Kaynak Laneti Teorisi Bağlamında Nijerya ve Çatışma Sorunları

Yıl 2024, Sayı: 27, 58 - 73, 29.02.2024

Yunus Karaağaç

https://doi.org/10.33404/anasay.1423685

Öz

Afrika kıtası, çeşitli etnisitelerden ve inanışlardan meydana gelen bir coğrafyadan müteşekkil olup, yüzlerce seneye uzanan bir koloni geçmişine de sahiptir. Söz konusu koloni geçmişi, hem farklı kültürlerin bir arada olması sebebiyle renkli bir tarihi hem de emperyal amaçlar noktasında birçok çatışma sorunlarını da meydana getirmiştir. Afrika kıtasının en büyük nüfusuna ve en zengin yer altı kaynaklarına sahip ülkelerinin başında yer alan Nijerya Federal Cumhuriyeti de, Afrika kıtasının bir prototipidir. Yazılı kaynaklara göre, tarihi 8. yüzyıla uzanan bir ülke olmasına karşın, Nijerya’nın bugünkü sınırları İngiltere tarafından 1914’te çizilmiştir. Resmi dili İngilizce olmasına karşın 250’den fazla etnik gruptan oluşan Nijerya, etnik topluluklara ve baskın dinler olan İslamiyete/Hıristiyanlığa göre şekillenmiştir. Doğal kaynak lanetinin temel örneklerinden biri olan Nijerya, sahip olduğu petrol/doğalgaz kaynaklarına rağmen politik istikrarsızlığın, ekonomik kırılganlığın, toplumsal kutuplaşmaların ve etnik/dini problemlerin merkezinde yer almaktadır. Bu çalışmada, tarihsel ve bütünsel bir perspektif ile Nijerya’nın çatışma sorunları “kaynak laneti teorisi” odak noktası alınarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Nijerya, Kaynak Laneti, Çatışma Sorunları

Nigeria and Conflict Issues in The Context of Resource Curse Theory

Öz

The African continent consists of a geography made up of various ethnicities and beliefs and has a colonial history stretching back hundreds of years. This colonial past has created both a colorful history due to the coexistence of different cultures and many conflict problems in terms of imperial aims. The Federal Republic of Nigeria, one of the countries with the largest population and the richest underground resources, is a prototype of the African continent. According to written sources, Nigeria dates back to the 8th century, but its present borders were drawn by Britain in 1914. Although its official language is English, Nigeria is made up of more than 250 ethnic groups and is shaped by ethnic communities and the dominant religions of Islam/Christianity. A prime example of the natural resource curse, Nigeria is at the center of political instability, economic fragility, social polarization and ethnic/religious problems despite its oil/gas resources. In this study, Nigeria's conflict problems are analysed from a historical and holistic perspective with a focus on the "resource curse theory".

Anahtar Kelimeler

Nigeria, Resource Curse, Conflict Issues

Kaynakça

• Abumere, F. A. (2022). Global Justice and Resource Curse: Combining Statism and Cosmopolitanism. New York: Routledge.
• Adetiba, T. C. (2013). Ethnic Conflict in Nigeria: A Challenge to Inclusive Social and Political Development. South Africa: University of Fort Hare Publication.
• Afrobarometer. (2002). Violent Social Conflict and Conflict Resolution in Nigeria, Afrobarometer Briefing Paper, 2, 1-6.
• Akwara, A. F., Akwara, N. F., Enwuchola, J., Adekunle, M. & Udaw, J. E. (2013). Unemployment and Poverty: Implication for National Security and Good Governance in Nigeria. International Journal of Public Administration and Management Research, 2(1), 1-11.
• Alao, O. E. & Mavalla, A. G. (2016). Kaduna State Sharia Crisis of 2000: The Lessons and Challenges After Sixteen Years. IOSR Journal of Humanities and Social Science, 21(10), 8-14.
• Auty, R. M. (1993). Sustaining Development in Mineral Economies: The Resource Curse Thesis. London: Routledge.
• Awojobi, O. N. (2014). Poverty and Insecurity in Nigerian Democratic Dispensation. International Journal of Innovative Research & Development, 3(6), 357-365.
• BBC Türkçe. (2010). Nijerya’da dinler arası çatışma: 500 ölü. 15 Ekim 2023 tarihinde https://www.bbc.com/turkce/haberler/2010/03/100308_nigeria adresinden erişildi.
• Beyaz, Z. & Bakırtaş, İ. (2017). Doğal Kaynaklar Temelinde İç Çatışmaların Ekonomik Teorisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 27-42.
• Campbell, J. (2015). Nigeria’s elections in 2011 and 2015. 17 Ekim 2023 tarihinde https://www.cfr.org/blog/nigerias-elections-2011-and-2015 adresinden erişildi.
• CFR. (2022). Conflict with Boko Haram in Nigeria. 19 Ekim 2023 tarihinde https://www.cfr.org/global-conflict-tracker/conflict/boko-haram-nigeria adresinden erişildi.
• Comolli, V. (2015). Boko Haram: Nigeria’s Islamist insurgency. London: Hurst & Company.
• CRS. (2022). Boko Haram and the Islamic State West Africa province. 24 Ekim 2023 tarihinde https://sgp.fas.org/crs/row/IF10173.pdf adresinden erişildi.
• Cumhuriyet. (2022). IMF: Nijerya, 2026’ya kadar gelirlerinin yüzde yüzünü borçlarına kullanabilir. 26 Ekim 2023 tarihinde https://www.cumhuriyet.com.tr/ekonomi/imf-nijerya-2026ya-kadar-gelirlerinin-yuzde-yuzunu-borclarina-kullanabilir-1942054 adresinden erişildi.
• Daban, C. (2022). Afrika’da kimlik temelli çatışmaların analizi: Nijerya’da Boko Haram örneği. Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Davis, G. A. & Tilton, J. E. (2005). The resource curse. Natural Resources Forum, 29, 233-242.
• Di John, J. (2007). Oil Abundance and Violent Political Conflict: A Critical Assessment. Journal of Development Studies, 43(6), 961-986.
• Elbra, A. (2017). Governing African Gold Mining: Private Governance and the Resource Curse. London: Palgrave Macmillan.
• Falola, T. & Heaton, M. M. (2008). A History of Nigeria. New York: Cambridge University Press.
• Feinstein, A. (2023). African Revolutionary: The Life and Times of Nigeria's Aminu Kano. Colorado: Lynne Rienner Publishers.
• Fung, M. (2023). Between Good and Evil: The Stolen Girls of Boko Haram. New York: Harper Collins.
• Gurr, T. (1970). Why Men Rebel. Princeton: Princeton University Press.
• Hürriyet. (2001). Nijerya’da müslüman-hıristiyan çatışması 165 ölü. 28 Ekim 2023 tarihinde https://www.hurriyet.com.tr/amp/dunya/nijeryada-musluman-hiristiyan-catismasi-165-olu-15118 adresinden erişildi.
• Jawondo, İ. K. (2011). Political Violence and the Attainment of Democratic Culture in Nigeria. History Studies. 3(3), 147-159.
• Kalejaiye, P. O. & Alliyu, N. (2013). Ethnic politics and social conflicts: factors in Nigeria’s underdevelopment. The Journal of International Social Research, 6(27), 251-262.
• Kamrava, M. (2021). The “Resource Curse” in the Persian Gulf. New York: Routledge.
• Karaağaç, Y. (2002). Dini Motifli Terörizmin Yeniden Tezahürü: Radikal/Cihatçı Varyant Olarak IŞİD’in Kökeni ve Bugünü. 2. Uluslararası Hitit Güvenlik Çalışmaları Kongresi, Bildiri Kitabı, 436-452.
• Kekilli, E., Ömer, H. & Abdoulaye, B. (2017). Bir örgütün anatomisi: Boko Haram. İstanbul: SETA.
• Kemi, A. O. (2019). Nigeria’s Economy Challenges: Causes and Way Forward. IOSR Journal of Economics and Finance, 10(2), 78-82.
• Lewis, P. & Bratton, M. (2000). Attitudes towards democracy and markets in Nigeria: Report of a national opinion survey. Washington, DC: International Foundation for Election Systems and Management Systems International.
• Madiebo, A. A. (2000). The Nigerian Revolution and the Biafran War. New Haven: Fourth Dimension Publishing Company.
• Merton, R. K. (1968). Social Theory and Social Structure. New York: The Free Press.
• Milliyet. (2010). Nijerya’da dini kökenli çatışmalar. 04 Kasım 2023 tarihinde https://www.milliyet.com.tr/dunya/nijeryada-dini-kokenli-catismalar-1187947 adresinden erişildi.
• Nijerya Konsolosluğu. (2022). Nijerya hakkında bilgiler. 11 Ekim 2023 tarihinde https://www.nijeryakonsoloslugu.com/nijerya-hakkinda adresinden erişildi.
• Norbert, B. A. (2019). Nijerya’da etnik şiddet ve bölgesel terörizm. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Nweke, E. N. (2011). Rethinking National Security in Nigeria: Analysis of Predisposing Conditions and Prospects for Stable Polity. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 7(14), 101-116.
• Odozi, J. C. & Oyelere, R. U. (2019). Violent Conflict Exposure in Nigeria and Economic Welfare. Germany: IZA Institute of Labor Economics.
• Olaniyi, L. K. & Umar, M. B. (2014). Democracy and succession problems in Nigeria: The fourth republic experience. International Journal of Arts and Humanities, 3(11), 47-60.
• Oluwaniyi, O. O. (2021). Why are Women Victims or Perpetrators in Nigeria’s Boko Haram? Recruitment, Roles and Implications. Journal of Contemporary African Studies, 39(3), 454-469.
• Omeni, A. (2023). Policing and Politics in Nigeria: A Comprehensive History. Colorado: Lynne Rienner Publishers. OPEC. (2022). Nigeria facts and figures. 02 Kasım 2023 tarihinde https://www.opec.org/opec_web/en/about_us/167.htm adresinden erişildi.
• Oromareghake, P., Arisi, R. O. & Igho, O. M. (2013). Youth restiveness and insecurity in Niger Delta: A focus on delta state. Global Journal of Human Social Science, 13(3), 46-53.
• Osaghae, E. E. (1998). The Crippled Giant: Nigeria since Independence. Indiana: Indiana University Press Paden, J. (2015). Religion and Conflict in Nigeria. U. S. Institute of Peace (Special Report), 359, 1-16.
• Reuters. (2021). Northeast Nigeria insurgency has killed almost 350,000-UN. 05 Kasım 2023 tarihinde https://www.reuters.com/world/africa/northeast-nigeria-insurgency-has-killed-almost-350000-un-2021-06-24 adresinden erişildi.
• Ross, M. (2004). What Do We Know About Natural Resources and Civil War?. Journal of Peace Research, 41(3), 337-56.
• Ross, W. (2014). Boko Haram Kano attack: Loss of life on staggering scale. 07 Kasım 2023 tarihinde https://www.bbc.com/news/world-africa-30266868 adresinden erişildi.
• Rumelioğlu, B. (2016). 1999 yılı sonrası Nijerya’nın dış politikası ve Nijerya-ABD ilişkileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Samuel, O. L. (2015). The effect of global financial crisis on Nigeria economy. 11 Kasım 2023 tarihinde https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2673947 adresinden erişildi.
• Sanni, K. (2021). Boko Haram: 350,000 dead in Nigeria. 09 Kasım 2023 tarihinde https://www.premiumtimesng.com/news/headlines/470476-insurgency-has-killed-almost-350000-in-north-east-undp.html adresinden erişildi.
• Sasu, D. D. (2022). States most affected by Boko Haram’s deadly attacks in Nigeria from 2011 to 2022. 13 Kasım 2023 tarihinde https://www.statista.com/statistics/1197570/deaths-caused-by-boko-haram-in-nigeria adresinden erişildi.
• Siollun, M. (2009). Oil, Politics and Violence: Nigeria’s Military Coup Culture (1966-1976). New York: Algora Publishing.
• Smith, M. (2015). Boko Haram: Inside Nigeria’s Unholy War. London: I.B.Tauris.
• Smith, B. & Waldner, D. (2021). Rethinking the Resource Curse. Cambridge: Cambridge University Press.
• Şahin, M. (2021). Doğal Kaynak Laneti Üzerine Betimleyici Bir Çalışma. Hitit Ekonomi ve Politika Dergisi, 1(1), 1-8.
• The World Factbook. (2022). Nigeria. 16 Ekim 2023 tarihinde https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/nigeria adresinden erişildi.
• Ucha, C. (2010). Poverty in Nigeria: Some Dimensions and Contributing Factors. Global Majority E-Journal, 1(1), 46-56.
• Uchehara, K. E. (2008). Afrika’daki çatışmalarda din faktörü: Nijerya-Kaduna örneğiyle bir analiz. Yayımlanmamış doktora tezi. Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Uluer, A. G. (2018). Nijer Deltası’nda Çatışma: Güvenlik, Sivil Toplum ve Şiddet. TESAM Akademi Dergisi, 5(1), 137-157.