Sınıf Öğretmenlerinin Fen Öğretimi Öz-Yeterlik İnançlarının İncelenmesi: Rize İli Örneklemi

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 1, 45 - 70, 19.06.2013

Mehmet Küçük , Ebru Altun Günay Paliç

Öz

Bu çalışmanın amacı, Rize ilinde görev yapan sınıf öğretmenlerinin fen öğretimine ilişkin öz-yeterlik inançlarını farklı değişkenler açısından incelemektir. Tarama (survey) yönteminin kullanıldığı araştırmanın örneklemini, Rize İl ve İlçelerindeki ilköğretim okullarında görev yapan 149 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Veriler Riggs ve Enochs (1990) tarafından geliştirilen ve Bıkmaz (2004) tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Sınıf Öğretmenlerinin Fen Öğretiminde Öz-Yeterlik İnancı Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Bu ölçme aracı çalışma grubundaki sınıf öğretmenlerine 2010-2011 Eğitim-Öğretim yılında E-posta yoluyla ulaştırılmıştır. Elde edilen veriler, SPSS 18.0 programında bağımsız örneklemler t testi ve tek yönlü Varyans Analizi teknikleriyle analiz edilmiştir. Bu araştırma sonucunda, çalışma grubundaki sınıf öğretmenlerinin fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inançlarının cinsiyetlerine göre farklılaşmadığı, buna karşın mesleki kıdemlerine, fen içerikli hizmet içi eğitim etkinliklerine katılma, mesleklerinden memnun olup olmama ve ayrıca okullarında fen ve teknoloji öğretmenleriyle işbirliği yapma durumlarına göre .05 düzeyinde farklılaştığı belirlenmiştir. Buradan hareketle, sınıf öğretmenlerinin fen öğretimine yönelik güncel sorunların ve uygulamaların tartışıldığı hizmet içi eğitim faaliyetlerine katılmalarının ve ayrıca kendi okullarındaki fen ve teknoloji öğretmenleriyle daha aktif bir iletişim içinde bulunmalarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarını arttırabildiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fen Bilgisi Öğretimi, Sınıf Öğretmeni, Öz-Yeterlik İnancı, Sonuç Beklentisi

Kaynakça

• Akbaş, A., & Çelikkaleli, Ö. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi özyeterlik inançlarının cinsiyet, öğrenim türü ve üniversitelerine göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 98-110.
• Altunçekiç, A., Yaman, S., & Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının özyeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu ili örneği). Kastamonu Egitim Dergisi, 13 (1), 93-102.
• Andrew, S. (1998). Self-efficacy as a predictor of academic performance in science. Journal of Advanced Nursing, 14(6), 436-442.
• Aston, P.T. (1984). Teacher efficacy: A motivational paradigm for effective teacher education. Journal of Teacher Education, 35(5), 28-32.
• Azar, A. (2010). Ortaöğretim fen bilimleri ve matematik öğretmeni adaylarının öz yeterlilik inançları. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 235–252.
• Bandura, A., & Schunk, D.H. (1981). Cultivating competence, self efficacy and intrinsic interest through self-motivation. Journal of Personality and Social Psychology, 41, 5865
• Bandura, A. (1977), Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change, Psychological Review, 84, 191–215. Bıkmaz, H. F. (2004). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretiminde öz yeterlik inancı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması”, Milli Eğitim Dergisi, 31(161), 172-180.
• Britner, S.L., & Pajares, F. (2006). Sources of science selfefficacy beliefs of middle school students. Journal of Research in Science Teaching, 43(5), 485–499.
• Cantrell, P., Young, S., & Moore, A. (2003). Factors affecting science teaching efficacy of preservice elementary teachers. Journal of Science Teacher Education, 14(3), 177-1
• Chan, D.W. (2003). Multiple Intelligences and perceived selfefficacy among Chinese secondary school teachers in Hong Kong. Educational Psychology, 23(5), 521-533
• Cousins, J., & Walker, C. A. (2000). Predictors of educators’ valuing of systemic inquiry in schools. Canadian Journal of Program Evaluation (Special Isue), 25–53.
• Dede, Z. (2006). İlköğretim okullarında fen bilgisi dersini yürüten öğretmenlerin fen bilgisi öğretim dersi öğretim sürecinde yaşadıkları sorunlar (Nevşehir ili örneklemi). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dorman, J. P. (2001). Asociations between clasroom environment and academic efficacy. Learning Environments Research 4, 243–257.
• Edwards, J. L., Kathy E. G., & Cherie A. L. (1996), Teacher efficacy and school and teacher characteristics, Annual Meeting of the American Educational Research Asociation, New York.
• Ekici, G. (2006). Meslek lisesi öğretmenlerinin öğretmen özyeterlik inançları üzerine bir araştırma. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(24), 87-96.
• Günbayı, İ., & Taşdöğen, B. (2012). İlköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin hizmet içi eğitim programları üzerine görüşleri: Bir durum çalışması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(3), 87-117.
• Hamurcu, H. (2006). Sınıf ögretmeni adaylarının fen ögretimine yönelik özyeterlik inançları. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(24),112-122.
• Kuru, O., & Kaşkaya, A. (2010). Sınıf öğretmenlerinin mesleki tükenmişlikleri ve mesleki doyumları. 10. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Sivas.
• Küçükyılmaz, A., & Duban, N. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının artırılabilmesi için alınacak önlemlere ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Egitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 1Lent, R.W., Brown, S.D., & Larkin, K.C. (1984). Relation of self-efficacy expectations to academic achievement and persistence. Journal of Counseling Psychology, 31, 3563
• Lorsbach, A. W., & Jinks, J. L. (1999). Self-efficacy theory and learning environment research, Learning Environments Research, 2, 157–167.
• Morgil, İ., Seçken, N., & Yücel, A.S., (2004). Kimya öğretmen adaylarinin öz-yeterlik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. BAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 6, 62-71.
• Morrell, P. D., & Carroll, J.B. (2003). An extended examination of preservice elementary teachers' science teaching selfefficacy, School Science and Mathematics, v. 103, p. 2462
• Pajares, F. (1997). Current directions in self-efficacy research. In M. Maehr & P.R. Pintrch (Eds.). Advances in Motivation and Achievement.
• Peker, R. (2002). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin mesleki tükenmişliklerine etki eden bazı faktörler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 305-318.
• Riggs, I. M., & Enochs, L. G. (1990). Towards the development of an elementary teacher’s science teaching efficacy belief instrument. Science Education, 74, 625-637.
• Ritter, J., Boone, W., & Rubba, P. (2001). Development of an instrument to ases prospective elementary teacher selfefficacy beliefs about equitable science teaching and learning (SEBEST). Journal of Science Teacher Education, 12(3), 175-198.
• Saracaloğlu, A.S., & Yenice, N. (2009). Investigating the selfefficacy beliefs of science and elementary teachers with respect to some variables. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 5 (2), 244-260
• Say, M. (2005). Fen bilgisi öğretmenlerinin öz-yeterlik inanışları. Marmara Üniversitesi Egitim Bilimleri Enstitüsü, Fen Bilgisi Ögretmenligi Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Schriver, M., & Czerniak, C. M. (1999). A comparison of middle and junior high science teachers levels of efficacy and knowledge of developmentally appropriate curriculum and instruction. Journal of ScienceTeacher Education, 10(1), 21-42.
• Tschannen- Moran, M. K., Woolfolk-Hoy, A., Hoy, W. K. (1998) “Teacher Efficacy: Its Meaning And Measure” Review of Educational Research, 68(2), 202-248
• Woolfolk-Hoy , A. (2000). Changes in teacher efficacy during the early years of teaching. American Educational Research Asociation, 43, 1–20.
• Woolfolk Hoy, A. (2004, April). Self-efficacy in teacher education. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Asociation, San Diego, CA.
• Woolfolk-Hoy, A., & Spero R.B. (2005). Changes in teacher efficacy during the early years of teaching: a comparison of four measures. Teaching and Teacher Education, 21, 343-3
• Yaman, S., & Öner, F. (2006). İlköğretim öğrencilerinin fen bilgisi dersine bakış açılarını belirlemeye yönelik bir araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 339-346.
• Yaman, S., Cansüngü- Koray Ö., & Altunçekiç, A. (2004). Fen bilgisi ögretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi üzerine bir arastırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 355-364.