Teknoloji Destekli Fen Bilimleri Eğitimi Çalışmalarının İncelenmesi (2020-2023): İçerik Analizi

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 85 - 103, 21.05.2024

Mehmet Akif Arduç

https://doi.org/10.59320/alanyazin.1422735

Öz

Bu çalışmanın amacı son dört yılda (2020-2023) Türkiye’de yayımlanan çalışmaları (tez, makale) belirlenen değişkenler ışığında incelemektir. Bu çalışmalarda tez/makale sayılarının nasıl olduğu, yıllara göre değişim durumu, çalışılan konular, kullanılan teknoloji, yöntem ve desenler, değişkenler, yayımlanan dergiler/üniversiteler belirlenmeye çalışılarak görülen eksikliklerin literatüre kazandırılması ve sonuçlar ile ilgili önerilerin yapılarak öğretmenlerin ve öğrencilerin öğretim ortamlarında teknoloji kullanımına teşvik edilmesi amaçlanmıştır. İncelenen çalışmalar içerik analizi yapılarak düzenlenmiştir. Sonuç olarak, yapılan çalışmalarda makale sayısının tez sayısından fazla olduğu, 2023 yılında çalışma sayısının azalmasına rağmen diğer üç yılda benzer sayıda araştırma yayımlandığı belirlenmiştir. Web 2.0 araçlarının kullanımının yaygınlaştığı, fen eğitimi araştırmacılarının hala nicel araştırıma çalışmalarını daha fazla önemsedikleri ve yarı deneysel desen çalışmaları tercih ettikleri ve bunun sonucu olarak örneklem sayısının genel olarak daha çok 1-50 kişi aralığında olduğu belirlenmiştir. Literatüre benzer şekilde altı ve yedinci sınıfların çalışmalarda örneklem olarak daha fazla tercih edildiği, akademik başarı, tutum, yeterlik, motivasyon ve ilgi gibi değişkenlerin ön planda olduğu bu doğrultuda öğrencilerin görüşleri de alınmak istendiğinde karma yöntem çalışmalarına yönelindiği tespit edilmiştir. Ayrıca makalelerin yayımlandığı dergiler ve tezlerin hazırlandığı üniversiteler anlamında bir yoğunlaşma olmadığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İçerik Analizi, Fen Eğitimi, Teknoloji Destekli Öğretim

Etik Beyan

Bu çalışmada “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” ne uygun olarak çalışmalar yürütülmüş, araştırmada kullanılan tüm çalışmalara atıf yapılmıştır. İçerik analizi çalışması olduğu ve sadece yayımlanmış eserler incelendiği için etik kurul izni almaya ihtiyaç duyulmamıştır.

Review of Technology Supported Science Education Studies (2020-2023)

Öz

The purpose of this study is to examine the studies (theses, articles) published in Turkey in the last four years (2020-2023) in the light of the determined variables. In these studies, it is tried to determine the status of thesis/articles, the status of change over the years, the subjects studied, the technology used, methods and patterns, variables, published journals/universities, to bring the deficiencies into the literature and to encourage teachers and students to use technology in teaching environments by making suggestions about the results. It is intended to be. The studies examined were organized by content analysis. As a result, it was determined that the number of articles in the studies was high, and although the number of studies decreased in 2023, a similar number of studies were published in the other three years. It has been determined that the use of Web 2.0 tools has become widespread, science education researchers still attach more importance to quantitative research studies and prefer quasi-experimental design studies, and as a result, the number of samples is generally in the range of 1-50 people. Similar to the literature, it has been determined that sixth and seventh grades are more preferred as samples in studies, variables such as academic success, attitude, competence, motivation and interest are at the forefront, and in this direction, when students' opinions are wanted to be obtained, mixed method studies are preferred. In addition, it is understood that there is no concentration in terms of journals where articles are published and universities where these are prepared.

Anahtar Kelimeler

Content Analysis, Science Education, Technology Supported Teaching

Etik Beyan

In this study, studies were carried out in accordance with the "Higher Education Institutions Scientific Research and Publication Ethics Directive" and all studies used in the research were cited. Since it was a content analysis study and only published works were examined, there was no need to obtain ethics committee permission.

Kaynakça

• Almali, H., & Yeşiltaş, E. (2020). Sosyal bilgiler eğitiminde coğrafya konularının web 2.0 teknolojileri kullanılarak öğretiminin öğrencilerin akademik başarı ve tutumlarına etkisi. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 165-182.
• Arı, A. (Ed.). (2015). Öğretim teknolojileri ve öğrenme araçları. Eğitim Yayınevi.
• Arslan, G. B., Kızılay, E., & Hamalosmanoğlu, M. (2022). Eğitimde teknoloji entegrasyonu ile ilgili Türkiye’de yapılan çalışmaların incelenmesi. Anadolu University Journal of Education Faculty, 6(1), 39-55. https://doi.org/10.34056/aujef.976627
• Aydın, F., & Şahin, Ç. (2021). Sınıf öğretmeni adaylarının eğitimde sanal gerçeklik kullanımına ilişkin görüşleri. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 123-139.
• Aydoğan, A. (2022). Fen Bilimleri Derslerinde Simülasyon Kullanımına Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması. Uluslararası İnovatif Eğitim Araştırmacısı, 1(1), 18-26. https://doi.org/10.29228/iedres.50797
• Bakırcı, H., & Kılıç, K. (2021). Eğitim bilişim ağı video modüllerinin fen bilimleri dersinde kullanımına ilişkin sekizinci sınıf öğrenci görüşlerinin incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1). https://doi.org/10.33711/yyuefd.919600
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9789944919289
• Caymaz, B. (2020). Türkiye’de elektrik konusuyla ilgili fen eğitimi alanında yapılan tez çalışmalarının içerik analizi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 701-718. https://doi.org/10.17679/inuefd.642759
• Çalık, M., & Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174).
• Çelikbaş, M. (2023). Fen eğitiminde karşılıklı sorgulama ve birlikte soralım birlikte öğrenelim işbirlikli öğrenme tekniklerinin öğrencinin akademik başarı, motivasyon ve tutum üzerine etkisinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Trakya Üniversitesi.
• Çepiç, E., & Mertoğlu, H. (2022). Web macerası (webquest) yönteminin canlılarda üreme büyüme ve gelişme ünitesindeki kavram öğrenmeye olan etkisi. Journal of Sustainable Education Studies, (Özel Sayı (Ö1)), 157-168.
• Çetinkaya, M., & Taş, E. (2018). Etkinlik temelli web materyalinin 6. sınıf “vücudumuzda sistemler” ünitesindeki kavram yanılgılarının giderilmesine etkisi. International e-Journal of Educational Studies, 2(4), 92-113. https://doi.org/10.31458/iejes.428319 Daşdemir, İ., Uzoğlu, M., & Cengiz, E. (2012). 7. sınıf vücudumuzdaki sistemler ünitesinde animasyon kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına, öğrenilen bilgilerin kalıcılığına ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 54-62.
• Dede, H., & Çakır, M. (2023). Türkiye’de fen eğitiminde web aracılığıyla öğretimin yapıldığı lisansüstü tezlerin betimsel içerik analizi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(4), 2262-2281. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1294012
• Demirkan, Ö., (2021). Öğretim Materyalleri ve Web 2.0. Öğretim İlke ve Yöntemleri (pp.316-344), Ankara: Nobel Yayınevi. Devran, P., Öztay, E. S., & Çelikkkıran, A. T. (2021). Türkiye’de fen eğitiminde teknoloji entegrasyonu üzerine öğretmenler ile yapılan çalışmaların içerik analizi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 10(4), 1789-1825. https://doi.org/10.30703/cije.938487
• Dikmen, M., & Tuncer, M. (2020). Öğrenme stiline dayalı eğitimin akademik başarıya etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 21(1), 71-88. https://doi.org/10.12984/egeefd.695452
• Ersoy, M., & Gürgen, L. (2021). Eğitim teknolojileri ile ilgili makalelerin incelenmesi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12 (2), 1-16. https://doi.org/10.19160/e-ijer.927830
• Gömleksiz, M. N., & Fidan, K. E. (2013). Fen ve teknoloji dersinde bilgisayar destekli zihin haritası tekniğinin öğrencilerin akademik başarısına, tutumlarına ve kalıcılığa etkisi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 12(3), 403-426.
• Gül, K. S. (2023). Teknoloji odaklı fen eğitimi uygulamalarının teknolojik pedagojik alan bilgilerine ve teknoloji entegrasyonu öz-yeterlik algılarına etkisi. Yaşadıkça Eğitim, 37(2), 489-507. https://doi.org/10.33308/26674874.2023372574
• Gül, Ş., & Sözbilir, M. (2015). Fen ve matematik eğitimi alanında kapsamlı ölçek geliştirme araştırmalarına yönelik tematik içerik analizi. Eğitim ve Bilim, 40 (178).
• Günay, D. (2017). Teknoloji nedir? Felsefi bir yaklaşım. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (1), 163-166.
• Gündüzalp, C. (2022). Web 2.0 Tenolojileri ve Eğitim. S. Karatabak (Ed.), Eğitim ve Bilim, 23-36.
• Gürbüzkol, R., & Bakırcı, H. (2020). Fen bilimleri öğretmenlerinin sosyobilimsel konular hakkındaki tutum ve görüşlerinin belirlenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 870-893. https://doi.org/10.33711/yyuefd.751857
• Demirci Güler, M. P., & Irmak, B. (2018). Fen eğitiminde teknoloji kullanımı üzerine yapılan çalışmaların içerik analizi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 2473-2496. https://doi.org/10.29299/kefad.2018.19.03.019
• Kalemkuş, F., & Kalemkuş, J. (2023). Fen eğitiminde güncel dijital teknolojiler. Matematik ve Fen Bilimleri Eğitiminde Yeni Yaklaşımlar 2023, 143.
• Kaplan, E., Bektaş, O., & Karaca, M. (2022). Madde ve ısı ünitesi başarı testi geliştirme çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (63), 78-116. https://doi.org/10.21764/maeuefd.985968
• Kızılay, E. (2023). Fen bilimleri eğitiminde dijital teknolojiler: Matematik ve Fen Bilimleri Eğitiminde Yeni Yaklaşımlar 2023-II, 149.
• Korucu, A. T. (2020). Fen eğitiminde kullanılan dijital hikâyelerin öğretmen adaylarının akademik başarısı, sayısal yetkinlik durumları ve sorgulama becerileri üzerindeki etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(1), 352-370. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3617
• Küçükali, T. (2023). Görsel öğrenme bağlamında çizgi film ile animasyon filmlerin fen eğitimi ve bilim öğretimi açısından değerlendirilmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Metin, O., & Ünal, Ş. (2022). İçerik analizi tekniği: İletişim bilimlerinde ve sosyolojide doktora tezlerinde kullanımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 273-294.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). Sage Publications.
• Namdar, B., & Küçük, M. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının 5E ders planlarını eleştiri ve gözden geçirme uygulamaları. Fen Bilgisi Öğretmenliği Dergisi, 29 (6), 468-484.
• Neuendorf, K. A. (2019). Content analysis and thematic analysis. In P. Brough (Ed.), Research methods for applied psychologists: Design, analysis and reporting. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315517971-21
• Özer, İ. E. (2019). 6. sınıf kuvvet ve hareket ünitesinde gerçekleştirilen Algodoo temelli etkinliklerin öğrencilerin tasarım becerilerine ve akademik başarılarına etkisi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Aksaray Üniversitesi. https://doi.org/10.16986/HUJE.2020062006
• Satar, C., & Doğru, M. (2022). Tasarım temelli fen öğretiminin ortaokul 5. sınıf öğrencilerinin ilgileri, motivasyonları ve akademik başarılarına etkisi: Güneş, Dünya ve Ay. Fen Matematik Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 5(1), 66-79.
• Seyhan, H. G. (2024). Eğitimde mobil öğrenme. Eğitimde yeni nesil teknolojiler-2023, 93.
• Şimşek, F., & Hamzaoğlu, E. (2020). Modellerle zenginleştirilmiş fen öğretiminin akademik başarı, kalıcılık ve tutum üzerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(3), 1333-1344. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3899
• Tatlı, E., & Şahin, F. (2020). Fen kavramlarının öğrenilmesinde bilim kurgu filmlerinin etkisi: Öğretmen eğitimine yönelik bir uygulama. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (1), 56-65.
• Tırak, K. C., & Yurtseven, N. (2023). Eğitimde sanal gerçeklik teknolojisi ile ilgili lisansüstü tezlere ilişkin bir içerik analizi çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 12 (1), 7-22. https://doi.org/10.30769/usbd.1295113
• Tüccaroğlu, E. P. (2018). Canlılarda üreme büyüme gelişme ünitesinde kullanılan argümantasyon tabanlı bilim öğretimi yaklaşımının öğrencilerin muhakeme becerileri ve başarı düzeylerine etkisinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Uludağ Üniversitesi.
• Uçak, E., & Usta, S. (2023). Eğitimde QR kod kullanımına yönelik öğrenci, öğretmen ve öğretmen adaylarının görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22(87), 889-909. https://doi.org/10.17755/esosder.1250158
• Ulu, H. (2021). Türkiye’deki dijital öyküleme çalışmalarının eğilimi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 11(2), 256-280. https://doi.org/10.17943/etku.850209
• Ünal, C., & Çakır, H. (2023). Eğitimde dijital öykü araştırmalarının incelenmesi ve dijital öykü araçlarının sınıflandırılması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 27(2), 437-456.
• Yalçın, P., & Kardaş, F. (2022). Fen Eğitiminde Öğrenci Başarısını Artırmaya Yönelik Motivasyon Çalışmalarının Analizi. Atlas Journal, 8(50), 2851-2860.
• Yenikalaycı, N., & Harman, G. (2020). Arduino ile kara şimşek uygulamasına yönelik fen bilgisi öğrencilerinin görüşleri. Trakya Eğitim Dergisi, 10(3), 704-725. https://doi.org/10.24315/tred.608086
• Yeşilyurt, E. (2021). Öğrenme stratejileri. OPUS International Journal of Society Researches, 18(Eğitim Bilimleri Özel Sayısı), 5116-5139. https://doi.org/10.26466/opus.901943
• Yıldırım, M., & Şimşek, U. (2023). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin derslerinde teknoloji kullanma durumları. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 7(1), 64-83.
• Yıldızay, Y., & Çetin, G. (2019). Fen eğitiminde eğitim teknolojileri kullanımı: İçerik analizi. International Journal of Computers in Education, 1(2), 21-33.
• Yılmaz, A. (2023). Fen bilimleri eğitiminde dijital uygulamalar, yapay zekâ ve akıllı yazılımlar: tehditler ve fırsatlar. Matematik ve Fen Bilimleri Üzerine Araştırmalar-II, 1. https://doi.org/10.58830/ozgur.pub165.c676
• Yılmaz, A., & Deniş Çeliker, H. (2022). 2010-2020 yılları arasında teknoloji temelli fen eğitimi alanındaki lisansüstü tezlerin incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 213-231.
• Arıcı, F. (2023). Fen eğitiminde yaygın olarak kullanılan web 2.0 araçları ve eğitsel katkıları. Matematik ve fen bilimleri eğitiminde yeni yaklaşımlar 2023-III, 159. https://doi.org/10.33711/yyuefd.1087868