A MODEL SUGGESTION FOR HIGHER LEVEL MANAGERS WITH THE ANALYTICAL HIERARCHY PROCESS IN HUMAN RESOURCE SELECTION

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 1 - 11, 01.01.2025

Yasemin Kaya , Gülden Demirtaş

Öz

In order to minimize the impact of errors and possible biases stemming from the qualitative evaluations on the decision processes, this study used Analytical Hierarchy Process (AHP), which is one of the multi-criteria decision-making methods and allows the subjective decision criteria to be weighted more objectively, by senior executives in international companies. It is aimed to propose a model for the human resource selection process. The criteria and sub-criteria used within the scope of the relevant model were created by considering the management roles proposed by Henry Mintzberg (2009), who made significant contributions to the field of strategic management. It is important to contribute to the knowledge in the relevant field within the scope of the weighted model proposed in the study. Within the framework of the method, evaluations were made with a committee of five people via brainstorming technique, consisting primarily of senior managers, a non-governmental organization manager, and an academician who took part in the human resources selection processes. Then, within the framework of the pairwise comparisons, the criteria and sub-criteria were weighted within the processes of the relevant stages of the AHP technique.

Anahtar Kelimeler

Human Resource Management, Multi-Criteria Decision Making, Analytical Hierarcy Process

İNSAN KAYNAĞI SEÇİMİNDE ANALİTİK HİYERARŞİ PROSESİ İLE ÜST DÜZEY YÖNETİCİLERE YÖNELİK BİR MODEL ÖNERİSİ

Öz

Bu çalışma ile nitel değerlendirme hatalarının ve muhtemel önyargıların karar süreçlerinde en az düzeyde etkide bulunması amacıyla, çok kriterli karar verme yöntemlerinden olan ve subjektif karar kriterlerinin daha objektif bir şekilde ağırlıklandırılmasına imkân tanıyan Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) tekniği kullanılarak uluslararası firmalarda üst düzey yönetici pozisyonlarına insan kaynağı seçim sürecine yönelik bir modelin önerilmesi amaçlanmaktadır. İlgili model kapsamında kullanılan kriter ve alt kriterler, stratejik yönetim alanına önemli katkılar sağlamış olan Henry Mintzberg (2009) tarafından önerilen yönetim rolleri dikkate alınarak oluşturulmuştur. Çalışmada önerilen ağırlıklandırılmış model kapsamında ilgili alandaki bilgi birikimine katkı sunulması önem arz etmektedir. Yöntem çerçevesinde öncelikle beyin fırtınası tekniği ile insan kaynakları seçim süreçlerinde görev almış üst düzey yöneticiler ve bu yöneticilerin bağlı oldukları sivil toplum örgütünün yöneticileri ile alanında uzman bir akademisyenden oluşan toplamda beş kişilik bir heyet ile değerlendirmeler yapılmıştır. Ardından değerlendirmesi yapılan ikili karşılaştırmalar ile AHP tekniğinin ilgili aşamaları çerçevesinde kriter ve alt kriterlerin ağırlıklandırmaları gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İnsan kaynakları yönetimi, Çok kriterli karar verme, Analitik Hiyerarşi Prosesi

Kaynakça

• Akdoğan, A., & Demirtaş, Ö. (2014). Etik liderlik davranışlarının etik iklim üzerindeki etkisi: örgütsel politik algılamaların aracı rolü. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), 107-124.
• Alvarez, R. (2007). Explaining export success: firm characteristics and spillover effects. World development, 35(3), 377-393.
• Bingöl, D. (2013). İnsan Kaynakları Yönetimi, Beta Yayınları, İstanbul.
• Budhwar, P.S. & Sparrow, P.R. (2002). An Integrative Framework for Understanding Cross-National Human Resource Management Practices, Human Resource Management Review, Vol. 12, Issue 3, 377-403.
• Danuta Diskienė, D., Tamaševičius, V., Kalvaitytė, A. (2018). Managerıal Roles in SMEs and Their Effect on Perceived Managerial Effectiveness in Lithuania, Organizations and Markets in Emerging Economies, 2018, Vol. 9, No. 1(17), 41-61.
• Edeh, J. N., Obodoechi, D. N., & Ramos-Hidalgo, E. (2020). Effects of innovation strategies on export performance: New empirical evidence from developing market firms. Technological Forecasting and Social Change, 158, 120167.
• Eisenhardt, K. M., & Zbaracki, M. J. (1992). Strategic decision making. Strategic Management Journal, 13(S2), 17-37.
• Harker, P. T., & Vargas, L. G. (1987). The theory of ratio scale estimation: Saaty's analytic hierarchy process. Management Science, 33(11), 1383-1403.
• Harmancı, Y. & Çataltepe, O. (2022). Uluslararası Performans Yönetimi, içinde Uluslararası İnsan Kaynakları Yönetimi, Ed. Aykan, E., Nobel Yayınları, Ankara.
• Katsikeas, C. S., Leonidou, L. C., & Morgan, N. A. (2000). Firm-level export performance assessment: review, evaluation, and development. Journal of the Academy of Marketing Science, 28(4), 493-511. Koçel, T. (2003). İşletme Yöneticiliği, 9. Bası, Beta Yayınları, İstanbul.
• Kusumawardani, R. P., & Agintiara, M. (2015). Application of fuzzy AHP-TOPSIS method for decision making in human resource manager selection process. Procedia Computer Science, 72, 638-646.
• Mintzberg, H. (1990). The managers job, folklore and fact. Harvard Business Review, 68, 2.
• Mintzberg, H. (2009). Managing. Berrett-Koehler Publishers.
• Mirze, K. (2018). Uluslararası İşletmecilik ve Yönetim, Beta Yayınları, İstanbul.
• Pearson, C.A.L., Cahtterjee, S.R. (2003). Managerial work roles in Asia: An empirical study of Mintzberg's role formulation in four Asian countries, Journal of Management Development, 22(8), 694-707.
• Robertson, I. T., & Smith, M. (2001). Personnel selection. Journal of occupational and Organizational psychology, 74(4), 441-472.
• Rofcanin, Y., Imer, H.P., Zingoni, M.(2014). Global trends in international human resource management, in International Human Resource Management, Edited By Mustafa F. Özbilgin, Dimitria Groutsis, William S. Harvey, Cambridge University Press, New York.
• Saaty Thomas, L. (1980). The analytic Hierarchy process. New York: McGrow-Hill.
• Saaty, T. L., & Vargas, L. G. (1994). Decision making in economic, political, social, and technological environments with the analytic hierarchy process (Vol. 7). RWS Publications.
• Stone, R.J. (1991). Expatriate Selection and Failure, Human Resource Planning, 14(1), 9-18.
• Stone, D.L. & Deadrick, D.L. (2015).Challenges and Opportunities Affecting the Future of Human Resource Management, Human Resource Management Review, 25, 139-145.
• Uddin, N., Meah, M. S., & Hossain, R. (2013). Discriminant analysis as an aid to human resource selection and human resource turnover minimization decisions. International journal of Business and Management, 8(17), 153.
• Zou, S., & Stan, S. (1998). The Determinants of Export Performance: A Review of the Empirical Literature Between 1987 and 1997. International Marketing Review, 15(5), 333-356.