CUMHURİYETİN KURULUŞUNDAN İTİBAREN TÜRKİYE'DEKİ MÜZİK KURUMLARINA GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2020, Cilt: VI Sayı: ÖZEL SAYI, 424 - 448, 22.09.2020

Turan Sağer Onur Zahal Engin Gürpınar

Öz

Bu çalışmada, Cumhuriyetin ilanından itibaren kurulan, hatta evveliyatı Tanzimat devrine kadar uzanan resmî müzik müesseselerinin kuruluş, muhteviyat ve değişimlerine temas edilmiştir. Bu kurumlar, tasnif edilirken kronolojik sıra ve bilhassa kurumların kendi içlerindeki kategarizasyonuna dikkat edilmiştir. Buradan hareketle; askerî müzik kurumları, müzik öğretmeni yetiştiren lise, üniversite kurumları, devlet opera ve baleleri, her nevi konservatuvarlar, Kültür Bakanlığı’na ait birçok müzik organizasyonları ve Türkiye Radyo Televizyon Kurumuna bağlı müzik kurumları başta olmak üzere birçok müessese; meydana gelişi, ihtiva ettikleri unsurlar ve Türk müzik eğitim-öğretim ve kültür hayatındaki rolü ve ehemmiyeti bakımından incelenmiştir. Bu inceleme neticesinde, iki asra yakın mazisi olan bu kurumların, birçok anlayış ve idare tarzı değişiklerine uğradığı, ülkenin siyasî, idarî kültür atmosferinin, bu kurumlarda icra edilen, öğretilen ve benimsetilmek istenen müzik türlerine büyük tesiri olduğu görülmüştür. Bu bakımdan, Tanzimat devrinden günümüz Türkiye’sine kadar resmî müzik kurumlarının birçoğuna temas edilen bu çalışmanın, bu devirler arasındaki müzik kurumları tarih ve perspektifine genel manada bir çerçeve çizerek, ışık tutacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Müzik Kurumları, Cumhuriyet Müzik Kurumları, Türkiye Müzik Kurumları

Kaynakça

• Aksoy, B. (1985). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Musiki ve Batılılaşma. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi (Cilt 5) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Baba, O. (2009). Türk askeri müzik geleneğinde değişim ve süreklilik. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
• Barış, D. A. ve Ece, A. S. (2007). Cumhuriyet’ten Günümüze Toplumsal Kültürel Değişim Sürecinde Müzik ve Müzik Eğitimi. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, Ankara.
• Bayburtlu, A. S. (2017). Türklerde askeri müzik tarihi hakkında bir inceleme. Çevrimiçi Müzik Bilimleri Dergisi, 2(1), 7-30.
• Çağlak, E. ve Filiz, S. (2018). Türk devlet geleneğinde askeri müzik ve askeri müzik eğitimi. Sahne ve Müzik, 7, 29-56.
• Demirbatır, E. (2005). Türkiye'de askeri bandoculuk eğitimi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 67-81.
• Doğan, K. (2019). Tarihsel süreç içerisinde TRT-sinema ilişkisi: TRT tarafından desteklenen sinema filmleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Gazimihal M. R. (1955). Türk Askeri Mızıkaları Tarihi. İstanbul: Maarif Basımevi.
• Genelge. (2018, 24 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı:2018/2). Erişim Adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180724-11.pdf
• Gökyay, O. Ş. (1941). Devlet Konservatuvarı Tarihçesi. Ankara: Devlet Tiyatroları.
• Hızarcı, Ç. (2015). Türkiye’nin Güncel Kültür-Sanat Politikası ve Opera Sanatı. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kapluhan, E. (2012). Atatürk Dönemi Eğitim Seferberliği ve Köy Enstitüleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 26, 172-194.
• Kara Kuvvetleri Komutanlığı. (2020, 23 Haziran). Milli Savunma Üniversitesi Bando Astsubay Meslek Yüksekokulu, fotoğraflarla okul tarihçesi. Erişim Adresi: http://www.kkk.tsk.tr/Okullar/Bando_Okullari/myo/hakkinda/tarihce.html.
• Kavcar, C. (1983). Güzel Sanatlar Eğitimi, Cumhuriyet Döneminde Eğitim. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Koç, N.(2013).Türk Kültür Tarihi İçerisinde Köy Enstitüleri. İstanbul. İdeal Yayıncılık.
• Kösemihal, M.R. (1939). Türkiye Avrupa Mûsikî Münasebetleri (Cilt I). İstanbul: Numune Matbaası, , İstanbul.
• Küçükçapraz, S. (2019). Mehterhane'nin kapatılmasından günümüze askeri musiki (1826'dan günümüze). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Milli Savunma Üniversitesi. (2020, 06 Temmuz). Bando Astsubay Meslek Yüksekokulu Tarihçe. Erişim Adresi: https://msu.edu.tr/sayfadetay.aspx?SayfaId=526&ParentMenuId=53
• Nart, S. Y. (2009). 1964-1980 arası TRT radyo yayın politikaları (Toplumsal ve politik süreçte radyonun tarihsel ve kurumsal gelişimi). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Olağanüstü hal kapsamında bazı tedbirler alınması ve Milli Savunma Üniversitesi kurulması ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun hükmünde kararname. (2016, 31 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı:29787). Erişim Adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/07/20160731-5.htm
• Paçacı, G. (1994). Dârülelhan ve Türk Mûsikîsi’nin Gelişimi. İstanbul: I. Tarih ve Toplum.
• Sanal, H. (1994). Mehter Mûsikîsi. İstanbul: MEB Yayınları.
• Say, A. (1985). Müzik Ansiklopedisi. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Saygun, A. A (1940) Halkevlerinde Musiki. Ankara: Recep Ulusoğlu Basımevi.
• Şahin, M. ve Duman, R. (2008) Cumhuriyet’in Yapılanma Sürecinde Müzik Eğitimi. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 7(16-17).
• Şahin, P. ve Akpınar, M. (2017). Güzel Sanatlar Liselerinde Piyano Öğretimi Sürecinde Öğretmen ve Öğrenci Görüşlerinin Karşılaştırılması. Ihlara Eğitim Araştırma Dergisi, 2(2), 39-49
• Tanrıkorur, C. (2003). Osmanlı Dönemi Türk Mûsikîsi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Taş, S. ve Görsev, G. (2018). Konservatuvar Öğrencilerinin Mesleki Eğitim Yaşantısı ve Gelecekteki İstihdamlarına Yönelik Tutumları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 237-261
• Türkiye Radyo Televizyon Kurumu. (2020, 03 Temmuz). Tarihçe. Erişim Adresi: http://www.trt.net.tr/Kurumsal/Tarihce.aspx
• Türkiye Radyo Televizyon Kurumu. (2020, 11 Temmuz). Çoksesli müzikler profesyonel toplulukları, çoksesli müzikler amatör toplulukları. Erişim Adresi: http://www.trt.net.tr/cokseslimuzikler/
• Türkiye Radyo Televizyon Kurumu. (2020, 15 Temmuz). Kanallar. Erişim Adresi: http://radyo.trt.net.tr/KanalListesi.aspx
• Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Kanunu. (1963, 24 Aralık). Resmi Gazete (Sayı:359). Erişim Adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/11596.pdf
• Uçan, A. (1994). Kuruluşunun Yetmişinci Yılında ve İkin Binli Yılların Eşiğinde G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Bölümü ve Türkiye’de Müzik Öğretmenliği Eğitimi. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Türkiye’de Müzik Öğretmenliği Eğitiminin Yetmiş beşinci Yılına Armağan (1924-1994) Özel Sayı.
• Ünal, R. ve Şahi̇n, M. (2018). Türkiye’de bölge radyoculuğu deneyimi: TRT Çukurova Radyosu örneği. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 29, 332-352. DOI: 10.31123/akil.399289.
• Vural, T. (2012). Türk askeri müziğinin savaşlardaki yeri ve önemi. TURAN-SAM, 4(13), 66-74.
• Yılmaz, A. (2020). Radyo ve Sosyal Medya Yakınsaması: TRT Radyo ve TRT FM’in Facebook ve Twitter Pratikleri. TRT Akademi, 5(9), 28-51.
• Fotoğraf 1. Musiki Muallim Mektebi. https://www.goethe.de/ins/tr/tr/sta/ank/ver.cfm?fuseaction=events.detail&event_id=20850030&fbclid=IwAR3U0wyQJN-N9jmcfx_4V0f-Cnh6Icke28Gj7gfnbCoLhNBn1O361tJtSqs Erişim Tarihi:13.07.2020
• Fotoğraf 2. İsmet İnönü halk evi salonunda (28.07.1932). http://www.ismetinonu.org.tr/halkevlerinin-kurulusu-ve-etkinlikleri/ Erişim Tarihi:07.07.2020
• Fotoğraf 3. Açık havada mandolin çalışan öğrenciler, Akpınar Köy Enstitüsü, İ.H. Tonguç Belgeliği. https://blog.iae.org.tr/sergiler/koy-enstitulerinde-muzik-egitimi Erişim Tarihi:13.07.2020.
• Fotoğraf 4. İstanbul Avni Akyol Güzel Sanatlar Lisesi. Erişim Tarihi:08.07.2020 http://istanbulagsl.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/34/12/270324/icerikler/tarihce_225082.html?CHK=8deea71568f9dc2431e617c7c457608e Erişim Tarihi:13.07.2020.
• Fotoğraf 5. Ege Üniv. DTMK. https://konservatuvar.ege.edu.tr/ Erişim Tarihi:15.07.2020
• Fotoğraf 6. İstanbul Devlet Konservatuvarı. https://konservatuvar.istanbul.edu.tr/tr/_ Erişim Tarihi:15.07.2020
• Fotoğraf 7. Gazi Üniv. Müzik Eğitimi Anabilim Dalı. http://gef-guzelsanatlar-muzik.gazi.edu.tr/ Erişim Tarihi:13.07.2020
• Fotoğraf 8. Marmara Üniv. Müzik Eğitimi Anabilim Dalı. http://mzo.aef.marmara.edu.tr/ Erişim Tarihi:12.07.2020
• Fotoğraf 9. İnönü Üniv. Müzik Eğitimi Anabilim Dalı. http://www.inonu.edu.tr/tr/egitim Erişim Tarihi:13.07.2020
• Fotoğraf 10. Ankara Devlet Opera ve Balesi. https://www.operabale.gov.tr/tr-tr/ankara/Sayfalar/repertoire.aspx Erişim Tarihi:13.07.2020
• Fotoğraf 11. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası. https://guzelsanatlar.ktb.gov.tr/TR-2143/galeri.html Erişim Tarihi:14.07.2020
• Fotoğraf 12. Cumhurbaşkanlığı Klasik Türk Müziği Korosu. http://www.devletkorosu.com/index.php/bestekarlar Erişim Tarihi:14.07.2020
• Fotoğraf 13. Ankara Müzik ve Güzel Sanatlar Üniversitesi. https://www.mgu.edu.tr/tr/pages/hakkinda.html Erişim Tarihi:16.07.2020
• Fotoğraf 14. Ankara Radyosu. https://cocukmeclisi.ankara.bel.tr/cocukmeclisi/haberler/22-donem-haberler/cocuk-meclisi-trt-radyosundan-seslendi Erişim Tarihi: 09.07.2020
• Fotoğraf 15. İstanbul Radyosu Hafif Müzik ve Caz Orkestrası. http://www.trt.net.tr/cokseslimuzikler/trt-istanbul-radyosu-hafif-muzik-ve-caz-orkestrasi/ Erişim Tarihi: 09.07.2020
• Fotoğraf 16. Ankara Radyosu Çoksesli Korosu. http://www.trt.net.tr/cokseslimuzikler/trt-ankara-radyosu-coksesli-korosu-2/ Erişim Tarihi: 09.07.2020
• Fotoğraf 17. Ankara Radyosu Çoksesli Çocuk Korosu. http://www.trt.net.tr/cokseslimuzikler/ankara-radyosu-coksesli-cocuk-korosu/ Erişim Tarihi: 09.07.2020
• Fotoğraf 18. Muzıka-i Hümâyun Öğrencileri, 1917. http://www.kkk.tsk.tr/Okullar/Bando_Okullari/myo/hakkinda/tarihce.html Erişim Tarihi: 16.07.2020
• Fotoğraf 19. Muzıka-i Hümâyun Armoni Mızıkası, 1922. http://www.kkk.tsk.tr/Okullar/Bando_Okullari/myo/hakkinda/tarihce.html Erişim Tarihi: 16.07.2020
• Fotoğraf 20. Cumhur Armoni Mızıkası, 1925. http://www.kkk.tsk.tr/Okullar/Bando_Okullari/myo/hakkinda/tarihce.html Erişim Tarihi: 16.07.2020
• Fotoğraf 21. Askeri Mızıka Sınıf Okulu, Komisyon Sınavı, 1960. http://www.kkk.tsk.tr/Okullar/Bando_Okullari/myo/hakkinda/tarihce.html Erişim Tarihi: 16.07.2020
• Fotoğraf 22. Bnd. Astsb. Sınıf Okulu Mezuniyet Töreni, 1996. http://www.kkk.tsk.tr/Okullar/Bando_Okullari/myo/hakkinda/tarihce.html Erişim Tarihi: 16.07.2020
• Fotoğraf 23. Silahlı Kuvvetler Bando Okulları Komutanlığı, Burdur Konseri, 2003. http://www.kkk.tsk.tr/Okullar/Bando_Okullari/myo/hakkinda/tarihce.html Erişim Tarihi: 16.07.2020
• Fotoğraf 24. Milli Savunma Üniversitesi Bando Astsubay Meslek Yüksekokulu. http://www.kkk.tsk.tr/Okullar/Bando_Okullari/myo/galeri/okuldan_kareler.html Erişim Tarihi: 16.07.2020