Sulu Şartlarda Yazlık ve Güzlük Ekilen Fiğ+Buğday Karışımlarında En Uygun Karışım Oranı ve Biçim Zamanının Belirlenmesi II. Ot Kalitesi

Yıl 2010, Cilt: 20 Sayı: 2, 59 - 69, 01.12.2010

Necla Taş

Öz

Erzurum koşullarında macar fiği ve tüylü fiğ buğday ile 4 faklı karışım oranında (%100:0, 90:10, 80:20 ve 70:30 fiğ:buğday) sonbahar ve ilkbaharda ekilmiş, buğdayın çiçeklenme ve süt olum dönemlerinde biçilmiştir. Bu çalışmada ot kalitesi yönünden fiğ+buğday karışımlarında uygun karışım oranı ve biçim zamanının belirlenmesi amaçlanmıştır. Sonbaharda ekilen fiğ+buğday karışımları en fazla ham protein verimi (99.2 kg/da) sağlamışlardır. Macar fiği karışımları daha yüksek fiğ yaprak/gövde oranı ile ham kül oranı sağlarken tüylü fiğ karışımlarında ham protein oranı ve selüloz oranı daha yüksek bulunmuştur. İlerleyen gelişme devresi ile birlikte fiğin yaprak/gövde oranı, ham protein verimi artmış, ham kül oranı ise azalmıştır. Saf fiğ ekimlerinde ham protein oranı ile fiğin yaprak/gövde oranı en yüksek olmuştur. Artan buğday oranı ile birlikte, ham selüloz ve kül oranı artmış, %80-20 karışım oranında en yüksek bulunmuştur. En yüksek ham protein verimi, %70-30 karışım oranı (83.1 kg/da) ve fiğin yalın ekiminden (82.1 kg/da) sağlanmıştır

Anahtar Kelimeler

Macar fiği, Vicia pannonica, tüylü fiğ, Vicia villosa, buğday, Triticum aestivum, karışım oranı, ekim zamanı, biçim zamanı, ot kalitesi

Kaynakça

• Acar, Z., İ. Aydın ve İ. Erden. 1994. Samsun koşullarında bazı tek yıllık baklagil yem bitkilerinin adaptasyon ve verimleri üzerinde bir araştırma. Ondokuz Mayıs ÜZF. Der. 9 (1):12-22.
• Açıkgöz, E. ve S. Çakmakçı. 1986. Bursa koşullarında adi fiğ ve tahıl karışımlarının ot verimi ve kalitesi üzerine araştırmalar. Uludağ Üniv. Zir. Fak. Der. 5:65-73.
• Akkaya, A. 1994. Erzurum koşullarında farklı ekim sıklıklarının iki kışlık buğday çeşidinde verim ve bazı verim unsurlarına etkisi. Doğa Türk Tar. ve Orm. Der. 18:161-168.
• Altınok. S. ve H. B. Hakyemez. 2002. Ankara koşullarında tüylü fiğ ve koca fiğin arpa ile karışımlarında farklı karışım oranlarının yem verimlerine etkileri. Ankara Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 8:5-50.
• Avcıoğlu, S. 1979. Çeşitli Fiğ+Arpa ve Fiğ+Yulaf Hasıllarının Verim ve Diğer Bazı Özellikleri Üzerinde Araştırmalar (Doktora Tezi). Ege Bölge Zirai Araşt. Enst., İzmir.
• Avcıoğlu, Ş. ve R. Avcıoğlu. 1982. Değişik karışım oranları ile biçim zamanlarının adi fiğ+yulaf hasıllarının verim ve diğer bazı özellikleri üzerinde araştırmalar. Ege ÜZF. Der. 19 (2):123-136.
• Aydın, İ ve F. Tosun. 1991. Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen adi fiğ+bazı tahıl türlerinde farklı karışım oranlarının kuru ot verimine etkileri üzerinde bir araştırma. Türkiye 2. Çayır-Mer’a ve Yembitkileri Kongresi, 28-31 Mayıs, İzmir, 332-340.
• Bayram, Ç. ve N. Çelik. 1999. Yulaf (Avena sativa L.) ve adi fiğ (Vicia sativa L.) karma ekimlerinde karışım oranları ve azotlu gübrenin ot verimi ve kalitesine etkileri üzerinde araştırmalar. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, Adana, Cilt III, Çayır-Mer’a Yembitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, 53-58.
• Budak, F. 1996. Kayseri ekolojik şartlarında farklı ekim zamanlarının bazı fiğ (Vicia sp.) türlerinin tarımsal özelliklerine etkisi üzerine bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniv. Fen Bil. Enst. Tarla Bit. Anabilim Dalı, Tokat.
• Büyükburç, U., and Y. Karadağ. 2002. The amount of NO3-N transfered to soil by legumes, forage ve seed yield, and the forage qulityof annual legume+triticale mixtures. Turk Agric. For. 26:281-288.
• Çelik, N. 1980. Erzurum Kıraç Koşullarında Farklı Sıra Aralıkları ve Biçim Çağları ile Kimyevi Gübrelerin Adi Fiğin (Vicia sativa L. var. L-147) Kuru Ot ve Tane Verimleri ile Otun Kalitesine Etkileri Üzerinde Araştırmalar (Doktora Tezi).
• Atatürk ÜZF. Tarla Bit. Böl., Erzurum. Ergin, İ.Z. 1989. Adi fiğ, tüylü fiğ ve macar fiğinde farklı ekim zamanlarının ot ve kök verimi ile verim karakterlerine etkisi. Ege ÜZF. Der. 26 (2):171-186.
• Hatipoğlu, R., A. Çil ve İ. Gül. 1999. Diyarbakır koşullarında karışım oranının fiğ+tritikale karışımında ot verimi ve ot kalitesine etkileri üzerinde bir araştırma. GAP I. Tarım Kong., 26-28, Şanlıurfa, 667-674. İptaş, S. ve M. Yılmaz. 1998. Tokat şartlarında yetiştirilen değişik macar fiği+arpa karışım oranlarının verim ve kaliteye etkileri. Anadolu, J of AARI. 8 (2):106-114.
• Kilcher, M. R., and J. E. Troelsen. 1973. Contribution and nutritive value of the major plant components of oats through progressive stages of development. Canadian J. Plant Sci. 53:251-256.
• Konak, C., A. E. Çelen, İ. Turgut ve R. Yılmaz. 1997. Fiğin arpa, yulaf ve tritikale ile saf ve karışık ekimlerinin ot verimleri ile diğer bazı özellikleri üzerinde araştırmalar. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi. 22-25 Eylül 1197, Samsun.
• Lunnan, T. 1989. Barley-pea mixtures for whole crop forage. Effects of different culturel practices on yield and quality. Norwegian J. Agric Sci. 3:57-71.
• Moreira, N. 1989. The effect of seed rate and nitrogn fertilizer on the yield and nutritive value of oat - vetch mixture. J. Agric. Sci. 112:57-66.
• Munzur, M. 1982. Ankara Koşullarında Uygun Fiğ-Tahıl Karışım Oranlarının Saptanması ile Otlatmaya Elverişli ve Kuru Ot Verimleri Üzerinde Araştırmalar (Doktora Tezi). Ankara Çayır-Mer'a ve Zootekni Araşt. Enst.
• Patrick, M C., G. B. Martin, J. S. Caton, and W.W. Poland. 1998. Forage and nitrogen yield of barley-pea and oat-pea intercrops. Agron J. 90:79-84.
• Roberts, C. A., K. J. Moore, and K. D Johnson. 1989. Forage quality and yield of wheat and vetch at different stages of maturity and vetch seeding rates. Agron. J. 81 (1):57-60.
• Sağlamtimur, T., Y. Şılbır, V. Tansı ve M. Okant. 1989. Harran ovası koşullarında tüylü fiğin (Vicia villosa Roth.) karışım olarak yetiştirilme olanakları üzerinde araştırmalar. Çukurova ÜZF. Der. 4 (2):21-30.
• Sancak, C. 1991. Samsun ekolojik koşullarında yalnız ve karışık ekilen baklagil ve buğdaygillerin farklı zamanlarda hasatlarının ot verimi ve bazı besin maddelerine etkileri üzerinde bir araştırma (Yüksek Lisans tezi). OMÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Serin, Y., H. Şeker ve M. Tan. 1996. Farklı sıra aralığı ve tohum miktarının fiğ (Vicia sativa L.)'in ot verimi ve kalitesi üzerine etkileri. Atatürk ÜZF. Der. 27 (3): 375-386.
• Sezen, Y. 1991. Toprak Kimyası. Atatürk ÜZF. Yay. No: 127, Erzurum, 250. Tan M. ve Ö. Menteşe. 2003. Yem bitkilerinde anatomik yapı ve kimyasal kompozisyonun besleme değerine etkileri. Atatürk ÜZF. Der. 34 (1):97-103.
• Tan, M. ve Y. Serin. 1995. Erzurum sulu şartlarında Rhizobium aşılaması ve değişik dozlarda azotla gübrelemenin adi fiğ (Vicia sativa)'de ot, tohum, sap ve ham protein verimi ile otun ham protein oranına ve nodül sayılarına etkileri üzerinde bir araştırma. Doğa Türk Tar. ve Orm. Der. 19:137–144.
• Tan, M. ve Y. Serin. 1996. Değişik fiğ+tahıl karışımları için uygun karışım oranı ve biçim zamanının belirlenmesi üzerinde bir araştırma. Atatürk ÜZF. Der. 27 (4):475-489.
• Taş, N. 1996. Erzurum ekolojik şartlarında fosforlu gübrelemenin bazı fiğ türlerinin verim ve verim unsurlarına etkileri üzerine bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniv. Fen Bil. Enst. Tarla Bit. Anabilim Dalı, Erzurum.