Okul Müdürü Kavramına İlişkin Metafor Araştırmalarının İncelenmesi: Bir Meta–Sentez Çalışması

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 24 - 39, 29.10.2020

Metin Kaya İrfan Koca

Öz

Bu çalışma Türkiye’de 2012-2018 yılları arasında yayınlanmış okul müdürlerine
ilişkin 15 nitel metafor araştırmasını meta sentez yöntemiyle incelemektedir.
Çalışma sonucunda okul yöneticilerinin insani yeterliliklerinin, teknik ve kavramsal
yeterliliklerine göre; olumlu insani özelliklerinin olumsuz insani özelliklerine göre daha
sık vurgulandığı belirlenmiştir. Teknik yeterliliklere ilişkin en sık üretilen kategorilerin
eğitim-öğretim faaliyeti üretimi, yöneltme ve güç olduğu belirlenmiştir. Kavramsal
yeterliliklere ilişkin en sık üretilen kategorinin bilgi kaynağı ve aktarıcı olduğu tespit
edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

okul müdürü, okul yönetimi, okul yöneticisi yeterlilikleri, metafor, metasentez

Examining the Metaphor Studies Related to the Concept of School Principal: A Meta-synthesis Study

Öz

In this study, it is aimed to examine 15 qualitative metaphor researches about school
principals published between 2012-2018. As a result, it was noticed that the human
characteristics of school administrators were emphasized more than their technical and
conceptual competencies. Positive human characteristics are treated more often than
negative human characteristics. It has been seen that the most frequently produced subthemes
related to technical competencies are production-training activities, orientation
and power. It has been determined that the most frequently produced category
regarding conceptual competencies is the source of information and transmitter.

Anahtar Kelimeler

school principal, school management, school principal competencies, metaphor, meta-synthesis

Kaynakça

• Ağaoğlu, E., Altınkurt, Y., Yılmaz, K., & Karaöse, T. (2012). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Kütahya ili). Eğitim ve Bilim, 37(164), 159-175.
• *Akan, D., Yalçın, S., & Yıldırım, İ. (2014). ‘Okul müdürü’ kavramına ilişkin öğretmenlerin metaforik algıları. İlköğretim Online, 13(1),169‐179.
• *Akbaşlı, S., Üredi, L., Yolcu, H., & Loğoğlu, P. K. (2017). Analyzing the metaphorical perceptions of secondary education students related to mathematics teacher and mathematics course. Kastamonu Education Journal, 25(6), 2283-2292.
• *Akın Kösterelioğlu, M. (2014). Öğretmen adaylarının okul yöneticisi kavramına ilişkin metaforik algıları.Journal of World of Turks, 6(3), 115-133.
• *Akyol, B., & Kapçak, C. B. (2017). Pre-Service teachers’ perceptions of “administration” and “school principal” reflected through metaphors. European Journal of Education Studies 3(10), 293-309.
• *Aslan, O., Bilgili, A., & Kaya, A. V. (2018). Liselerde okuyan öğrencilerin okul müdürüne ilişkin metaforik algıları. Bilim Armonisi, 1(1), 11-17.
• Aydın, M. (2005). Eğitim yönetimi. Ankara: Hatiboğlu Basım Yayın San. Tic. Ltd.
• Başaran, İ. E. (2004). Yönetimde insan ilişkileri: Yönetsel davranış. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1),23-28.
• Bursalıoğlu, Z. (2012). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (17. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çalık, M., & Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174). 33-38.
• *Çobanoğlu, N., & Gökalp, S. (2015). Öğretmen adaylarının okul müdürüne ilişkin metaforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(31), 279-295.
• *Demirbaş, S., & Alabay, E., (2017). Okul öncesi dönem çocukların müdür algılarının belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 78-97.
• *Demirtaş, H., & Özer, N. (2014). Okul müdürlerinin bakış açısıyla okul müdürlüğü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 1-24.
• Dinçer, S. (2018). Eğitim bilimleri araştırmalarında içerik analizi: meta-analiz, meta-sentez, betimsel içerik analizi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 176-190. Dönmez, Ö. (2008). Türk eğitim sisteminde kullanılan yönetici metaforları. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Erçetin, Ş. Ş., & Eriçok, B. (2016). Yayınlarda yer alan okul yöneticilerinin yeterliklerinin analizi (ULAKBİM 2004-2016). Electronic Turkish Studies, 11(14),239-256. Erdoğan, İ. (2006). Okul yöneticilerinin genel özellikleri ve yöneticilik tutumlarıyla ilgili bir araştırma. HAYEF Journal of Education, 3(1), 103-118.
• Heffernan, A. (2019). The ‘punk rock principal’: a metaphor for rethinking educational leadership. Journal of Educational Administration and History, 51(2), 117-132.
• Hernández-Amorós, M. J., & Martínez Ruiz, M. A. (2018). Principals’ metaphors as a lens to understand how they perceive leadership. Educational Management Administration & Leadership, 46(4), 602-623.
• *Korkmaz, M., & Çevik, M. S. (2018). Ortaokul öğretmenlerinin müdür kavramına ilişkin metaforik algıları. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(4), 973-1002.
• Lakoff, G. ve Johnson, M. (2005). Metaforlar hayat, anlam ve dil (G. Y. Demir, Çev.). Paradigma, İstanbul.
• Linn, G. B., Sherman, R., & Gill, P. B. (2007). Making meaning of educational leadership: The principalship in metaphor. NASSP Bulletin, 91(2), 161-171.
• Moore, L. L., & Rudd, R. D. (2004). Leadership skills and competencies for extension directors and administrators. Journal of Agricultural Education, 45(3), 22-33.
• Nomnian, S., & Arphattananon, T. (2018). School Administrators' competencies for effective english language teaching and learning in Thai government primary schools. IAFOR Journal of Education, 6(2), 51-69.
• *Örücü, D. (2014). Öğretmen adaylarının okul, okul yönetimi ve Türk eğitim sistemine yönelik metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 20(3), 327-358.
• Özdemir, G., Bozkurt, A. T., & Aydın, T. (2015). Okul yöneticilerinin insancıl yeterlikleri. Elementary Education Online, 14(1), 151-163.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Polat, S. & Ay O. (2016). Meta-sentez: kavramsal bir çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4(2), 52-64.
• SEAMEO INNOTECH (2014). Competency framework for Southeast Asian school heads: 2014 Edition 01.02. 2020 tarihinde https://www.seameo-innotech.org/wp-content/uploads/2015/02/Competency-Framework-for-Southeast-Asian-School-Heads-2014.pdf adresinden erişilmiştir.
• Schechter, C., Shaked, H., Ganon-Shilon, S., & Goldratt, M. (2018). Leadership metaphors: School principals’ sense-making of a national reform. Leadership and Policy in Schools, 17(1), 1-26.
• *Şahin, A., & Sabancı, A. (2018). Pedagojik formasyon eğitimi öğrencilerinin okul yöneticileri ile öğretmenlere ilişkin algıları: metafor çalışması. Turkish Studies, 13(4), 1057-1082.
• *Şahin, D., & Tüzel, E. (2014). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin okul yöneticilerine ilişkin metaforları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 355-396.
• Töremen, F., & Kolay, Y. (2003). İlköğretim okulu yöneticilerinin sahip olması gereken yeterlikler. Milli Eğitim Dergisi, 160. 01.02.2020 tarihinde http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_ Dergisi/160/ toremen-kolay.htm adresinden erişilmiştir.
• Trnavčevič, A., & Roncelli Vaupot, S. (2009). EXploring aspiring principals' perceptions of principalship: A Slovenian case study. Educational Management Administration & Leadership, 37(1), 85-105.
• *Turhan, M., & Yaraş, Z. (2013). Öğretmen ve öğrencilerin öğretmen, disiplin, müdür, sınıf kuralları, ödül ve ceza kavramlarına ilişkin metafor algıları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(1), 129- 145.
• *Yalçın, M., & Erginer, A. (2012). İlköğretim okullarında okul müdürüne ilişkin metaforik algılar. Journal of Teacher Education and Educators, 1(2), 229-256.
• *Yalçın, M., & Erginer, A. (2014). İlköğretim okulu öğrencilerinin okul müdürü algılarına ilişkin yaptıkları çizimler. Eğitim ve Bilim, 39(171), 270-285.
• Yıldızlı, H., Erdol, T. A., Baştuğ, M., & Bayram, K. (2018). Türkiye’de öğretmen kavramı üzerine yapılan metafor araştırmalarına yönelik bir meta-sentez çalışması. Eğitim ve Bilim, 43(193),1-43.