Öğretmen Adaylarının “Astronomi” Konusundaki Kavramlara Yönelik Bilişsel Yapılarının İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 2, 531 - 565, 26.12.2017

Dündar Yener Pelin Aksüt Naciye Somuncu Demir Fatih Aydın Hilal Fidan Özge Subaşı Mehmet Aygün

Öz

Astronomi ile fen bilimleri
birbirlerini karşılıklı olarak besleyen kaynaklardır. İlköğretim bölümlerinde
okuyan öğretmen adayları ile yapılan astronomi kavram yanılgıları tespiti içerikli
araştırmalarda öğretmen adaylarının astronomi kavramları ile ilgili birçok
alternatif kavram geliştirdikleri, uygulanan ölçeklerde bulunan sorulara
verdikleri doğru cevaplarda dahi emin olmadıkları görülmüştür. Araştırmanın
amacı, fen bilgisi öğretmen adaylarının Astronomi konusundaki temel kavramlara
yönelik bilişsel yapılarını ve var olan kavram yanılgılarını ortaya
çıkarmaktır. Nitel araştırma yöntemlerinden Durum Çalışması (Case Study)
kullanılmıştır. Çalışmanın katılımcılarını, Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim
Dalı 4. sınıfta öğrenim görmekte olan 64 öğretmen adayı oluşturmaktadır.
Araştırmada veri toplama aracı olarak Kelime İlişkilendirme Testi (KİT)
kullanılmıştır. Seçilen anahtar kavramlar Astronom, Astronot, Uzay, Gezegen,
Güneş Sistemi, Astroloji, Karadelik, Gökada, Yıldız, Astreoit ve Kuyruklu
Yıldız’dır. Öğretmen adaylarına KİT’e yönelik açıklamalar yapılmış ve her bir
kavram için ortalama 30 saniye süre verilmiştir. Araştırma sonucunda, Yıldız ve
Kuyruklu Yıldız kavramları arasındaki ortaya çıkan bağlantı dikkat çekmektedir.
Ayrıca Karadelik kavramının Siyah ve Boşluk kavramlarını çağrıştırması kavram
yanılgısı olabileceği şeklinde yorumlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Astronomi, Öğretmen Adayı, Bilişsel Yapı, Kelime İlişkilendirme Testi

Kaynakça

• Atasoy, B. (2004). Fen Öğrenimi ve Öğretimi. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Bahar, M., Johnstone, A.H. & Sutcliffe, R. G. (1999). Investigation of Students’ Cognitive Structure İn Elementary Genetics Through Word Association Tests. Journal of Biological Education, 33, 134.
• Bahar, M. & Özatlı, N.S. (2003). Kelime İlişkilendirme Yöntemi İle Lise 1. Sınıf Öğrencilerinin Canlıların Temel Bileşenleri Konusundaki Bilişsel Yapılarının Araştırılması. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi,5, 1
• Bektaşlı, B. (2013). The effect of media on preservice science teachers’ attitudes toward astronomy and achievement in astronomy class. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 12 (1), 139-146.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
• Emrahoğlu, N. ve Öztürk, A. (2009). Fen bilgisi öğretmen adaylarının astronomi kavramlarını anlama seviyelerinin ve kavram yanılgılarının incelenmesi üzerine boylamsal bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (18), 1, 165-180.
• Ercan, F., Taşdere, A. & Ercan, N. (2010). Kelime İlişkilendirme Testi Aracılığıyla Bilişsel Yapının ve Kavramsal Değişimin Gözlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7,2, 136-154.
• Taşcan, M. (2013). Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Temel Astronomi Konularındaki Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi (Malatya İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yılmaz, E., Türkoğuz, S. & Şahin, M. (2014). Güneş Sistemi ve Uzay Konularına Yönelik Kavram Yanılgılarının Günlük Yaşama Etkisi Üzerine Öğretmen Görüşleri. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 37-44.
• Yin, R. K. (1984). Case study research: Design and methods. Baverly Hills, CA: Sage Publication