The Preliminary Study on Quality Characteristics of Some Essential Oil Plants Grown Under Conventional and Organic Farming Conditions

Yıl 2021, Cilt: 31 Sayı: 1, 84 - 99, 15.06.2021

Ünal Karık Murat Tunçtürk Orçun Çınar Erdinç Oğur

https://doi.org/10.18615/anadolu.950101

Cited By: 1

Öz

This study was carried out to determine the quality characteristics of some medicinal and aromatic plants grown under conventional and organic farming conditions. In the study, Anatolian sage (Salvia fruticosa Mill.), Turkish oregano (Origanum onites L.), lavandin (Lavandula x intermedia Emeric ex Loisel.), lavander (Lavandula angustifolia Mill.), spearmint (Mentha spicata L.) and pepermint (Mentha x piperita L.) species are used as a plant material. Plants were harvested in full bloom, dried in an oven, and their essential oils were extracted by water distillation. The chemical composition of the essential oils obtained was analyzed by GC/MS. Essential oil yield in organic and conventional farming conditions varied between, 2.8-3.2% in Anatolian sage, 3.5-3.8% in Turkish oregano, 5.4-6.3% in lavandin, 3.1-3.4%, in lavander, 1.7-2.2% in spearmint and 2.1-2.4% in pepermint respectively. The main components and ratios of essential oils in samples obtained from organic and conventional farming; 1,8-cineole 40.92-44.52% in Anatolian sage, 43.84-48.47% carvacrol in Turkish oregano, linalool 32.84-34.69% in lavandin, linalyl-acetate 33.03-36.28% in lavander, carvone 53.64-59.01% in spearmint and menthone 40.86-45.32% in peppermint respectively. As a result, it was determined that the essential oil yields of all the species studied were decreased in organic farming conditions. However, no significant change occurred in the proportions of the main components in essential oils in organic and conventional farming conditions.

Anahtar Kelimeler

Salvia fruticosa Mill., Origanum onites L., Lavandula x intermedia Emeric ex Loisel., Lavandula angustifolia Mill., Mentha spicata L., Mentha x piperita L., organic

Organik ve Konvansiyonel Tarım Koşullarında Yetiştirilen Bazı Uçucu Yağ Bitkilerinin Kalite Özellikleri Üzerine Bir Ön Çalışma

Öz

Bu çalışma organik ve konvansiyonel tarım koşullarında yetiştirilen bazı tıbbi ve aromatik bitkilerin kalite özelliklerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Materyal olarak Anadolu adaçayı (Salvia fruticosa Mill.), İzmir kekiği (Origanum onites L.), lavandin (Lavandula x intermedia Emeric ex Loisel.), lavander (Lavandula angustifolia Mill.), bahçe nanesi (Mentha spicata L.) ve tıbbi nane (Mentha x piperita L.) kullanılmıştır. Bitkiler tam çiçeklenme döneminde hasat edilmiş, inkübatörde kurutulmuş ve uçucu yağları su distilasyonu yöntemiyle çıkarılmıştır. Uçucu yağların kimyasal bileşimi GC/MS ile belirlenmiştir. Bitkilerdeki uçucu yağ oranları organik ve konvansiyonel tarım koşullarında türlere göre sırası ile Anadolu adaçayında %2,8-3,2, İzmir kekiğinde %3,5-3,8, lavandinde %5,4-6,3, lavanderde %3,1-3,4, bahçe nanesinde %1,7-2,2 ve tıbbi nanede %2,1-2,4 arasında değişim göstermiştir. Uçucu yağların ana bileşenleri ve oranları ise organik ve konvansiyonel tarım koşullarında türlere göre Anadolu adaçayında 1,8-sineol %40,92-44,52, İzmir kekiğinde karvakrol %43,84-48,47, lavandinde linalol %32,84-34,69, lavanderde linalil asetat %33,03-36,28, bahçe nanesinde karvon %53,64-59,01 ve tıbbi nanede menthon %40,86-45,32 arasında değişim göstermiştir. Sonuç olarak, organik tarım koşullarında incelenen tüm türlerin uçucu yağ oranlarının düştüğü tespit edilmiştir. Bununla birlikte, organik ve konvansiyonel tarım koşullarında uçucu yağlarda bulunan ana bileşenlerin oranlarında önemli bir değişim meydana gelmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Salvia fruticosa Mill., Origanum onites L., Lavandula x intermedia Emeric ex Loisel., Lavandula angustifolia Mill., Mentha spicata L., Mentha x piperita L., organik

Kaynakça

• Aktaş, K. 2001. Bazı Lamiaceae (Labiatae) türleri üzerinde taksonomik bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Manisa.
• Almeida, E. T. D. C., G. T. De Souza, J. P. D. S. Guedes, I. M. Barbosa, C. P. De Sousa, L. R. C. Castellano, M. Magnani, and E. L. De Souza. 2019. Mentha x piperita L. essential oil inactivates spoilage yeasts in fruit juices through the perturbation of different physiological functions in yeast cells. Food Microbiology 82:20-29.
• Anonim. 2020a. Bizim Bitkiler. Erişim: https://www. bizimbitkiler.org.tr/v2/index.php.
• Anonim. 2020b. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Organik Tarımsal Üretim Verileri, https://www. tarimorman.gov.tr/Konular/BitkiselUretim/Organik-Tarim/Istatistikler.
• Anonim. 2021. Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Meteoroloji Verileri, Menemen-İzmir.
• Anonymous. 2010. European Pharmacopoeia (E. P.) 7th ed.; European Directorate for the Quality of Medicines&Health Care (EDQM): Strasbourg, France, 2010, p.1231.
• Arabacı, O. 1995. İzmir kekiği (Origanum onites L.)’nin yetiştirme tekniği ve kalite özellikleri üzerinde araştırma. Doktora tezi. T.C. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Bornova-İzmir.
• Arabacı, O. ve E. Bayram, 2005. Aydın ekolojik koşullarında lavanta (Lavandula angustifolia mill.)'nın bazı agronomik ve kalite özellikleri üzerine bitki sıklığı ve azotlu gübrenin etkisi. A.D.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 2 (2): 13-19.
• Aşkun T., K. H. C. Başer, G. Tümen, and M. Kürkçüoğlu. 2010. Characterization of essential oils of some Salvia species and their antimycobacterial activities. Turkish Journal of Biology 34: 89-95.
• Atalay, A. T. 2008. Konya ekolojik şartlarında yetiştirilen lavanta (Lavandula angustifolia Mill.)’da farklı dozlarda uygulanan organik ve inorganik azotlu gübrelerin verim ve kalite özellikleri üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Konya.
• Avcı, A. B. ve E. Bayram. 2013. Geliştirilmiş İzmir kekiği (Origanum onites L.) klonlarının farklı ekolojik koşullarda bazı agronomik ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg. 50 (1): 13-20.
• Ayran, İ., S. A. Çelik, A. Kan, and Y. Kan. 2018. A study on essential oil yield and components of dryed and fresh foliage of peppermint (Mentha piperita L.) cultivated in Turkey. International Journal of Agriculture Environment and Food Sciences 2 (1): 199- 201.
• Bağcı, E. ve A. Koçak. 2008. Salvia palaestina Bentham ve Salvia tomentosa Mill. türlerinin uçucu yağ kompozisyonu, kemotaksonomik bir yaklaşım. Fırat Üniv. Fen ve Müh. Bil. Dergisi 20 (1): 35-41.
• Baydar H., R. A. Marquard ve T. Karadoğan. 1999. Isparta yöresinden toplanarak ihracat edilen bazı önemli Origanum, Coridothymus, Thymbra, Salvia L. türlerinin uçucu yağ verimi ve kompozisyonu. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi 15-18 Kasım. Adana. Cilt II, Endüstri Bitkileri, s.416-420.
• Baydar, H. 2002. Isparta koşullarında İzmir kekiğinin (Origanum onites L.) verimi ve uçuçu yağ kalitesi üzerine araştırmalar. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 6 (2): 15-21.
• Baydar, H. 2007. Tıbbi, Aromatik ve Keyf Bitkileri Bilimi ve Teknolojisi(Genişletilmiş II. Baskı). Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Yayın No: 51. Isparta.
• Bayram E. 2001. Batı Anadolu florasında yetişen Anadolu adaçayı (Salvia fruticosa Mill.)’nda uygun tiplerin seleksiyonu üzerinde araştırma. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 25: 351-357.
• Bayram E., A. Ceylan ve H. Geren. 1999. Anadolu adaçayı (Salvia fruticosa Mill.) ıslahında geliştirilen klonların agronomik ve kalite özellikleri üzerinde araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi. Cilt II s.212-217.
• Bayram, E. 1995. Geliştirilmiş İzmir kekiği (Origanum onites L.) hatlarında bazı agronomik ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. The Journal of Agricultural Faculty of Ege Universty 32 (3): 41-48.
• Bayram, E. H. Geren, A. Ceylan ve N. Özay. 1999. İzmir kekiği (Origanum onites L.)’nde farklı biçim yüksekliğinin verim ve kaliteye etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi.15-18 Kasım. Adana. s.222-226.
• Blazekovic, B., W. Yang, Y. Wang, C. Li, M. Kindl, S. Pepeljnjak, and S. Vladimir-Knezevic. 2018. Chemical composition, antimicrobial and antioxidant activities of essential oils of Lavandula × intermedia ‘Budrovka’ and L. angustifolia L. cultivated in Croatia. Industrial Crops & Products 123:173-182.
• Bostancıoğlu, R. B., M. Kürkçüoğlu, K. H. C. Başer, and A. T. Koparal. 2012. Assessment of anti-angiogenic and anti-tumoral potentials of Origanum onites L. essential oil. Food and Chemical Toxicology 50: 2002-2008.
• Braga, V. A. A., G. D. S. Cruz, C. A. Guedes, C. T. D. S. Silva, A. A. Santos, H. N. Da Costa, C. J. C. L. Neto, A. A. C. Teixeria, and V. W. Teixeria. 2020. Effect of essential oils of Mentha spicata L. and Melaleuca alternifolia cheel on the midgut of Podisus nigrispinus (Dallas) (Hemiptera: Pentatomidae). Acta Histochemica 122 (3): 1-14.
• Büyükbayraktar, A. 2014. Konya ekolojik şartlarında farklı azot dozlarında yetiştirilen Menthaxpiperita L. ve Mentha spicata L. Türlerinin kurutma yöntemlerine göre drog verimi bazı kalite özelliklerinin araştırılması. Yük. Lis. Tezi, Selçuk Ün. Fen Bil. Enst. Konya.
• Ceylan, A. 1987. Tıbbi Bitkiler 2 (Uçucu Yağ İçerenler). E.Ü. Ziraat Fakültesi. Yayın No: 481. Bornova, İzmir.
• Ceylan, A., A. Vömel, N. Kaya ve E. Niğdeli. 1988. İzmir kekiği (Origanum smyraeum L.)’nin adaptasyonu ve ıslahı üzerinde araştırmalar. I. Orman Tali Ürünleri Sempozyumu Programı.
• Ceylan, A., E. Bayram ve H. Geren. 1999.İzmir kekiği (Origanum onites L.) ıslahında geliştirilen klonların agronomik ve kalite özellikleri üzerinde bir araştırma. Tr. Journal of Agriculture and Forestry 23: ek sayı 5.1163-1168.
• Ceylan, A., H. Otan, M. Polat, E. Bayram, A. O. Sarı, N. Özay, S. Kudat , N., B. Oğuz ve A. Kıtıkı. 1994. Origanum onites L. (İzmir kekiği) üzerinde agroteknik araştırmalar. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü. Menemen-İzmir.
• Çalıkoğlu, E., M. Kıralan ve A. Bayrak. 2006. Uçucu yağ nedir, nasıl üretilir ve Türkiye'deki durumuna genel bir bakış. Türkiye 9. Gıda Kongresi. Bolu. S. 1-2.
• Çiçek F., M. Tutar, A. O. Sarı ve A. Bilgiç. 2011. Anadolu adaçayı (Salvia fruticosa Mill.) yapraklarında uçucu yağ oranlarının aylara göre değişimi. Türkiye 9. Tarla Bitkileri Kongresi, 12-15 Eylül. Bursa. Endüstri Bitkileri ve Biyoteknoloji. Cilt: 2, s.1287-1290.
• Delamare, A. P. L., I. T. Moschen-Pistorello, L. Artico, L. Atti-Serafini, and S. Echeverrigaray. 2007. Antibacterial activity of the essential oils of Salvia officinalis L. and Salvia triloba L. cultivated in South Brazil. Food Chemistry 100: 603–608.
• Demirezer, L. Ö. 2010. Bitkilerin Tıpta Kullanılması Konusundaki Sorumluluklarımız. Zeytinburnu/ İstanbul Bildiri Kitabı. s.87-88.
• Detar, E., E. Z. Nemeth, B. Gosztola, I. Demjan, and Z. Pluhar. 2020. Effects of variety and growth year on the essential oil properties of lavender (Lavandula angustifolia Mill.) and lavandin (Lavandula x intermedia Emeric ex Loisel.). Biochemical Systematics and Ecology 90: 1-7.
• Economou, G., G. Panagopoulos, P. Tarantilis, D. Kalivas, V. Kotoulas, I. S. Travlos M. Polysiou, and A. Karamanos. 2011. Variability in essential oil content and composition of Origanum hirtum L., Origanum onites L., Coridothymus capitatus (L.) and Satureja thymbra L. populations from the Greek island Ikaria. Industrial Crops and Products 33: 236-241.
• Erdoğan, E. A. 2014. Lamiaceae familyasina ait bazı bitkilerin uçucu yağ içeriklerinin belirlenmesi, antimikrobiyal ve antimutajenik aktivitelerinin araştırılması. Doktora Tezi. Mersin Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mersin.
• Esetlili B. Ç., Ö. Çobanoğlu, M. Tepecik, B. Öztürk, and D. Anaç. 2015. Yield, essential nutrients and essential oils of peppermint (Mentha x piperita l.) grown under organic farming conditions. J. of Uludag Agricultural Faculty 29 (1): 29-36.
• Fakhari, A. R., P. Salehi, R. Heydari, S. N. Ebrahimi, and P. R. Haddad. 2005. Hydrodistillation-headspace solvent microextraction, a new method for analysis of the essential oil components of Lavandula angustifolia Mill. J. of Chromatography A 1098: 14–18.
• Franz, C. H. 1983. Nutrient and water managment for medicinal and aromatic plants. Acta Horticulturae 132: 203-215.
• Garzoli, S., S. Petralito, E. Ovidi, G. Turchetti, V. L. Masci, A. Tiezzi, J. Trilli, S. Cesa, M. A. Casadei, P. Giacomello, and P. Paolicelli. 2020. Lavandula x intermedia Emeric ex Loisel. essential oil and hydrolate: Evaluation of chemical composition and antibacterial activity before and after formulation in nanoemulsion. Industrial Crops & Products 145: 1-9.
• Hassiotis, C. N., F. Ntana, D. M. Lazari, S. Poulios, and K. E. Vlachonasios. 2014. Environmental and developmental factors affect essential oil production and quality of Lavandula angustifolia Mill. during flowering period. Ind. Crops and Products 62: 359-366.
• İlter, E. ve A. Altındişli. 1996. “Ekolojik Tarım”, Ekolojik Tarım ve İlkeleri, (Ed. Ekolojik Tarım Organizasyonu Derneği), Emre Basımevi. İzmir, s.1.
• İlter, E., U. Aksoy ve A. Altındişli. 2012. Ekolojik Tarımın Tarihçesi ve Gelişimi, (Ed. Ekolojik Tarım Organizasyonu Derneği), İmak Ofset. Ankara.
• Kahraman, A., and M. Doğan. 2010. Comparative study of Salvia limbata C.A. and S. palaestina Bentham (sect. Aethiopis Bentham, Labiatae) from East Anatolia, Turkey. Acta Bot Croat 69: 47–64.
• Kalafatcılar, Ö. A. 1996. Uçucu yağ bitkileri ekotiplerinin bazı morfolojik, anatomik ve kalite kriterleri üzerinde araştırma. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı Bornova-İzmir
• Kara, N. 2011. Uçucu yağ üretimine uygun lavanta (lavandula sp.) çeşitlerinin belirlenmesi ve mikroçoğaltım olanaklarının araştırılması. Doktora Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri A.B.D. Isparta.
• Kara, N. ve H. Baydar. 2011. Türkiye’de lavanta üretim merkezi olan isparta ili kuyucak yöresi lavantalarının (Lavandula x intermedia Emeric ex Loisel.) uçucu yağ özellikleri. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 25 (4): 42-46.
• Karayel, H. B. ve M. Akçura. 2016. Farklı lokasyonlarda yetiştirilen Anadolu adaçayı (Salvia fruticosa Mill.)’in uçucu yağ bileşenlerindeki değişimlerin incelenmesi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi 13: 13-23.
• Karık, Ü. 2015. Ege ve Batı Akdeniz Florasındaki Anadolu adaçayı (Salvia fruticosa Mill.) populasyonlarının bazı verim ve kalite özellikleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 12 (2): 32-42.
• Karoussou R., and S. Kokkini 1997. Distrubition and clinal varitian of Salvia fruticosa Mill. (Labiateae) on the Island of Crete (Greece). Willdenowia 27: 113-117.
• Kedia, A., B. Prakash, P. K. Mishra, C. S. Chanotiya, and N. K. Dubey. 2014. Antifungal, antiaflatoxigenic, and insecticidal efficacy of spearmint (Mentha spicata L.) essential oil. International Biodeterioration & Biodegradation 89: 29-36.
• Kırman, H. 1993. Geliştirilmiş izmir kekiği (Origanum onites L.) hatlarının bazı agronomik ve kalite özelliklerinin belirlenmesi üzerinde araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Bornova-İzmir.
• Kıtıkı, A. A. O. Sarı, B. Oğuz, A. Ceylan, E. Bayra ve N. Özay. 1997. Batı Anadolu İzmir kekiği (Origanum onites L.) populasyonlarında bazı özellikler açısından üstün tiplerin belirlenmesi ve kültür koşullarında performanslarının saptanması. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü. Menemen-İzmir.
• Kocabaş F. I., M. Kaplan M. Kürkçüoğlu, and K. H. C. Başer. 2010. Effects of different organic manure applications on the essential oil components of Turkish sage (Salvia fruticosa Mill.). Asian Journal of Chemistry 22 (2): 1599-1605.
• Kosakowska, O., and K. Bqczek. 2019. Yield and quality of “Greek oregano” (Origanum vulgare subsp. hirtum) herb from organic production system in temperate climate. Industrial Crops and Products 141 (1) doi.org/10.1016/j.indcrop.2019.111782.
• Leontaritou, P., F. N. Lamari, V. Papasotiropoulos, and G. Iatrou. 2020. Morphological, genetic and essential oil variation of Greek sage (Salvia fruticosa Mill.) populations from Greece. Industrial Crops & Products 150: 1-15.
• Mossi A. J., R. L. Cansian, N. Paroul, G. Toniazzo, J. V. Oliveira, M. K. Pierozan, G. Pauletti, L. Rota, A. C. Santos, and L. A. Serafini. 2011. Morphological characterisation and agronomical parameters of different species of Salvia L. sp. (Lamiaceae). Brazilian Journal of Biology 71 (1): 121-129.
• Moussii, I. M., K. Nayme, M. Timinouni, J. Jamaleddine, H. Filali, and F. Hakkou. 2020. Synergistic antibacterial effects of Moroccan Artemisia herba alba, Lavandula angustifolia Mill. and Rosmarinus officinalis L. essential oils. Synergy 10: 1-7.
• Otan, H., A. O. Sarı, A. Ceylan, E. Bayram, N. Özay ve N. Kaya. 1994. Batı Anadolu florasında yayılış gösteren Origanum onites L. (İzmir kekiği) populasyonlarında bazı kalite özellikleri. Tarla Bitkileri Kongresi. 25-29 Nisan. İzmir. 146-149.
• Özgüven, M. ve S. Kırıcı, 1999. Farklı ekolojilerde nane (Mentha) türlerinin verim ile uçucu yağ oran ve bileşenlerinin araştırılması. Tr. J. of Agriculture and Forestry 23: 465-472.
• Özkan, A., and E. Erdoğan. 2011. A comparative evaluation of antioxidant and anticancer activity of essential oil from Origanum onites L. (Lamiaceae) and its two major phenolic components. Turk J Biol 35: 735-742.
• Özsoy, Ü. 1995. Muğla yöresinden toplanan izmir kekiği (Origanum onites L.) populasyonlarının bazı agronomik ve kalite özellikleri üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Bornova-İzmir.
• Palevitch, D. 1987. Recent advances in the cultivation of medicinal and aromatic plants. Acta Horticulturae 208: p.29-35.
• Putievsky, E., U. Ravid, and N. Dudai. 1986. The essential oil and yield components from various plant parts of Salvia fruticosa Mill. Journal of Natural Products 49: 1015–1017.
• Rai, V. K., P. Sinha, K. S. Yadav, A. Shukla, A. Saxena, D. U. Bawankule, S. Tandon, F. Khan, C. S. Chanotiya, and N. P. Yadav. 2020. Anti-psoriatic effect of Lavandula angustifolia Mill. essential oil and its major components linalool and linalyl acetate. Journal of Ethnopharmacology 261.
• Rajkumar, V., C. Gunasekaran, I. K. Christy, J. Dharmaraj, P. Chinnaraj, and C. A. Paul. 2019. Toxicity, antifeedant and biochemical efficacy of Mentha x piperita L. essential oil and their major constituents against stored grain pest. Pesticide Biochemistry and Physiology 156: 138-144.
• Reddy, D. N., A. J. Al-Rajab, M. Sharma, M. M. Moses, G. R. Reddy, and M. Albratty. 2019. Chemical constituents, in vitro antibacterial and antifungal activity of Mentha x piperita L. (peppermint) essential oils. J. of King Saud University 31: 528-533.
• Renaud, E. N. C., D. J. Charles, and J. E. Simon. 2001. Essential oil quantity and composition from 10 cultivars of organically grown lavender and lavandin. J. of Essential Oil Res. 13 (4): 269-273.
• Seidler-Lozykowska K, Mordalski R, Kucharski W B. Kċdzia, and J. Bocianowski. 2014. Yielding and quality of lavender flowers (Lavandula angustifolia Mill.) from organic cultivation. Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus 13 (6): 173-183.
• Seidler-Lozykowska, K., J. Bocianowski, and E. Karpinska. 2014. Yield and quality of sage herb (Salvia officinalis L.) from organic cultivation. Bioligical Agriculture and Horticulture 31 (1) doi.org/10.1080/01448765. 2014.966323.
• Skoula, M., J. E. Abbes, and C. B. Johnson. 2000. Genetic variation of volatiles and rosmarinic acid in populations of Salvia fruticosa Mill. growing in Crete. Biochemical Systematics and Ecology 28: 555-561.
• Smaoui, S., A. B. Hsouna, A. Lahmar, K. Ennouri, A. Mtibaa-Chakchouk, I. Sellem, S. Najah, M. Bouaziz, and L. Mellouli. 2016. Bio-preservative effect of the essential oil of the endemic Mentha x piperita L. used alone and in combination with BacTN635 in stored minced beef meat. Meat Science 117: 196-204.
• Sönmez, Ç. ve H. Okkaoğlu. 2019. The effect of diurnal variation on some yield and quality characteristics of lavender (Lavandula angustifolia Mill.) under Çukurova ecological conditions. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology 7 (3): 531-535.
• Stefanaki, A., C. M. Cook, T. Lanaras, and S. Kokkini. 2016. The Oregano plants of Chios Island (Greece): Essential oils of Origanum onites L. growing wild in different habitats. Industrial Crops and Products 82: 107-113.
• Sülü, E. 2010. Seçilmiş Nane (Mentha spp.) klonlarının Tokat şartlarında verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tokat.
• Telci, İ. 2001. Farklı Nane (Mentha spp.) klonlarının bazı morfolojik, tarımsal ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi üzerinde bir araştırma. Doktora Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tokat.
• Telci, I., I. Demirtas, E. Bayram, O. Arabaci, and O. Kacar. 2010. Environmental variation on aroma components of pulegone/piperitone rich spearmint (Mentha spicata L.). Industrial Crops and Products 32: 588-592.
• Tuğay, M. E., N. Kaya, G. Yılmaz, I. Telci ve E. Dönmez. 2000. TUBITAK, Togtag-1690 Nolu Proje Kesin Sonuç Raporu, Tokat ve Çevresinde Yaygın Olarak Bulunan Bazı Aromatik Bitkilerin Bitkisel ve Teknolojik Özellikleri.
• Ulcay, S., ve G. Şenel. 2018. Lamiaceae familyasına ait Lycopus europaeus L. türü üzerinde anatomik bir araştırma. Sinop Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 3 (1): 45-52.
• Yaniv, Z., A. Dafni, and D. Palcvitch. 1982. Labiateae as medicinal plants in Israel. In: Martinus Nijhoff Publishers, The Hague p. 265-269.
• Yaşar, S. 2005. Çukurova Üniversitesi kampüsünde doğal olarak yetişen bazı çok yıllık tıbbi bitkilerin toprak özellikleri ile sabit ve uçucu yağ içeriklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Adana.
• Zhao, D., Y. W. Xu, G. L. Yang, A. M. Husaini, and W. Wu. 2013. Variation of essential oil of Mentha haplocalyx Briq. and Mentha spicata L. from China. Industrial Crops and Products 42: 251-260.