Salgına Dirençlilik Perspektifinden Mahalleler: Cumhuriyet Mahallesi Örneği

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 51 - 67, 29.12.2022

Ayşe Kaşıkırık

Öz

Yerel yönetimler salgın gibi küresel krizlere çözüm üretilmesinde başat aktörlerdir. Salgın ile mücadelede kimsenin geride kalmadığı, toplumun her kesiminin mahalle ölçeğinde daha dirençli hale geldiği, eşit, kapsayıcı, adil, sürdürülebilir ve katılımcı yerel yönetim modeline her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyulmuştur. Çünkü, Covid-19 küresel bir salgındır ancak çözümü yereldedir. Özellikle, Türkiye’ye özgü bir yerel yönetim modeli olan “muhtarlık” ölçeğinde çözüm sunulması bir ihtiyaç haline gelmiştir. Bu çalışmada, Covid-19 pandemisinde mahallelerin sosyal boyutta salgına dirençli hale gelmesine muhtarlıkların katkı sunup sunmadığının belirlenmesi ve bu çalışmaların vatandaşların sosyal dirençliliğine olan etkisinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında, İstanbul’un Sultangazi ilçesinin Cumhuriyet Mahallesi’nde ikamet eden 154 kişi ile çevrimiçi anket ve mahallenin muhtarı ile görüşme yapılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, vatandaşların çoğunluğunun salgın döneminde yapılan çalışmaları yeterli bulmadığı ve bilgiye erişimde eksiklikler yaşadığı tespit edilmiştir. Ayrıca bu çalışmada, Türkiye’de en küçük yerel birim olan muhtarlıktan başlanarak, başta Covid-19 salgını olmak üzere gelecekteki salgınlara karşı sosyal boyutta daha dirençli hale gelinebilmesi için neler yapılabileceğine ilişkin bilimsel veriler ışığında somut öneriler sunulmuştur. Bu çalışmayla literatüre önemli bir katkı sağlanması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, salgın, kentsel dirençlilik, mahalle

Neighborhoods From The Perspective Of Pandemic Resilience: The Example Of Cumhuriyet Neighborhood

Öz

Local governments are the leading actors in finding solutions to global crises such as epidemics. More than ever, there is a need for an equal, inclusive, fair, sustainable, and participatory local government model, in which no one left behind in the fight against the epidemic, where every segment of the society becomes more resilient at the neighborhood scale. Because Covid-19 is a global epidemic, but its solution is local. In particular, it has become a necessity to offer solutions on the scale of “mukhtar”, which is a local government model unique to Turkey. In this study, it was aimed to determine whether the mukhtars contributed to the social resistance of the neighborhoods to the epidemic in the Covid-19 pandemic and to determine the effect of these studies on the social resilience of the citizens. Within the scope of the study, an online survey with 154 people living in the Cumhuriyet neighborhood of Sultangazi district of Istanbul and interview with the mukhtar of the neighborhood were conducted. According to the results of the research, it was determined that most of the citizens did not find the work done during the epidemic period sufficient and they experienced deficiencies in accessing information. In addition, in this study, concrete suggestions have been presented in the light of scientific data on what can be done to become more socially resistant to future epidemics, especially the Covid-19 epidemic, starting from the neighborhood, which is the smallest local unit in Turkey. This study will make an important contribution to the literature on the relationship between epidemic resilience and the neighborhood.

Anahtar Kelimeler

epidemic, urban resilience, neighborhood, Covid-19

Kaynakça

• Alizadeh, H., ve Sharifi, A. (2021). Analysis of thestate of socialresilienceamongdifferentsocio-demographicgroupsduringthe COVID-19 pandemic. International Journal of Disaster Risk Reduction, 64, 102514.
• Aslan Okat, B. ve İnce, C. D. (2021). Kentsel Sürdürülebilirlik ve Dayanıklılık Açısından Kentsel Dönüşüm Uygulamalarında Rant ve Özel Mülkiyete Bir Bakış. İDEALKENT, 12 (33), 905-933.
• Avcu, S., ve Buldur, A. D. (2018). Sultangazi İlçesi’nin (İstanbul) Şehirleşme Süreci. Electronic TurkishStudies, 13(2).
• Aw, S. B., Teh, B. T., Ling, G. H. T., Leng, P. C., Chan, W. H., ve Ahmad, M. H. (2021). The covid-19 pandemicsituation in malaysia: Lessonslearnedfromtheperspective of populationdensity. International Journal of EnvironmentalResearchandPublicHealth, 18(12), 6566.
• Bianet (2015). Cumhuriyet Mahalleliler Riskli Kararı Durdurttu. 14 Haziran 2022 tarihinde https://m.bianet.org/bianet/toplum/169525-cumhuriyet-mahalleliler-riskli-karari-durdurttu adresinden erişildi.
• Buffel, T., Yarker, S., Phillipson, C., Lang, L., Lewis, C., Doran, P., ve Goff, M. (2021). Lockeddownbyinequality: Olderpeopleandthe COVID-19 pandemic. Urban Studies, 00420980211041018.
• Carozzi, F. (2020). Urban Densityand Covid-19. IZA DiscussionPaper No. 13440, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3643204 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3643204.
• Chen, J., Guo, X., Pan, H., ve Zhong, S. (2021). Whatdeterminescity’sresilienceagainstepidemicoutbreak: EvidencefromChina’s COVID-19 experience. Sustainablecitiesandsociety, 70, 102892.
• Chu, Z., Cheng, M., ve Song, M. (2021). Whatdetermines urban resilienceagainst COVID-19: City size orgovernancecapacity?.SustainableCitiesandSociety, 75, 103304.
• Cihangir Camur, K., Erdoğan Aras, F., Gorertamer, N. ve Satoğlu, G. (2021). Pandemi Sürecinde Yürünebilir Sokaklar ve Mahalle Donatılarına Erişilebilirlik Üzerine Bir Değerlendirme. İDEALKENT, 12 (34), 1255-1284.
• Con Wright, G. ve Çelik, K. (2022). Farklı Sosyal Kırılganlık Düzeyine Sahip Mahalle Muhtarlarının Gözünden Covid 19 Salgın Deneyimi: İstanbul İli Örneği. Çalışma ve Toplum, 1 (72), 239-266.
• Danıştay (2016). Esas No: 2016/2298, Karar No: 2020/12643. 15 Haziran 2022 tarihinde https://karararama.danistay.gov.tr adresinden erişildi.
• Ekşioğlu Çetintahra, G., Tezcan, S. ve Çınar, B. (2021). Ebeveynlerin Mahallelerine Yönelik Sağlık Güvenliği Algısı: COVID-19 Salgını Öncesi ve Sonrası İçin Karşıyaka’da Bir Araştırma. İDEALKENT, 12 (32), 298-326.
• Erin, I. ve Cubukcu, E. (2022). Effects of Covid-19 Pandemic on NeighborhoodPerceptionandSatisfaction. Kent Akademisi, 15 (1), 19-37.
• Figueiredo, L., T. Honiden ve A. Schumann (2018), IndicatorsforResilientCities, OECD Regional Development WorkingPapers, No. 2018/02, OECD Publishing.
• Furceri, D., Loungani, P., Ostry, J. D., ve Pizzuto, P. (2020). Will Covid-19 affectinequality? Evidencefrompastpandemics. CovidEconomics, 12(1), 138-157.
• Gauthier, G. R., Smith, J. A., García, C., Garcia, M. A., ve Thomas, P. A. (2021). Exacerbatinginequalities: Socialnetworks, racial/ethnicdisparities, andthe COVID-19 pandemic in the United States. TheJournals of Gerontology: Series B, 76(3), e88-e92.
• Hamidi, S., Sabouri, S., ve Ewing, R. (2020). Doesdensityaggravatethe COVID-19 pandemic? Earlyfindingsandlessonsforplanners. Journal of theAmerican Planning Association, 86(4), 495-509.
• İPA (2021). Salgında Kent Yoksulluğu: İstanbul’da Yoksulluk Profilleri. 12 Haziran 2022 tarihinde https://ipa.istanbul/wp-content/uploads/2021/08/KENT_YOKSULLUGU.pdf adresinden erişildi.
• İSTKA (2020). Covid-19 Salgını Mücadele Sürecinde İstanbul Kırılganlık Haritası Proje Raporu. 20 Haziran 2022 tarihinde http://www.istka.org.tr/media/132480/covid-19-salgını-mücadele-sürecinde-İstanbul-kırılganlık-haritası-proje-raporu.pdf adresinden erişildi.
• Kadi, N., ve Khelfaoui, M. (2020). Populationdensity, a factor in the spread of COVID-19 in Algeria: statisticstudy. Bulletin of theNationalResearchCentre, 44(1), 1-7.
• Kaşıkırık, A. ve Dokuzcan, H. (2021). Küresel Sorunlara Mahalli Çözümler: Katılımcı Perspektifle Salgına Dirençli Mahalleler İnşa Etmek. Uluslararası Eşitlik Politikası Dergisi, 1 (1), 20-31.
• Kaşıkırık, A., Dokuzcan, H., Akpınar, İ. E., ve Karaoğlu, N. (2020). 2019 Yerel Seçimlerine Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Perspektifinden Bakmak. 10 Haziran 2022 tarihinde http://ka-der.org.tr/wp-content/uploads/2020/12/KA.DER_Sivil-Dusun_Kitapcik.pdf adresinden erişildi.
• Küresel Amaçlar (2016). Sürdürülebilir Kalkınma İçin Küresel Amaçlar. 10 Mayıs 2022 tarihinde https://www.kureselamaclar.org adresinden erişildi.
• Martínez, L., ve Short, J. R. (2021). ThePandemic City: Urban Issues in the Time of COVID-19. Sustainability, 13(6), 3295.
• OECD (2016). Measuringcityresilience. 15 Mayıs 2022 tarihinde https://www.oecd.org/cfe/resilient-cities.htm adresinden erişildi.
• Pehlivanoğlu, C. ve Yılmaz, M. (2022). Enerji Yoksulluğu ve Covid-19 Salgını: Artan Eşitsizlikler ve Ülkeler Tarafından Alınan Önlemler. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 11 (1) , 28-42.
• ResilientCities Network (2022). What is urban resilience?, 1 Haziran 2022 tarihinde https://resilientcitiesnetwork.org/what-is-resilience/ adresinden erişildi.
• Resmî Gazete (2013). Bakanlar Kurulu Kararı. 10 Haziran 2022 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/02/20130206-4.htm adresinden erişildi.
• Rocklöv, J., ve Sjödin, H. (2020). High populationdensitiescatalysethe spread of COVID-19. Journal of travelmedicine, 27(3), taaa038.
• Sayın, Ö. ve Bozkurt, V. (2020). Pandemide küresel kentte yaşamak: İstanbul’un COVID-19 deneyimi. D. Demirbaş, V. Bozkurt ve Y. Sayım (Ed.), COVID-19 Pandemisinin Ekonomik, Toplumsal ve Siyasal Etkileri içinde (1. bs., ss. 204–216). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınevi.
• Sharifi, A., ve Khavarian-Garmsir, A. R. (2020). The COVID-19 pandemic: Impacts on citiesandmajorlessonsfor urban planning, design, andmanagement. Science of the Total Environment, 749, 142391.
• Sigler, T., Mahmuda, S., Kimpton, A., Loginova, J., Wohland, P., Charles-Edwards, E., ve Corcoran, J. (2021). Thesocio-spatialdeterminants of COVID-19 diffusion: theimpact of globalisation, settlementcharacteristicsandpopulation. Globalizationandhealth, 17(1), 1-14.
• Sun, Z., Zhang, H., Yang, Y., Wan, H., ve Wang, Y. (2020). Impacts of geographicfactorsandpopulationdensity on the COVID-19 spreadingunderthelockdownpolicies of China. Science of The Total Environment, 746, 141347.
• Sy, K. T. L., White, L. F., ve Nichols, B. E. (2021). Populationdensityandbasicreproductivenumber of COVID-19 across United Statescounties. PloSone, 16(4), e0249271.
• Tuğaç, Ç. (2019). Kentsel Dirençlilik Perspektifinden Yerel Yönetimlerin Görevleri ve Sorumlulukları. İDEALKENT, 10 (28), 984-1019.
• Tuncer, S. ve Demirci, R. (2021). Özel ile Kamusal Ekseninde Covid-19 Pandemisi: Cinsiyetlendirilmiş Gündelik Kentsel Mekân Deneyimi ve Kadınların Güvenlik Mesaisi. İDEALKENT, COVID-19 Sonrası Kentsel Kamusal Mekânların Dönüşümü, 491-535.
• TÜİK (2021). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları. 15 Haziran 2022 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2021-45500 adresinden erişildi.
• Varol, E. ve Öksüz, A. M. (2021). Kamusal Alanların Mekân Kalitesi ve Salgın İlişkisi: Covid-19 ve Etkileri. YDÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, 3 (2), 18-35.
• Wong, D. W., ve Li, Y. (2020). Spreading of COVID-19: Densitymatters. Plosone, 15(12), e0242398.
• Wu, X., Li, X., Lu, Y., ve Hout, M. (2021). Twotales of onecity: Unequalvulnerabilityandresilienceto COVID-19 bysocioeconomicstatus in Wuhan, China. Research in SocialStratificationandMobility, 72, 100584.
• Yang, S., ve Chong, Z. (2021). Smart cityprojectsagainst COVID-19: QuantitativeevidencefromChina. SustainableCitiesandSociety, 70, 102897.