Kuzeydoğu Anadolu’da Çayır ve Mera Kullanımı İle İlgili Alışkanlıklar ve Problemler

Yıl 2009, Cilt: 16 Sayı: 1, 7 - 18, 23.03.2012

Abdurrahman Kara Şerafettin Çakal Ayten Tavlaş Ayşe Yazıcı Celalettin Aygün Arife Avağ

Öz

Doğu Anadolu Bölgesi coğrafik yapısı ve dolayısıyla sahip olduğu geniş çayır ve
mera varlığı nedeniyle daha ziyade hayvancılığa elverişli bir bölge olarak
nitelendirilmektedir. Ekilebilir arazi miktarının az, sert ve uzun geçen kışları nedeniyle
vejetasyon süresinin kısa olması yetiştirilen ürün sayısı ve çeşidini sınırlamaktadır. Başta
buğday olmak üzere hububat üretimi toplam ekilişler içerisinde yaklaşık %80 gibi bir paya
sahiptir. Ancak, bu kadar yüksek ekilişe sahip hububat verimi ülke ortalamasının çok
altındadır. Bugüne kadar yürütülen ve yeşil devrim olarak nitelendirilen araştırma ve yayım
stratejilerinin olumlu etkileri özellikle de tarımsal üretim açısından çok avantajlı konumda
olan bölgelerin aksine bu bölgede pek fazla müşahede edilememiştir. Tarımsal üretimde
verimliliğin artırılabilmesi ve bu amaçla yürütülen çalışmaların başarıya ulaşabilmesi için
öncelikli olarak problemlerin ortaya konması ve daha sonra yürütülecek çalışmalara yol
gösterilmesi gerekmektedir. Bu çalışma, Erzurum, Kars, Ardahan ve Ağrı illerinde Çayır,
Mera ve Yem Bitkilerine Dayalı Tarımsal Üretim Sistemlerinde Üretimi Sınırlayan
Faktörler ve Çiftçi Problemlerinin Tespiti projesi kapsamında ele alınmış ve çayır ve
meralardan yararlanan çiftçilerin çayır ve mera kullanımı ile ilgili alışkanlıkları, bilgi ve
deneyimleri irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çayır, mera, çayır otu üretimi, mera kullanımı, çiftçi problemleri

Kaynakça

• Çiçek, A. ve O. Erkan, 1996. Tarım Ekonomisinde Araştırma Örnek ve Örnekleme Yöntemleri, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 12, Tokat.
• Çomaklı, B., 1991. Çayır Amenajmanı (İdaresi), Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri Çayır, Mera, Yem Bitkileri ve Hayvancılığı Geliştirme Projesi Eğitim Semineri, 20-22 Şubat, Erzurum.
• Gökkuş, A., 1989. Gübreleme, sulama ve otlatma uygulamalarının Erzurum ovasındaki çayırların kuru ot ve ham protein verimlerine etkileri, Doğa Türk Tarım ve Orman Dergisi, 13, 1002- 1020.
• Gökkuş, A., 1991. Otlatma Kapasitesi, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri Çayır, Mera, Yem Bitkileri ve Hayvancılığı Geliştirme Projesi Eğitim Semineri, 20-22 Şubat, Erzurum.
• Gökkuş, A., M. Tan ve A. Koç, 1991. Erzurum Tabii Meralarındaki Dominant Buğdaygillerin Toprak Üstü Biyoması, Bitki Boyu ve Yapısal Olmayan Karbonhidratların Büyüme Mevsimi İçerisindeki Değişimi, Türkiye II. Çayır, Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, 28-31 Mayıs, İzmir, s: 106-117.
• Gökkuş, A., A. Koç ve B. Çomaklı, 2000. Çayır-Mera Uygulama Kılavuzu, (Genişletilmiş üçüncü baskı), Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 142, Erzurum.
• Kara, A., S. Kadıoğlu, N. Küçük ve G. Günay, 2002, Erzurum, Kars, Ardahan ve Ağrı illerinde Çayır, Mer'a ve Yem Bitkilerine Dayalı Tarımsal Üretim Sistemlerinde Üretimi Sınırlayan Faktörler ve Çiftçi Problemlerinin Tespiti Projesi Sonuç Raporu (basılmamış), Proje No: TAGEM/TA/98/11/ 01/002, Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Erzurum.
• Tahtacıoğlu, L., A. Mermer, Z. Ulutaş, M. Avcı ve R. Seday, 1993, Teknik Paketler, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Doğu Anadolu Çayır, Mera Üretimini Geliştirme Projesi, Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Yayın No. 12, Erzurum, s:124.
• Tosun, F. ve M. Altın, 1981. Çayır, Mera-Yayla Kültürü ve Bunlardan Faydalanma Yöntemleri, Ondokuzmayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No: 1, Ders Kitapları No: 1, Samsun.
• Tüzemen, N., 1991. Buzağı, düve ve süt ineklerinin bakım ve beslenmesi, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri Çayır, Mera, Yem Bitkileri ve Hayvancılığı Geliştirme Projesi Eğitim Semineri, 20-22 Şubat, Erzurum.