TÜRK SİNEMASINDA AİLE KURUMUNUN TEMSİLİ VE DÖNÜŞÜMÜ

Yıl 2020, Sayı: 14, 17 - 42, 30.11.2020

Aybike Serttaş , Dorukan Çelik

https://doi.org/10.33404/anasay.760369

Cited By: 1

Öz

Aile, tarih boyunca Türk toplulukları için önemli bir konumda yer almış ve Türk ailesi belirli zaman dilimlerinde dönüşüm geçirerek bugüne gelmiştir. Cumhuriyetin ilanı Türk ailesinin modern aile yapısı kazanması hususunda önemli bir dönüm noktası olmuştur. Toplumun modernleşmesi adına atılan adımlar zaman içerisinde hedef kitlede karşılık bulmuş ve yeni bir aile yapısına yönelme gözlenmiştir. Söz konusu dönüşüm günümüzde de devam etmektedir.

Sosyal bir kurum olan aile, Türk sinemasında çeşitli nitelikleriyle temsil edilmektedir. Hem bir sanat dalı hem de bir kitle iletişim aracı olan sinemada Türk ailesinin nasıl temsil edildiği önemlidir çünkü sinema, kitleleri etkileme ve yönlendirme gücüne sahiptir. Sinemanın toplumu etkileme ve yönlendirme gücü doğal olarak özellikle yüksek izleyici sayısına ulaşan filmlerle artmaktadır. Bu çalışmada, 1996-2000 yılları arasındaki dönemde vizyona girmiş, bir milyon ve üstü izleyici sayısına ulaşan Türk filmlerinde, filmsel zaman göz önünde bulundurularak, Türk ailesinin nasıl temsil edildiği sorusuna yanıt aranmıştır. Çalışmada öne sürülen temel varsayım, incelenen Türk filmlerinde Türk ailesinin genel nitelikleriyle temsil edilebildiği ve toplumsal yapının sinemasal anlatıda belirleyici olduğudur. Çalışma için seçilen filmler betimsel analiz yöntemiyle incelenerek çalışmanın temel sorusuna cevap aranmış ve tahlil edilen filmlerin tümünde Türk ailesinin genel nitelikleriyle temsil edilebildiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

sinema, temsil, aile, betimsel analiz

Kaynakça

• Aktaş, G. (2015). Türkiye’de Aile Sosyolojisi Çalışmalarına Genel Bakış. Sosyoloji Konferansları. 419-441.
• Bostan, H. (2017). Türkiye’de İç Göçlerin Toplumsal Yapıda Neden Olduğu Değişimler, Meydana Getirdiği Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Coğrafya Dergisi. 1-16.
• Box Office Türkiye. (t.y.) Tüm Zamanlar. https://boxofficeturkiye.com/tumzaman/?page=milyonluk-filmler&tab=1Mto2M (08 Mayıs 2019).
• Canatan, K. (2011). Ailenin Tanımı, Türleri ve İşlevleri. K. Canatan ve E. Yıldırım (Ed.). Aile Sosyolojisi içinde. İstanbul: Açılım Kitap, 53-64.
• Doğan, İ. (2009). Dünden Bugüne Türk Ailesi. 1. Baskı. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
• Fichter, J. H. (2012). Sosyoloji Nedir. N. Çelebi (çev.), Ankara: Anı Yayınları.
• Giddens, A. (2008). Sosyoloji. Z. Mercan (çev.), İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Giddens A. , Sutton P. W. (2018). Sosyolojide Temel Kavramlar. A. Esgin (çev.), Ankara: Phoenix Yayınevi (orijinal baskı tarihi 2014).
• Gökalp Z. (1974). Türk Medeniyeti Tarihi 2, Türk Kültürü yay. İstanbul. 293.; Aktaran: Öztürk, M. (2015), a.g.e., 3.
• Gökçe, B. (1990). “Aile Ve Aile Tipleri Üzerine Bir İnceleme”, Aile Yazıları 1 Temel Kavramlar Yapı ve Tarihi Süreç. B. Dikeçligil ve A. Çiğdem (drl.). Ankara: Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Güreşci, E. (2010). Türkiye’de Kentten – Köye Göç Olgusu. Doğuş Üniversitesi Dergisi. 77-86. Kaplan, N. (2004). Aile Sineması Yılları 1960’lar. İstanbul: Es Yayınları.
• Karpat, K. H. (2003). Türkiye’de toplumsal dönüşüm, kırsal göç, gecekondu ve kentleşme. (A. Sönmez, Çev.). İstanbul: İmge Kitabevi. ; Aktaran: Bostan, H. (2017), Türkiye’de İç Göçlerin Toplumsal Yapıda Neden Olduğu Değişimler, Meydana Getirdiği Sorunlar ve Çözüm Önerileri, 6.
• Koçak, Y. ve E. Terzi (2012). Türkiye’de Göç Olgusu, Göç Edenlerin Kentlere Olan Etkileri ve Çözüm Önerileri. Kafkas Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 3.3, 163-184.
• Oral, S. S. ve Erus Z. Ç. (2018). Sinemada Dönüşen Aile Kavramı Üzerinden Koleftik Belleğin Kurucusu Olarak Kadın ve Erkek: “Çınar Ağacı” Filmi Örneği. [Elektronik Version] İnif E-Dergi. 213-233 (08 Mayıs 2019).
• Öz, H. K. (2018). Cumhuriyet Dönemi Türk Sinemasında Kadın Temsili. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi. 62, 143-180.
• Serttaş, A. (2018). Sinemada Yabancılaşma ve Teknoloji Temalı Distopya: Siberpunk Anlatı. TRT Akademi. 3.5, 344-360.
• Sevinç, G. , Davran M. K. , Sevinç, M. R. (2018). Türkiye’de Kırdan Kente Göç ve Göçün Aile Üzerindeki Etkileri. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi. 70-82.
• Sevinç, Z. (2014). 2000 Sonrası Yeni Türk Sineması Üzerine Yapısal Bir İnceleme. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 40, 97-118.
• Sinematik Yeşilçam. (2015) Türk Filmlerinin 90’lı Yıllardaki Gişe Durumu. http://sinematikyesilcam.com/2015/01/turk-filmlerinin-90li-yillardaki-gise-durumu/ (08 Mayıs 2019).
• Şahinkaya, R. (1990). “Türk Aileleri Hangi Yönlerden Birbirlerine Farklılıklar Gösterirler”, Aile Yazıları 1 Temel Kavramlar Yapı ve Tarihi Süreç. B. Dikeçligil ve A. Çiğdem (drl.). Ankara: Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• T.C. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu (t.y.) Büyük Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr/ (08 Mayıs 2019).
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü (t.y.) Türkiye’de Sinema. http://sinema.kulturturizm.gov.tr/TR-144750/turkiye39de-sinema.html (08 Mayıs 2019).
• Tezcan, (1997). 52; Münire, E. (1998), Öğretmenlik Mesleğine Giriş, İstanbul: Alkım Yayınları, 84. ; Aktaran: Kır, İ. (2011). a.g.e., 396.
• Tezcan, (1990). 271–272.; Kır, İ. (2010), Eğitimin Toplumsal Temelleri Eğitim Bilimine Giriş, Edt. Fatih Töremen, İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık, 145-146, 149-151. ; Aktaran: Kır, İ. (2011). a.g.e., 398.
• Timur, S. (1972). Türkiye’de Aile Yapısı. 1. Baskı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Topses G. , Topses M.D. (2014), Toplumsal Olayların Bilimi Toplumbilime Giriş. 2. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yağbasan, M. ve U. Ateş. (2018). 1980 Öncesi ve 2000 Sonrası Türk Sinemasında Ailenin Temsili. Akademik Bakış Dergisi. 67, 26-40.
• Yasa, İ. (1990). “Gecekondu Ailesi (Geçiş Halinde Bir Aile Tipolojisi)”, Aile Yazıları 1 Temel Kavramlar Yapı ve Tarihi Süreç. B. Dikeçligil ve A. Çiğdem (drl.). Ankara: Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Yeşildal, H. (2010). Türkiye’de 1960’larda Toplumsal Gerçekçi Sinemada Aile İdeolojisi: “Kocanın en kötüsü hiç olmayanından daha iyidir”. Ciu Cyprus İnternational University folklor/edebiyat. 16.61, 213-226.
• Yıldırım E. (2011). Aile ve Evlilik Türleri. K. Canatan ve E. Yıldırım (Ed.). Aile Sosyolojisi içinde. İstanbul: Açılım kitap, 65-82.
• Yıldırım E. (2011). Toplumsal Değişme Sürecinde Aile. K. Canatan ve E. Yıldırım (Ed.). Aile Sosyolojisi içinde. İstanbul: Açılım kitap, 121-138.