Yapay Zekâ ve Vergi Uygulamalarına Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 55 - 70, 15.02.2020

Deniz Turan

Öz

Dördüncü sanayi devrimiyle birlikte hızlı teknolojik değişim insan yaşamı ve iş hayatında köklü değişikliklere neden olmaktadır. Bu teknolojik değişim son dönemde sıkça telaffuz edilen “Yapay Zekâ, Makine Öğrenme, Bulut Bilişim, Blockchain, 3D Yazıcılar” gibi kavramlara dikkat çekmektedir. Günümüzde yapay zekâ teknolojisinde yaşanan yeniliklerin vergi uygulamalarına adaptasyon süreci yaşanmaktadır. Bu çalışmada yapay zekânın vergi uygulamalarında kullanım alanları, uygulamada karşılaşılacak zorlukları ve vergileme ilkelerine uygun bir vergi sisteminin oluşmasına sağlayacağı katkıların teorik düzeyde açıklığa kavuşturulması amaçlanmaktadır. Çalışmanın bulguları şunlardır; Vergi uygulamalarında yapay zekâ kullanımı potansiyel vergi kayıp ve kaçaklarını önleyecek, vergi uyumunun ve vergi hasılatının artmasına yol açacak, adil ve etkin bir vergi sisteminin kurulmasına yardımcı olacaktır. Vergi idaresi çalışanlarının ve mükelleflerin yapay zekâ teknolojilerine adaptasyonu sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Yapay Zekâ, Dijital Dönüşüm, Vergi Uygulamaları

Kaynakça

• Aksoy, Ş. (1998). Kamu Maliyesi. (3.Baskı). İstanbul: Filiz. Arndts, J. ve Kappner, K. (2019). Taxing Artificial Intelligences. IREF Working Paper. No. 201902. Baisalbayeva, K., Enden, E., Tenan, R., ve Flores, R. (2018). The Data Intelligent Tax Administration- Meeting the challenges of Big Tax Data and Analytics. Microsoft and PricewaterhouseCoopers. Barr, A. ve Feigenbaum, E. A. (1981). The Handbook of Artificial Intelligence. Volume I. USA: Heuristech Press. Çomaklı, Ş.E., Turan, D. ve Doğruyol, C. (2017). Kamu Maliyesi. (4. Baskı). Ankara: Savaş. Edizdoğan, N. (2008). Kamu Maliyesi. (10. Baskı). Bursa: Ekin. Erkan, S. (2019). Yapay Zekâ ve Makine Öğreniminin Vergi Uygulamalarında Kullanımı ve Karar Almaya Etkisi. Vergi Dünyası Dergisi, 39 (457), 59-66. Gacar, A. (2019). Yapay Zekâ ve Yapay Zekânın Muhasebe Mesleğine Olan Etkileri: Türkiye’ye Yönelik Fırsat ve Tehditler. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 389–394. Ginsberg, M. (1993). Essentials of Artificial Intelligence. USA:Morgan Kaufmann. Goertzel, B. ve Pennachin, C. (1998). Artificial General Intelligence. USA: Springer. Hazine ve Maliye Bakanlığı, Faaliyet Raporu 2018, Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı, Ankara. www.vdk.gov.tr Huang, Z. (2018). Discussion on the Development of Artificial Intelligence in Taxation. American Journal of Industrial and Business Management, 8, 1817-1824. Joshi, N. (19.06.2019).7 Types of Artificial Intelligence, FORBES, Erişim Tarihi: 22 Ekim 2019, https://www.forbes.com/sites/cognitiveworld/2019/06/19/7-types-of-artificial-intelligence/#1c792818233e, Erişim Tarihi: 24.02.2020. Kahraman, A. (25.10.2019). Vergi İdaresi Neden Dijitalleşiyor. Vergide Gündem, Erişim Tarihi: 12 Kasım 2019, https://www.ekonomist.com.tr/abdulkadir-kahraman/vergi-idaresi-neden-dijitallesiyor.html, Kelmanson, B., Kirabaeva, K., Medina, L., Mircheva, B. ve Weiss, J. (2019). Explaining the Shadow Economy in Europe: Size, Causes and Policy Options. IMF Working Paper. WP/19/278, Erişim Tarihi: 05 Kasım 2019, file:///C:/Users/Default.AOF2623/Desktop/Downloads/wpiea2019278-print-pdf.pdf Lin, P., ve Hazelbaker, T. (2019). Meeting the Challenge of Artificial Intelligence. The CPA Journal, 89(6), 48–52. Lucci, S. ve Kopec, D. (2016). Artificial Intelligence In 21st Century: A living Introduction. (Second Edition). USA: Mercury Learning and Information. Lungarella, M., Lida, F., Bongard, J. ve Pfeifer, R. (2007). 50 Years of Artificial Intelligence. Germany: Springer. McCorduck, P. (2004). Machines Who Think: A Personal Inquiry into the History and Prospects of Artificial Intelligence. (2.Baskı). London: A.K. Peters/CRC. Milner, C. ve Berg, B. (tarih yok). Tax Analytics-Artificial Intelligence and Machine Learning–Level 5. PWC Advanced Tax Analytics & Innovation, Erişim Tarihi: 02 Kasım 2019, https://www.pwc.no/no/publikasjoner/Digitalisering/artificial-intelligence-and-machine-learning-final1.pdf Mueller, J.P. ve Massaron, L. (2018). Artificial Intelligence for Dummies. Canada: Jonh Wiley and Sons. PWC. (February 2018). The Macroeconomic Impact of Artificial Intelligence, Erişim Tarihi: 05 Eylül 2019, https://www.pwc.co.uk/economic-services/assets/macroeconomic-impact-of-ai-technical-report-feb-18.pdf PwC ve World Bank Group. (2018). Paying Taxes 2019. Erişim Tarihi: 02 Ekim 2019, https://www.pwc.com/payingtaxes Shapiro, S.C. (1987). Encyclopedia of Artifıcial Intelligence. Vol:1(A-N). Newyork: Wiley- Interscience. Turing, A.M. (October 1950). Computing Machinery and Intelligence. Mind. New Series, 59(236), 433-460. Volkenburgh, B. V. (11.09.2019). Artificial Intelligence and Taxes: 8 Ways It’s Being Used, Erişim Tarihi: 02 Eylül 2019, https://www.crowdreason.com/blog/artificial-intelligence-tax Zhou, L. (2019). Opportunities and Challenges of Artificial Intelligence in the Application of Taxation System. Advances in Economics, Business and Management Research, 109, 201-206.