Nottebohm Davası Liechtenstein ve Guatemala, Uluslararası Adalet Divanı – 1953

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 70 - 86, 30.06.2023

Hüsamettin İnaç , Tuğba Er Kızıl

Öz

Vatandaşlık, hukuki, siyasi ve sosyal ilişkileri taşıyan; değişip, değiştirilebilen nitelikte olup, şart ve hükümleri, egemenlik hakkı kullanılarak idari otorite tarafınca tek taraflı olarak belirlenen bir statüdür ve vatandaşlık statüsünün edinilme yolları ülkeden ülkeye farklılık gösterebilmektedir. Ülkelerdeki yoğun göçmen nüfusu, misafir olarak gelen işçilerin kalıcı olmaları gibi sebepler bu alanda çalışan kuramcıları ve hukukçuları çeşitli çare arayışlarına sevk etmiştir. Özellikle bu yöndeki tartışmalara Nottebohm kararının da etki ettiğini söyleyebiliyoruz. Uluslararası hukuk penceresinden gerçek kişilerin vatandaşlığının kabulü konusunda diplomatik himayenin mümkün olup olmadığı sorunu üzerine 67 yıl önce verilmiş olan Nottebohm kararındaki ‘gerçek bağlantı’ kriterinin günümüze kadar etkisini sürdürebilmiş olduğunu görmekteyiz. Fakat küreselleşme ile beraber kişilerin artık vatandaşları oldukları ülkelerden gerek iş gerekse sosyal bağlar kurmak, farklı yerlerde yaşamak isteği gibi sebeplerden ötürü yaşadıkları ülkeyi değiştirme istekleri artmıştır. Bu makalede söz konusu olan Nottebohm Davası, dava sonucu alınan kararlar, uluslararası hukuka etkisi, bu gelişme sonucunda ortaya çıkan ‘tabiiyetin gerçekliği ilkesi ‘ üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Vatandaşlık Hukuku, Nottebohm Davası, Gerçek Kişiler, Uluslararası Hukuk, Tabiiyetin Gerçekliği İlkesi

Case of Nottebohm, Leyhtenstein Guatemala, International Court of Justice – 1953

Öz

Citizenship, legal, political and social relations bearing; It is a status that can be changed ordeprived, its terms and conditions are determined unilaterally by the administrative authority by using the sovereign right, and the ways of acquiring citizenship status may differ from country to country.Dense immigrant population increase, permanent stay of the temporary/guest worker in countries prompted theorists and lawyers working in the field of citizenship to seek various remedies.In particular, the Nottebohm decision also influenced the discussions in this direction.We see that the 'real connection' criterion in the Nottebohm decision, which was given 67 years ago on discussion of whether diplomatic protection is possible in the acceptance of the citizenship of natural persons from the perspective of international law, is still effective until.However, with globalization, people's intense to change the country they live in has increased due to reasons such as the desire to establish business and social ties, to live in different places from the countries of which they are citizens. This article focuses on the Nottebohm Case, the decisions taken as a result of the lawsuit, its impact on international law, and the 'reality of nationality principle' that emerged as a result of this development.

Anahtar Kelimeler

Citizenship Law, Nottebohm Case, Natural Persons, International Law, Reality of Nationality Principle

Kaynakça

• ACER, Y., (2003).Uluslararası Adalet Divanının Zorunlu Yargı Yetkisini Çekinceler ve Geçerlilikleri, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Y. 2003, C. 01, Sa. 3: 24
• ÇİFTÇİ, K., (2018). “Westphalia-Sistemi”ne Karşı “Millet-Sistemi” Söylemi ve Soğuk Savaş Sonrasında “Uluslararası Siyaset”, KSBD, Sonbahar, Y. 2018, C. 10, Sa. 19: 688
• DELANTY, Gerard (2013), Avrupa’nın İcadı (Çev. Hüsamettin Ġnaç), Adres Yayınları, Ankara.
• DEMİRKOL, B. (2015). Uluslararası Hukukta Dikkate Alınan Vatandaşlık: Gerçek Kişilerde "Etkin Vatandaşlık" Sorunsalı, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2015, Sa. 2: 162
• HAVILAND, William A. (2002), Kültürel Antropoloji (Çev. Hüsamettin ĠNAÇ), Kaknüs Yayınları, İstanbul.
• İNAÇ, H. (2003). Makro Toplumsal Kuramlar Açısından Postmodernizm. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 341-351
• İNAÇ, Hüsamettin (2005), Türkiye’nin Kimlik Problemleri, Adres Yayınları, Ankara.
• İNAÇ, Hüsamettin ve ERDOĞAN, Selami (2006), “Postmodern Dönemde Kamu Yönetimi Algısı ve Kamusal Alan Tartışmaları”, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, S.9, ss.1-16.
• İNAÇ, Hüsamettin ve ÜNAL, Feyzullah (2013), “The Construction of National Identity in Modern Times: Theoretical Perspective”, International Journal of Humanities and Social Science, S.3(11), ss.223-232.
• İNAÇ, Hüsamettin (2014), “Çağımızın Toplumsal Algısını Temsil Eden Parametreler”, İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, S.1(1), ss.35-57.
• İNAÇ H. ve Yaman, M. (2015). Ulus İnşa Stratejileri Bağlamında Avrupa Milli Marşlarının Sosyo-Politik Mukayesesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), 17-34.
• KORKUT, L., (2015). Siyasi Kimlik Olarak Vatandaşlık: Türkiye’de ve Dünya Devletlerinde Anayasal Vatandaşlık Tanımları, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Dergisi, Y. 2015, C. 01, Sa. 2: 10-15
• KUNZ, J., (1960). The Nottebohm Judgment, Y. 1960, C. 54, Sa. 3: 537
• SCHRİJER, B. (2018). Vatandaşlık Hakkının Kapsamı ve Egemenlik İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme, Ankara Hacı Bayram Veli Üniv.-Hukuk Fakültesi Dergisi C. XXII, Y. 2018: 241-24
• ŞAAR, C., (2021). Vatandaşlık Kavramının ve Özellikle Gerçek Bağ Teorisinin Tarihi, Karşılaştırmalı ve Eleştirel Bir İncelemesi, Yüksek Lisans Tezi, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• TALAS, M., KAYA, Y. (2007). Küreselleşmenin Kültürel Sonuçları, Türk Bilimi Araştırmaları Dergisi, Y. 2007, Sa. XXII: 160
• TUNÇAĞIL, G., (2021). Vatandaşlığa İlişkin Bazı Meseleler Hakkında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları, Public and Private International Law Bulletin 2021, 41(1):105
• Tutar, A. E., İnaç, H. ve Güner, Ü. (2006). Dış Kaynak Kullanımının (Outsourcing) Makroekonomik Etkileri. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 2, Sonbahar 2006. 279-296.
• UNAT, İ. (1966)Nottebohm Kararı Ve Tabiiyetin Gerçekliği İlkesi.S38,43
• YILMAZ, İ. (2021). Gerçek Kişilerin Vatandaşlığında “Gerçek Bağlantı İlkesi”: Nottebohm Romantizminin Sonu, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sa.1, Y. 2021: 978
• YİĞİT, Mehmet, İNAÇ, Hüsamettin ve GÜNER, Ümit (2007), “Genişleme, Mali Yardım ve Ekonomik Büyüme Perspektiflerinden AB’nin İlk Dört Genişlemesinin Analizi”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, S.8(2), ss.81-96.