance model (TAM) towards intention to buy in online travel agent. Journal of Management and Administration Provision, 2(1), 39-46.
• NIST- Mell, P., & Grance, T. (2011). The NIST definition of cloud computing. Special Publication, 800-145, 1-7. http://csrc.nist.gov/publications/nistpubs/800-145/SP800-145.
• Odun-Ayo, I., Idoko, B., & Abayomi-Zannu, T. (2019). Virtualization in cloud environment: Bandwidth management. Advances in Science. Technology and Engineering Systems Journal, 4(2), 221-227.
• Özdemir, Ö., & Aykaç, E. (2021). Teknoloji kabul modeli ve turizm. İçinde: Rekreasyon ve turizm araştırmaları. (Editörler: S. Kül Avan, E. K. Şimşek, Ö. Y. Muhammet, & C. Birinci), Çizgi Kitapevi, 31-41.
• Özekici, Y.K. (2022). Restoranlar için insansı robotların kabulünde kuşaklar arası farklılığın düzenleyici rolü: Sosyalleşme ve yenilikçilik ile BTKKT modeline yönelik bir genişletme çalışması. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(2), 635-663.
• Rittinghouse, J.W., & Ransome, J.F. (2010). Cloud computing implementation, management, and security. CRC Press Taylor & Francis Group.
• Rogers, E.M. (1962). Diffusion of innovations. Free Press of Glencoe.
• Rountree, D., & Castrillo, I. (2014). The basics of cloud computing understanding the fundamentals of cloud computing in theory and practice. (Technical Editor: H. Jiang), Elsevier Inc.
• Sekaran, U. (2003). Research methods for business: A skill building approach. John Willey & Sons.
• Sevim, N., Yüncü, D., & Eroğlu Hall, E. (2017). Analysis of the extended technology acceptance model in online travel products. Journal of Internet Applications and Management, 8(2), 45-61.
• Sia, P.Y., Saidin, S.S., & Iskandar, Y.H. (2023). Smart mobile tourism app featuring augmented reality and big data analytics: An empirical analysis using UTAUT 2 and PCT models. Journal of Science and Technology Policy Management. (erken görünüm).
• Silva, V.G., Kirikova, M., & Alksnis, G. (2018). Containers for virtualization: An overview. Applied Computer Systems, 23(1), 21-27.
• Sönmez Çakır, F. (2020). Kısmi en küçük kareler yapısal eşitlik modellemesi (PLS-SEM): Smart PLS 3.2. Uygulamaları. Gazi Kitabevi.
• Stanoevska-Slabeva K., & Wozniak, T. (2010). Cloud basics-an introduction to cloud computing. İçinde. Grid and cloud computing. (Editors: K. Stanoevska-Slabeva, T. Wozniak, & S. Ristol), Springer, 47-61.
• Şahin, F. (2019). Öğretmen adaylarının bilişim teknolojileri kabul düzeyleri ile bireysel yenilikçilik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Tez No: 438270). [Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2023). Turizm geliri gideri ve ortalama harcama-2004-2023. https://yigm.ktb.gov.tr/TR-201116/turizm-gelirleri-ve-giderleri.html
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2021). Yıllara göre turizm belgeli konaklama tesislerinin sayısı (2002-2021). https://yigm.ktb.gov.tr/Eklenti/93712,2021-yili-turizm-isletme-ve-yatirim-belgeli-tesis-istatistiklerixlsx.xlsx?0.
• Tekin, Z. (2019). Otel işletmelerindeki web/bulut tabanlı teknolojilere dayalı yönetim sistemleri ve işletme başarısı ilişkisi. Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(11), 130-137.
• Tjikongo, R., & Uys, W. (2013). The viability of cloud computing adoption in SMME’s in Namibia. İçinde. IST-Africa 2013 Conference Proceedings. (Editors: P. Cunningham, & M. Cunningham), IIMC International Information Management Corporation, 1-11.
• Tokay, F.H. (2021). Tüketicilerin online otel rezervasyonu davranışını etkileyen faktörler: Antalya örneği. (Tez No. 680762). [Doktora Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Antalya]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Türkiye İhracatçılar Meclisi (2023). İhracat 2023 raporu. TİM Ekonomik Araştırmalar Şubesi, https://tim.org.tr/files/downloads/Strateji_Raporlari/TIM%20%C4%B0HRACAT%20RAPOR%202023%20D%C4%B0J%C4%B0TAL.pdf.
• Ünal, A., & Taş, M. (2022). Tüketicilerin sosyal medya üzerinden yerel gıda ürünü satın almayı kabullerine yönelik bir araştırma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 1, 321-343.
• Venkatesh, V., & Bala, H. (2008). Technology acceptance model 3 and a research agenda on interventions. Decision Sciences, 39(2), 273-315.
• Venkatesh, V., & Davis, F.D. (2000). A theoretical extension of the technology acceptance model: Four longitudinal field studies. Management Science, 46(2), 186-204.
• Wang, W. (2023). Design of cloud computing database and tourism intelligent platform based on machine learning. Soft Computing, 1-9.
• Wei, N. (2023). A PHP implementation of a smart tourism management system under a cloud computing platform. International Journal of Science and Engineering Applications,12(4), 138-140.
• Wenyan, Y. (2020). Exploration of cloud computing resource pool virtualization technology and implementation methods. Journal of Physics, Conference Series 1651, IOP Publishing, 1-5.
• Xiao, L. (2022). Research on online cloud experience system of featured tourism products based on computer virtual reality technology. IEEE International Conference on Electrical Engineering, Big Data and Algorithms (EEBDA), Changchun, China, 942-946.
• Yalçın, E.C. (2022). SmartPLS 3 ile temel pls-sem analizi ve uygulama örneği. Dora Yayınları.
• Yang, Y. (2022). Application and development of big data, internet of things and cloud computing in tourism and its influence on traditional travel agencies. Proceedings of the 2022 7th. International Conference on Financial Innovation and Economic Development (ICFIED 2022), 3291-3295.
• Yıldız, E. (2021). SmartPLS ile yapısal eşitlik modellemesi reflektif ve formatif yapılar. 2. Basım, Seçkin Yayıncılık.
• Zhang, H., Feng, Y., & Wang, L. (2022). Cloud computing to tourism economic data scheduling algorithm under the background of image and video. Computational Intelligence and Neuroscience, article ID 3948221, 1-15.
• Zhongxue L., & Zeyuan L. (2023). Using cloud computing technology to promote the development of smart tourism. International Conference on Distributed Computing and Electrical Circuits and Electronics (ICDCECE), 1-7.
• Zissis, D., & Lekkas, D. (2012). Addressing cloud computing security issues. Future Generation Computer Systems, 28(3), 583-592.