Türkiye Anason (Pimpinella anisum L.) Genetik Kaynakları ve Yabancı Anason Genotiplerinin Uçucu Yağ Bileşenleri

Yıl 2020, Cilt: 30 Sayı: 2, 163 - 178, 15.12.2020

Ünal Karık

https://doi.org/10.18615/anadolu.834838

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın amacı, yerli ve yabancı ticari anason (Pimpinella anisum L.) genotiplerinde uçucu yağın içeriğini ve bileşimini belirlemektir. Çalışmada 122 adet yerli, 11 adet yabancı kaynaklı olmak üzere toplam 133 adet anason materyali kullanılmıştır. Anason meyvelerinde yapılan kimyasal analizler sonucunda uçucu yağ içeriği %1,74 ile %7,69 arasında değişim göstermiştir. Uçucu yağın ana bileşeni olan trans-anethol oranı ise %84,61 ile %97,53 değerleri arasında bulunmuştur. Uçucu yağdaki diğer bileşenler olan pseudo-2-eugenyl-2-methyl butyrate %0,71 ile %12,43 arasında, p-allylanisole %0,14 ile %2,08 arasında, methyl eugenol ise %0,14 ile %0,50 arasında değişim göstermiştir. Yapılan çalışma sonucunda, yerli ve yabancı anason genotiplerinde kalite özellikleri bakımından oldukça önemli bir varyasyon meydana geldiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Anason, Pimpinella anisum L., genetik kaynaklar, kalite, uçucu yağ

Kaynakça

• Abu-Rumman, A. M. 2018. Analysis of Pimpinella anisum (Yansoon) seeds using gas chromatography mass spectrometry International Journal of Chemical Studies 6 (5): 3033-3037.
• Acimovic, M., V. Tesevic, M. Todosijevic, J. Djisalov, and S. Oljaca. 2015. Compositional characteristics of the essential oil of Pimpinella anisum and Foeniculum vulgare grown in Serbia. Botanica Serbica 39 (1): 09-14.
• Akkan, E. 2016. Edirne Koşullarında Anasonda (Pimpinella anisum L.) Farklı Ekim Zamanlarının Verim ve Kaliteye Etkisi, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ, 52s.
• Anonim. 2020a. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1046 (Erişim tarihi: 10.02.2020).
• Anonim. 2020b. Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Meteoroloji Verileri, Menemen-İzmir.
• Anonymous. 2010. European Pharmacopoeia (E. P.) 7th ed. European Directorate for the Quality of Medicines& Health Care (EDQM): Strasbourg, France, 2010, p.1231.
• Anonymous. 2020. FAOSTAT. Food and Agriculture Organization of the UN. http://www.fao.org/faostat /en/#data/QC (Erişim tarihi: 15.02.2020).
• Arslan, N., B. Gürbüz, A. Bayrak, and A. Gümüscü, 2004. Variation in essential oil content and composition in Turkish anise (Pimpinella anisum L.) populations. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 28: 173-177.
• Başer, K. H. C. 1997. Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin İlaç ve Alkollü İlaç Sanayilerinde Kullanımı, Anadolu Üniversitesi, T.B.A.M. İstanbul Ticaret Odası, Yayın No: 39, İstanbul.
• Bayram, E. 1992. Türkiye Kültür Anasonları (Pimpinella anisum L.) Üzerinde Agronomik ve Teknolojik Araştırmalar, Doktora Tezi, E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, 147s.
• Bayram, E. 2019. Tohum Tohumculuk ve Teknolojileri Kitabı, Tıbbi ve aromatik bitkilerde tohumluk üretimi ve sertifikasyonu. BİSAB (Bitki Islahçıları Alt Birliği), 1. Basım, 2. Cilt, Ankara. s. 1077-1098.
• Bown, D. 2001. Encyclopedia of Herbs and their Uses. The Herb Society of America, Darling, Kindersley, London. Bütün, Y. 2016. Farklı Tohum Miktarları ve Sıra Arası Mesafelerin Bazı Anason (Pimpinella anisum L.) populasyonlarının Tarımsal ve Kalite Özelliklerine Etkisi. NKÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Tekirdağ.
• Dağıstanlıoğlu, C., S. Kaymak, K. Uçgun ve A. Atasay. 2009. Göller Bölgesi’nde seçilmiş bazı anason populasyonlarının verim ve kalite özellikleri üzerine araştırmalar. Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 23 (47): 38-43.
• Demirayak, Ş. 2002. Bazı anason (Pimpinella anisum L.) populasyonlarında farklı ekim zamanlarının verim ve verim ögeleri üzerine etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Ankara, 56s.
• Doğramacı, S. ve O. Arabacı. 2015. Anason (Pimpinella anisum L.) çeşit ve ekotiplerinin bazı teknolojik özellikleri üzerine organik ve inorganık gübre uygulamalarının etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 12 (1): 41- 47.
• El-Hady, S. 2005. Enhancement of chemical composition and the yield of anise seed (Pimpinella anisum L.) oils and fruits by growth regulators. Egypt. J. of Remote Sensing and Space Sci. 8: 39-50.
• Güner, A., S. Aslan, T. Ekim, M. Vural, and M. T. Babac. 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler), Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, İstanbul.
• Hänsel, R., O. Sticher, and E. Steinegger. 1999. Pharmakognosie-phytopharmaize. 6. Auflage. Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg. pp. 692-695.
• Hassan, O. M., and I. A. Elhassan. 2017. Characterization of essential oils from fruits of Umbelliferous crop cultivated in Sudan Pimpinella anisum L (Anise) and Anethum graveolens L. (Dill) Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry 6 (1): 109-112.
• Haşimi, N., V. Tolan, S. Kızıl, and E. Kılınç. 2014. Anason (Pimpinella anisum L.) ve kimyon (Cuminum cyminum L.) tohumlarının uçucu yağ kompozisyonu ile antimikrobiyal ve antioksidan özelliklerinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi 20: 19-26.
• Heywood V. H., R. K. Brummitt, A. Culham, and O. Seberg. 2007. Apiaceae. pp. 35-38. In: Flowering Plant Families of the World. New York.
• İlisulu, K. 1968. Ekim mesafe ve aralıklarının anasonun önemli özellikleri ve tohum verimi üzerine etkileri. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yıllığı 17 (2): 251-278.
• İncekara, F. 1979. Industrial Crops and Breeding. Stimulant crops and breeding. Ege University Agricultural Faculty Publication No: 84: 171-175, İzmir.
• Ipek, A., S. Demirayak, B. Gürbüz, and G. Tarihi 2004. A study on the adaption of some anise (Pimpinella anisum L.) population to Ankara conditions. J. Agri. Sci. 10 (2): 202-205. Kerydiyyeh, S., J. Usta, K. Kino, S. Markossian, and S. Dagher. 2003. Anise edoil increases glucose absorption and reduce urine output in the rat. Life Sci. 74: 663-673.
• Keskin, S. ve H. Baydar. 2016. Umbelliferae familyasından bazı önemli kültür türlerinin Isparta ekolojik koşullarında tarımsal ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 20 (1): 133-141.
• Kevseroğlu, K. F. 1982. Bazı anasonların fenolojik, morfolojik ve kalite özellikleri çiçek biyolojisi üzerinde araştırmalar. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ankara. Khalid, A. K. 2015. Quality and quantity of Pimpinella anisum L. essential oil treated with macro and micronutrients under desert conditions. International Food Research Journal 22 (6): 2396-2402.
• Khan, A. A., and S. H. Zaidi.1983. Introduction of Pimpinella anisum (aniseed) to judgeıts performance and effect of various row to row spacing on the growth and seed yield. Pakistan Journal of Forestry 33 (3): 139-141.
• Kılıç A. 1996. Değişik Yörelerden Sağlanan Anason Tohumlarının Biyolojik ve Fiziksel Özellikleri Üzerine Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Adana.
• Korkut, M. H. 1994. Bazı Tohum Baharatlarının Yağ Asidi Kompozisyonu ve Özellikle Petroselinik Asit Miktarları Üzerinde Araştırmalar, Yüksek Lisans Tezi, A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 62s.
• Melchior, H., H. Kastner. 1974. Gewürze-Botanische und Chemische Untersuchung Verlang Paul Parey. pp. 83-88, Berlin und Hamburg. Milica, G., A. Zeljko, K. Dolijanoviü, I. Oljaþa, C. Kovaþeviü, and V. Oljaþa. 2015. Effect of organic and mineral fertilizers on essential oil content in caraway, anise and coriander fruits. Acta Sci. Pol. 14 (1): 95-103.
• Orav, A., A. Raal, and E. Arak. 2008. Essential oil composition of Pimpinella anisum L. fruits from various European countries. Natural product Res. 22 (3): 227-232.
• Ozguven, M. 2001. Aniseed (Pimpinella anisum L.). Handbook of herbs and spices. Peter K V (Ed). Woodhead publishing Limited, Cambridge, England and CRC press. Boca Raton. Boston, New York, Washington D.C.
• Ozguven, M., S. Sekin, B. Gurbuz, N. Sekeroglu, F. Ayanoglu, and S. Ekren. 2005. Tobacco, medicinal and aromatic production and trade. In: Proceeding of sixth Technical Congress of Turkish Agricultural Engineers, held during 3-7 January at Ankara Turkey. 1: 481-501.
• Öz, E., S. Koç, İ. Çinbilgel, A. Yanıkoğlu, and H. Çetin. 2018. Chemical composition and larvicidal activity of essential oils from Nepeta cadmea Boiss. and Pimpinella anisum L. on the larvae of Culex pipiens L. Marmara Pharm J. 22 (2): 322-327.
• Özel, A. 2009. Anise (Pimpinella anisum L.): Changes in Yields and Component Composition on Harvesting at Different Stages of Plant Maturity. Experimental Agriculture 45 (1): 117-126. doi: https://doi.org/ 10.1017/S0014479708006959.
• Sahar A. A., M. Al-Saadi, K. H. Al-Derawi, and D. Abd Al-azem. 2016. Variation in essential oil content and composition (Pimpinella anisum L.) Journal of Biology, Agriculture and Healthcare 6 (2): 43-57.
• Saibi, S., M. Belhadj, and E. H. Benyoussef. 2012. Essential oil composition of Pimpinella anisum from Algeria, Analytical Chemistry Letters 2 (6): 401-404.
• Saimasi, S. Z., A. Javanshir, R. O. Bieghi, H. Aliari, K. G. Gholozani, and Y. Afshar. 2003. Effect of sowing date and irrigation disruption on essential oil and anethole production of anise (Pimpinella anisum L.). Agricultural Science 13: 47-56.
• Shahrajabian, M. H., W. Sun, and Qi Cheng. 2019. Chinese star anise and anise, magic herbs in traditional Chinese medicine and modern pharmaceutical science. Asian J. Med. Biol. Res. 5 (3): 162-179.
• Sharifi, R., H. Kiani, M. Farzaneh, and M. Ahmadzadeh. 2008. Chemical composition of essential oils of Iranian Pimpinella anisum L. and Foeniculum vulgare Miller and their antifungal activity against postharvest pathogens. Journal of essential oil-bearing plants 11 (5): 514-522.
• Shojaii, A., and F. M. Abdollahi. 2012. Review of pharmacological properties and chemical constituents of Pimpinella anisum. Journal of Medicinal Plants 11 (41): 22-33.
• Sönmez, Ç. 2018. Effect of phosphorus fertilizer on some yield components and quality of different anise (Pimpinella anisum L.) populations. Turk J. Field Crops 23 (2): 100-106.
• Steel, R. G. D., and J. H. Torrie. 1980. Principles and Procedures of Statistics. Second Ed. McGraw-Hill Book Company Inc., New York.
• Şahin, B. 2013. Farklı Ekim Zamanlarında Yetiştirilen Bazı Tıbbi Bitkilerin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Konya, 143s.
• Şanlı, A., T. Karadoğan ve H. Daldal. 2012. Burdur’da tarımı yapılan bazı umbelliferae türlerinin uçucu yağ oranı ve bileşenlerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 7 (1): 27-31.
• Şengul, N. 1994. Theeffect of different sowing dates on yield and quality of anise (Pimpinella anisum L.) in Cukurova conditions. M Sc. Thesis (unpublished) Turkey.
• Tabanca, N., B. Demirci, T. Özek, N. Kırımer, K. H. C. Başer, E. Bedir, İ. A. Khan, and D. E. Wedge. 2005. Gaschromatographic–masss pectrometric analysis of essential oils from Pimpinella species gathered from Central and Northern Turkey, Journal of Chromatography A, 1117, 194-205.
• Tayşi, V., A. Ceylan, and A. Vömel. 1977. Neue Anbauversuche Mit Anis Ege Gebiet der Turkei.
• Tort, N., and B. Honermeier. 2005. Investigation on the ratio of methylchavicol and transanethole components in essential oil of anis (Pimpinella anisum L.) from different regions of Turkey. Asian Journal of Chemistry 17: 2365-2370.
• Ullah, H., A. Mahmood, and B. Honermeier. 2014. Essential oil and composıtıon of anise (Pimpinella anisum) with varying seed rates and row spacing. Pak. J. Bot. 46 (5): 1859-1864.
• Vieiraa, J. N., C. L. Gonçalvesa, J. P. V. Villarreala, V. M. Gonçalvesb, R. G. Lundc, R. A. Freitagb, A. F. Silvac, and P. S. Nascentea. 2019. Chemical composition of essential oils from the apiaceae family, cytotoxicity, and their antifungal activity in vitro against candida species from oral cavity. Braz. J. Biol.  79 (3): 432-437.
• Yıldırım, V. 2010. Türk Anason Genotiplerinin (Pimpinella anisum L.) Tekirdağ Koşullarında Tohum Verimi ve Bazı Bitkisel Özellikleri Üzerinde Bir Çalışma, Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Ün. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ, 48s.
• Yurtsever, N. 1984. Deneysel İstatistik Metotları. Köy Hizmetleri Toprak ve Gübre Arş. Enst. Müdürlüğü Yayınları Genel Yayın No: l21, Ankara.
• Zeybek, N., and U. Zeybek. 1994. Pharmaceutical Botany, Ege University Faculty of Pharmacy Publication No:1, İzmir.
• Zheljazkov, D. V., T. Astatkie, B. O’Brocki, and E. Jeliazkova. 2013. Essential oil composition and yield of anise from different distillation times. Horticulture Science 48 (11): 1393-1396.