İHSAN OKTAY ANAR’IN ROMANLARINA SANAT TARİHİ AÇISINDAN BİR BAKIŞ

Yıl 2021, Sayı: 17, 73 - 103, 31.08.2021

Levent Efe Arlı

https://doi.org/10.33404/anasay.942509

Öz

Postmodern edebiyatın ülkemizdeki önemli temsilcilerinden İhsan Oktay Anar, 17- 21. Yüzyıl İstanbul’unun sosyokültürel ve sosyopolitik manzarasını, derin bir hayal gücü ve ustalıkla kullandığı Türkçe ile romanlarına yansıtmıştır. Yazarın, Yeni Tarihselcilik Kuramı kapsamına da dâhil edilen eserlerindeki kurgusal olaylarda; saray mensupları, aristokratlar, tüccarlar, hırsızlar ve dilenciler gibi toplumun tüm tabakasından insan manzaraları yer alır. Bu çalışmada, İhsan Oktay Anar’ın 1995-2014 arasında yayımladığı; Puslu Kıtalar Atlası, Kitab’ül Hiyel, Efrasiyab’ın Hikâyeleri, Amat, Suskunlar, Yedinci Gün ve Galiz Kahraman adlı yedi romanında, sanatçının kurguladığı olay örgülerine dâhil ettiği ve dönemin hâkim zevk anlayışını veya modasını yansıtan çeşitli sanat öğelerimiz tespit edilerek değerlendirmeye tabii tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İhsan Oktay Anar, Sanat Tarihi, El Sanatları

Kaynakça

• Alter, S. (2018), Bir Motifin Peşinden: Osmanlı Sanatında Bereket Boynuzu, International Journal of History, Vol. 10/7, 21-57.
• Anar, İ.O. (2012), Puslu Kıtalar Atlası, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Anar, İ.O. (2020a), Kitab’ül Hiyel, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Anar, İ.O. (2020b), Efrasiyab’ın Hikâyeleri, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Anar, İ.O. (2019), Amat, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Anar, İ.O. (2020c), Suskunlar, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Anar, İ.O. (2020d), Yedinci Gün, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Anar, İ.O. (2020e), Galiz Kahraman, İletişim Yayınları, İstanbul.
• And, M. (2007), Minyatürlerle Osmanlı İslam Mitologyası, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Aslanapa, O., (1998), 17. Yüzyılda Türk Halı Sanatı’nın Gelişmesi, 17. Yy. Osmanlı Kültür ve Sanatı, (19-20 Mart 1998) Sempozyum Bildirileri, Sanat Tarihi Derneği Yayınlan:4, İstanbul, 31-40.
• Ateş, T. (1990), Türk El Sanatları, Halkbankası, İstanbul.
• Başaran, F., & Güneş Yarmacı, H. (2020) Teknik ve Desen Özellikleri Açısından Damask, Folklor Akademi Dergisi. Cilt:3, Sayı: 4, 265–288.
• Bayramoğlu, F. (1996), Türk Cam Sanatı ve Beykoz İşleri, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, Ankara.
• Beydiz, M.G. (2016), Antikçağ Gemilerindeki Gemibaş Figürleri, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (14), 215-228.
• Beydiz, M.G. (2015), İstanbul Deniz Müzesi’ndeki Kayıklar ve Gemilerde Kullanılan Ağaç Süslemeler (1828-1918), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• Beydiz, M.G. (2019), Gemibaş Figürleri, Çizgi Kitabevi, Konya.
• Bozkurt, N. (2002), Kavuk, T.D.V.İ.A., C. 25, Ankara, 71-72.
• Breiding, D. (2019), Late Medieval Shields in the Philadelphia Museum of Art, Schilde des Spatmittelalters und der Frühen Neuzeit (Veröffentlichungen des Zentralinstituts für Kunstgeschichte in München 46, Schriften der Forschungsstelle Realienkunde 4), Raphael Beuing und Wofgang Augustyn, Münich, 69-75.
• Cezar, M. (1991), XIX. Yüzyıl Beyoğlusu, Akbank Yayınları, İstanbul.
• Civelek, A. (2013), Antik Dönem Sanatında Bereket Boynuzu, Arkeoloji ve Sanat, 143:Mayıs- Ağustos, 103-112.
• Çıtrık, H. (2009), Kadın El İşçiliğinin Terminolojisine Dair Bir Dil Değerlendirmesi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili Ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Eski Türk Dili Bilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.
• Çiftçi, A. (2017), Kayseri İli Çorap Ve Patiklerindeki Motiflerin Tekstil Tasarımına Uygulanması, Gazi Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü Tekstil Tasarımı Anabilim Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Çoraklı, B. (2012), Çini Ve Seramiklerde Tavus Kuşu Figürü, Sosyal Bilimler Dergisi, M.S.G.S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayını, İstanbul, 2012, S. 7-16.
• Correra, R., Daudelin, A., Fitzgibbon, M. & Ostrom, E.,(2013), The History of the Rapier (The Culture and Construction of the Renaissance Weapon), Faculty of the Worcester Polytechnic Instıtute, Degree of Bachelor of Science, Massachusetts.
• De Amicis, E. (2006), İstanbul (1874), Çev: Prof. Dr. Beynun Akyavaş, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Demmin, A. (1894), An Illustrated History of Arm and Armour (From the Earliest Period to the Present Time), George Bell and Sons, London.
• Devellioğlu, F. (2007), Osmanlıca–Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitabevi Yayınları.
• Dragana, J.A. (2011), Peacock As A Sign İn The Late Antique And Early Christian Art, Archaeology And Science, 6, Belgrade, 2011, 233-248.
• Ecevit, Y. (2018), Türk Romanında Postmodernist Açılımlar, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Eldem, E. (2009), Yeniçeri Mezartaşları Vesilesiyle Yeniçeri Taşları ve Tarih Üzerine, Toplumsal Tarih Dergisi, S. 188, 2-13.
• Eriksson, N. (2020), Figureheads And Symbolism Between The Medieval And The Modern: The Ship Griffin Or Gribshunden, One Of The Last Sea Serpents ?, The Mariner’s Mirror, 106:3, 262-276.
• Eser, N. (2006), Modern Türk Edebiyatı Üzerine Okumalar, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Evliya Çelebi Seyahatnamesi (1986), C.1-2, Üçdal Neşriyat, İstanbul.
• Gedük, S. (2013), Osmanlı Saray Kültüründe Buhur ve Gülsuyu Geleneği, Topkapı Sarayı Müzesi Yıllık, S.6, İstanbul, 138- 155.
• Gruber, C. (2020), Osmanlı-İslam Sanatında Tapınma ve Tılsım, Çev: Erdem Gökyaran, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Gündüz, O. (2012), İhsan Oktay Anar’ın Kurgu Dünyası (Anar’ın Kurgu Evrenin Postmodern Bir Gezinti), Grafiker Yayınları, Ankara.
• Gürcan Yardımcı, K. (2016), Osmanlı Dönemi Dokuma Sanatı Ürünlerinden Örnekler, International Journal of Cultural and Social Studies (IntJCSS), 219-241.
• İnalcık, H. (2019), İstanbul Tarihi Araştırmaları (Fetihten Sonra İstanbul’un Yeniden İnşası. Bilad-i Selase: Galata, Eyüp, Üsküdar, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• İrez, F. (1988), XIX. Yüzyıl Osmanlı Saray Mobilyası, Atatürk Kültür Merkezi Yayını-23, Ankara.
• Kaya, M.K., Yılmaz, Y., Boynak, & S., Gezgör, V. (1999), Milli Saraylar Kolkesiyonu’nda Hereke Dokumaları ve Halıları, T.B.M.M. Milli Saraylar Daire Başkanlığı Yayınları, İstanbul.
• Kafka, F. (2020), Dönüşüm, Can Yayınları, İstanbul, 2020.
• Kang K. (2013), “The Peacock”, Symbols And Sandplay Therapy, 4 (1), 35-43.
• Koçu, R.E. (1969), Türk Giyim Kuşam ve Süslenme Sözlüğü, Sümerbank Kültür Yayınları, Başnur Matbaası, Ankara.
• Koloğlu, O. (1978), İslamda Başlık, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Kökrek, M. (2015), Osmanlı Serpuşları, El Sanatları Dergisi, S. 20, İstanbul, 45-53.
• Köseoğlu, C. (1987), Topkapı Saray Museum (The Treasury), Trans: J.M. Rogers, A New York Graphic Society Book, Little, Brown and Company, Boston.
• Mackerrars, C. (2014), Qianlong Emperor (of Qins), Berkshire Dictionary of Chinese Biography, Vol.3, Berkshire Publishing Group, Massachusetts.
• Melchior-Bomet, S. (2007), Aynanın Tarihi, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Onuk T. (1981), Needleworks (İğne Oyaları), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.
• Ön, G. (2017), Kırklareli İli Tığ Dantelleri ve Yeni Tasarımlar, Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Geleneksel Türk Sanatları Anasanat Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Özbek Y. (1995), The Peacock Figure And It’s Iconography İn Medieval Anatolian Turkish Art”, 10th International Congress Of Turkish Art, Geneva, 17-23 September 1995, 537-546.
• Özgümüş, Ü. (1996), Gülabdan, T.D.V.İ.A, C.14, Ankara, 227.
• Rumi M.C. (2014), Mesnevi, C.1-2-3, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2014.
• Salman, F. (2011), Türk Kumaş Sanatı, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Erzurum.
• Scott, S.W. (1883), Introductions and Notes and Illustrations to the Novels, Tales, Vol. 1, Printed for Robert Cadell and Whittak Co. London, Edinburgh.
• Sherwood Fox, W. (2012), The Mythology of All Races (Greek and Roman), Vol. 1 of 13,. Louis Herbert (Ed), George Foot Moore (Consulting Edt.), Forgetten Books.
• Sinemoğlu, N. (1991), Ayna, T.D.V.İ.A., C. 4, 259-260.
• Tarım Ertuğ, Z. (2009), Sorguç, T.D.V.İ.A., C. 37, 378-380.
• Tımar, M.C., Gurau, L., Cıonca, M. & Porojan,M.(2010), Wood Species For The Biedermeier Furniture -A Microscopic Characterisation For Scientifıc Conservation, International Jurnal of Conservation Science, Vol.1, Issue 1, January- March, 3-12.
• Urgan M. (2010), İngiliz Edebiyatı Tarihi, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Uşaklıgil, H.Z. (2019), Saray ve Ötesi, Can Yayınları, İstanbul.
• Ünver, S. (1991), Amcazade Hüseyin Paşa Yalısı, T.D.V.İ.A., C. 3, 11-12.
• Yalçın Çelik S.D. (2005), Yeni Tarihselcilik Kuramı Ve Türk Edebiyatında Postmodern Tarihi Romanlar, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Yaşar, G. (2009), Askeri Müze Yatağan Koleksiyonu, Askeri Müze ve Kültür Sitesi Komutanlığı, İstanbul.
• Yetkin Ş. (1991), Türk Halı Sanatı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.
• Yıldız, D. (2014), “Osmanlı’da Su Yönetimleri Hizmeti”, https://www.hidropolitikakademi.org/tr/article/6500/osmanlida- su-hizmetleri-yonetimi
• Yiğitpaşa, N. T. (2010), XIX. Yüzyıl Beyoğlu Yapılarında Heykel ve Figürlü Kabartmalar, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.