Türkiye'nin Stratejik "Kalkinma Yolu" Projesi: Jeopolitik Etkiler Ve Bölgesel Firsatlar

Yıl 2024, Sayı: 29, 63 - 73, 31.08.2024

Muhammet Yıldız

https://doi.org/10.33404/anasay.1503772

Öz

Ulaşım ve iktisadi kalkınma devletler için vazgeçilmez unsurlardır. Ticaret amaçlı kullanılan, ihracat ve ithalat dengesi kontrol altına alındığında sayısız getirisi olan yol projeleri, siyasi gücün oluşmasına zemin hazırladığı gibi süreç içerisinde dış politikanın şekillenmesine de yön verir. Bu makalede “Kuşak Yol” projesi üzerinde bulunan ve Türkiye’nin Irak’la iş birliği çerçevesinde planladığı “Kalkınma Yolu” girişimi üzerinde durulmaktadır. Basra Körfezi’nden Irak toprakları ve Türkiye’den Avrupa’ya uzanan bu güzergâh projesi, Çin yolunun güney kanadından gelen kısmına bir alan açma veya Süveyş Kanalı üzerinden planlanan projeye alternatif oluşturmaktadır. “Kalkınma Yolu” projesi çerçevesinde; stratejik hedefler, riskler, fırsatlar, bölge siyaseti ve ülkelerine etkilerinin araştırıldığı çalışma, objektif bir eğilim ortaya koymaktadır. Çin atılımı olan “Kuşak Yol” projesi, bilimsel alanda oldukça ilgi bulmasına rağmen projenin geçiş güzergâhları üzerinde yeterince durulmamıştır. Bu çalışmanın vardığı sonuç, Türkiye-Irak beraberliğinde yürütülen “Kalkınma Yolu’nun” Çin projesini yönlendirme ve genel güzergâhın vazgeçilmezi olma hedefini taşımasıdır. Araştırma, nitel yöntemlerle, kaynak tarama ve analiz odaklı hazırlanmıştır. Konuyla ilgili çalışmalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kalkınma Yolu Projesi, Kuşak ve Yol Girişimi, Türkiye-Irak İşbirliği, Jeopolitik Etkiler, Bölgesel Fırsatlar.

Turkey's Strategic "Development Road" Project: Geopolitical Impacts and Regional Opportunities

Öz

Transportation and economic development are indispensable elements for states. Road projects, which are used for trade purposes and have countless returns when the balance of exports and imports is under control, prepare the ground for the formation of political power and shape foreign policy in the process. This article focuses on the “Development Road” initiative on the “Belt and Road” project, which is planned by Turkey in cooperation with Iraq. This route project, which extends from the Persian Gulf through Iraqi territory and Turkey to Europe, constitutes an alternative to the project planned to open a space for the southern flank of the Chinese route or through the Suez Canal. Within the framework of the “Development Road” project, the study, which investigates the strategic goals, risks, opportunities, regional politics and their effects on countries, reveals an objective trend. Although the “Belt and Road” project, which is a Chinese breakthrough, has attracted much attention in the scientific field, the transit routes of the project have not been sufficiently emphasized. The conclusion of this study is that the “Development Road”, which is carried out jointly by Turkey and Iraq, has the aim of directing the Chinese project and becoming indispensable for the general route. The research is based on qualitative methods, literature review and analysis. It is thought to contribute to the studies on the subject.

Anahtar Kelimeler

Development Road Project, Belt and Road Initiative, Türkiye-Iraq Cooperation, Geopolitical Impacts, Regional Opportunities.

Kaynakça

• Algül, Y. (2020). Çin’in Kuşak ve Yol Projesinin Türkiye Enerji Sektörüne Yansımaları. Anasay, 11, 37-62.
• Alperen, A. (2019). Bağdat Demiryolu: Siyasal Sonuçları Olan Bir Türk-Alman Demiryolu Projesi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 7(19), 1-22.
• Bocutoğlu, E. (2017). Çin’in “Bir Kuşak-Bir Yol” Projesi’nin Ekonomik ve Jeopolitik Sonuçları Üzerine Düşünceler. Internatıonal Conference On Eurasıan Economıes, 265-270.
• Çakilci, U. B. (2021). Belt and Road Projects and Effects on Türkiye. Fiscaoeconomia, 5(1), 87-98.
• Duman, B. (2023). Irak’ın Kalkınma Yolu Projesi ve Türkiye: Yeni İpek Yolu Olurmu?”. Ortadoğu Analiz, 14(124), 34-37.
• Durdular, A. (2016). Çin’in “Kuşak-Yol” Projesi ve Türkiye-Çin İlişkilerine Etkisi. Avrasya Etüdleri, 77-97.
• Güngör, G. (2023). Hindistan-Orta Doğu-Avrupa Ekonomik Koridoru. Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM).
• Hılo, El-M. (2023). Sudani’nin Türkiye Ziyareti. İran Araştırmaları Merkezi (İRAM).
• Hussain, E. (2021). The Belt and Road Initiative and the Middle Corridor: Complementarity or Competition?. Insight, 23(3), 233-250.
• Fazli, A. (2024). India, Middle East and Europe Economic Corridor. International Journal Of Advance Research And Innovative Ideas In Education, 10(1), 430-437.
• (2023). Başbakan Sudani: Kalkınma Yolu Projesi, Irak Ve Türkiye'nin Bağlarını Güçlendirecek. Avrasya İncelemeleri Merkezi.
• Karagöl, E. T. (2017). Modern İpek Yolu Projesi. Seta Perspektif, 74, 1-7.
• Karataş, İ. (2023). Irak’ın Kalkınma Yolu Projesi: Riskler ve Avantajlar. Ortadoğu ve Afrika Araştırmalar Derneği (ORDAF).
• Korkmaz, E. (2023). Türk-Alman İttifakına Giden Yolda Bağdat Demiryolu Projesi: Uluslararası Siyaset Ekseninde Bir Değerlendirme. Genel Türk Tarihi Araştırmaları, 5(1), 741-758.
• Sidiq, B. O. (2019). Significance of Road Infrastructure on Economic Sustainability. American International Journal of Multidisciplinary Scientific Research, 5(4), 1-9.
• Sinkaya, B. (2013). Amerikan Askerlerinin Çekilmesinden Sonra İran-Irak İlişkileri. Seta, 10-15.
• Onursal, B. F., & Başaran, D. (2020). Bağdat Demiryolu Projesi Üzerinden Almanya’nın Barışçıl Nüfuz Etme Stratejisine Dair Okuma. Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi, 4(2), 325-358.
• Pamuk, Ş. (1999). Osmanlı İmparatorluğu’nda Paranın Tarihi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Rai, V. (2023). The India-Middle East-Europe Economic Corridor: Will Recent Challenges Create a Setback? İnstitute of South Asian Studies, (1071), 1-3.
• Şen, L. (2003). Türkiye’de Demiryolları ve Karayollarının Gelişimi. Ankara: Tesav Yayınları.
• Anadolu Ajansı. (2022). Orta Doğu'nun En Büyük Limanlarından Irak'taki Büyük Faw'ın İnşası Hız Kesmeden Sürüyor.
• Tsai, M. C. (2021). Will you (still) love me tomorrow: Pro-Americanism and the China factor in Asia. Asian Journal of Social Science, 49(1), 21-30.
• Temizgüney, F. (2008). Erzurum’a Demiryolunun Gelişi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Tuğrul, M., & Aydınbaş, Y. E. (2014). Coğrafi Keşiflerle Birlikte Değişen Ticaret Yolları ve Osmanlıların Geliştirmiş Olduğu Stratejiler. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Yayınları.
• Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. (2024). Türkiye Yüzyılında Türk Dış Politikası.
• https://www.mfa.gov.tr/site_media/html/turkiye-yuzyili-nda-turk-dis-politikasi-2024-kitapcik.pdf, 3-38.
• Quataert, D. (2006). Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi (1600-1914). İstanbul: Eren Yayıncılık.
• Wolf, P. (2016). China’s ‘Belt and Road’ Initiative-Challenges and Opportunities. Deutsches Institut für Entwicklungspolitik (DIE), 1-13.
• Yıldırım, İ. (2001). Cumhuriyet Döneminde Demiryolları (1923-1950). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Yıldırım, M. (2022). Ortaçağ’da Ticaret (Yollar, Şehirler ve Ürünler) Hakkında Bir Değerlendirme (Bizans-Avrupa-İslam Dünyası). BŞEÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2),192-201.
• Yıldız, M. (2018). Ortadoğu’dan Kafkasya’ya Yeni Dünya Düzeni ve Türkiye. Takvim-i Vekayi, 6(2), 1-24.