George Orwell’in 1984 Romanının Sosyal Psikolojinin Temel Kavramlarıyla İncelenmesi

Yıl 2024, Sayı: 30, 212 - 228

Gökhan Gedik , Fatıma Firdevs Adam

https://doi.org/10.33404/anasay.1512522

Öz

Bu çalışmanın amacı George Orwell'in 1984 romanının sosyal psikolojik kavramlarla incelenmesidir. Çalışmada veriler nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemi ile toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Sosyal psikolojinin sosyalleşme, sosyal biliş, sosyal etki ve uyma davranışı, tutum, grup dinamiği, benlik, iletişim ve propaganda kavramları öncelikle tanımlanmış ve bu kavramlar çerçevesinde bulgular değerlendirilmiştir. Çalışmanın bulguları romandan alıntılarla desteklenerek sunulmuştur. Çalışma sonucuna göre George Orwell'in 1984 romanının sosyal psikolojik kavramlarla incelenmesi için elverişli olduğu söylenebilir. Tartışma ve sonuç bölümünde ilgili literatür bağlamında mevcut çalışma değerlendirilmiştir. Son bölümde ise gelecekteki araştırmalara öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

George Orwell, 1984, sosyal psikoloji

Analyzing George Orwell's 1984 with the Basic Concepts of Social Psychology

Öz

The aim of this study is to analyze George Orwell's novel 1984 with social psychological concepts. In the study, data were collected by document analysis method, one of the qualitative research methods. The data were analyzed by content analysis method. The concepts of social psychology such as socialization, social cognition, social influence and conformity behavior, attitude, group dynamics, self, communication and propaganda were first defined and the findings were evaluated within the framework of these concepts. The findings of the study are presented with quotations from the novel. According to the results of the study, it can be said that George Orwell's 1984 is suitable for analyzing the novel with social psychological concepts. In the discussion and conclusion section, the current study is evaluated in the context of the relevant literature. In the last section, suggestions for future research are presented.

Anahtar Kelimeler

George Orwell, 1984, social psychology

Kaynakça

• Abrams, D., & Levine, J. M. (2012). Norm formation: Revisiting sherif's autokinetic illusion study. In J. R. Smith, & S. A. Haslam (Eds.), Social psychology: Revisiting the classic studies; social psychology: Revisiting the classic studies (pp. 57-75) Sage Publications Ltd.
• https://www.researchgate.net/publication/314120328_The_formation_of_social_norms_Revisiting_Sherif's_autokinetic_illusion_study
• Akkoyun, T. (2015). Distopya yazını ve aydın çığlığı: George Orwell’in bin dokuz yüz seksen dört romanı üzerine bir inceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 25-30. 10.17719/jisr.20154114851
• Allport, F. H. (1924). Social psychology. The Riverside Press.
• Allport, G. W. (1935). Attitudes. In Murchinson, C. (Ed.), Handbook of social psychology, (pp. 798-844). Worcester MA: Clark Univ. Press.
• Allport, G. W. (1968). The person in psychology: Selected essays. Beacon Press.
• Atasoy, E. (2021). Ütopik ve distopik kurguda toplumsal baskı ve kontrol. The Journal Of Academic Social Science, 115, 64-73. https://doi.org/10.29228/ASOS.49381
• Avcı, Ö. (2018). Propaganda çeşitleri. In M. Karaca & C. Çakı (Ed.), İletişim ve propaganda (pp. 75-114). Eğitim Yayınevi.
• Bauman, Z., & Raud, R. (2018). Benlik pratikleri. Ayrıntı Yayınları.
• Bidjari, A. F. (2011). Attitude and social representation. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 1593 – 1597. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.10.309
• Bohner, G., & Dickel, N. (2011). Attitudes and attitude change. The Annual Review of Psychology, 62, 391–417. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.121208.131609
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz. Ş., & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Crisogen, D. T. (2016). Types of socialization and their ımportance in understanding the phenomena of socialization. European Journal of Social Science Education and Research, 3(1), 1-10. https://doi.org/10.26417/ejser.v5i1.p331-336
• Cüceloğlu, D. (2020). İnsan ve davranışı (38th ed.). Remzi Kitabevi.
• Cüceloğlu, D. (2021). İletişim donanımları (67th ed.). Remzi Kitabevi.
• Çağlayan, S., Korkmaz, M., & Öktem, G. (2014). Muzaffer Şerif’in hayatı ve eserleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 153-159. http://www.jret.org/FileUpload/ks281142/File/15.caglayan.pdf
• Danziger, K. (2000). Making social psychology experimental: A conceptual history, 1920-1970. Journal of the History of the Behavioral Sciences, 36(4), 329-347. https://doi.org/10.1002/1520-6696(200023)36:4<329::AID-JHBS3>3.0.CO;2-5
• Dereli, B., & Cengiz, D. (2011). İnsan kaynakları yönetiminde grup, grup dinamiği kavramları ve grup dinamiğinin ölçülmesi üzerine uygulama örneği. Öneri Dergisi, 9(35), 35-43. https://doi.org/10.14783/od.v9i35.1012000249
• Doğan, M. S. (2005). Sosyalleşme, sosyal değişme ve siyasal sosyalleşme. İstanbul Journal of Sociological Studies, 31-40. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusoskon/issue/9520/118926
• Doğan, Ş. (2016). Fütürolojik bir roman analizi: George Orwell bin dokuz yüz seksen dört. [Bitirme Tezi] Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Doğan, T., & Eryılmaz, A. (2013). İki boyutlu benlik saygısı ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(33), 107-117. https://doi.org/10.9779/PUJE434
• Durmuş, N. (2024). Bilgi-iktidar ilişkisi bağlamında hayvan çiftliği ve bin dokuz yüz seksen dört romanları.
• Humanitas-Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 12(23), 171-194. https://doi.org/10.20304/humanitas.1396265
• Ermiş, E. N., & Artar, M. (2021). Sosyal biliş ve düşünme ihtiyacı kavramlarının üst bilişsel farkındalığı yordayıcı etkilerinin gelişimsel olarak incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30(1), 68-82. https://doi.org/10.35379/cusosbil.762552
• Forsyth, D. R. (2014). Group dynamics (6th ed.). Cengage Learning.
• Frauen, J. B. (2022). Winston’s parallel universe: On history in George Orwell’s Nineteen Eighty-Four. Explicator, 80(1-2), 49-52. https://doi.org/10.1080/00144940.2022.2080521
• Frith, C. D. (2008). Social cognition. Philosophical Transactions of the Royal Society, 363(1499), 2033-2039. https://doi.org/10.1098/rstb.2008.0005
• Fussell, P. (1985). George Orwell. The Sewanee Review, 93(2), 232-243. http://www.jstor.org/stable/3831222
• Gençer, H. (2019). Group dynamics and behaviour. Universal Journal of Educational Research, 7(1), 223-229. DOI:10.13189/ujer.2019.070128
• Gergen, K. J. (1973). Social psychology as history. Journal of Personality and Social Psychology, 26(2), 309-320. https://doi.org/10.1037/h0034436
• Gilbert, S. J. (1981). Another look at the Milgram obedience studies: The role of the gradated series of shocks. Personality and Social Psychology Bulletin, 7(4), 690-695. https://doi.org/10.1177/014616728174028
• Gönüllü, M. (2001). Grup ve grup yapısı. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1), 191-201. https://kutuphane.dogus.edu.tr/mvt/pdf.php?pdf=0004157&lng=1
• Gruszewska-Blaim, L. (2020). The dystopian beyond: George Orwell's nineteen eighty-four. Utopian Studies, 31(1), 142-163. https://doi.org/10.5325/utopianstudies.31.1.0142
• Gürgen, H. (1990). Propaganda. Kurgu Dergisi, 8, 135-157. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1503874
• Howe, L. C., & Krosnick, J. A. (2017). Attitude strength. Annual Review of Psychology, 68, 327-351. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-122414-033600
• Jahoda, G. (2011). Sosyal psikoloji tarihi (Çev. Şeyda Başlı). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Jowett, G. S., & O’Donnell, V. (2018). Propaganda & persuasion. Sage Publications.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2010). Benlik, aile ve insan gelişimi: Kültürel psikoloji. Koç Üniversitesi Yayınları.
• Kağıtçıbaşı, Ç., & Cemalcılar Z. (2020). Dünden bugüne insan ve insanlar: Sosyal psikolojiye giriş (23rd ed.). Evrim Yayınevi.
• Kalelioğlu, M. (2018). Creating Society in Orwell’s 1984: A semiotic analysis of the notion of social transformation. Chinese Semiotic Studies, 14(4), 481-503. https://doi.org/10.1515/css-2018-0027
• Kapağan, E. (2021). Kültür, tarih ve kimlik açısından dilin önemi. Karabük Türkoloji Dergisi, 4(4), 49-58. https://doi.org/10.7596/katud.31122021.004
• Karabulut, A. (2023). George Orwell'in bin dokuz yüz seksen dört eserinde ulusal ve uluslararası güvenlik yaklaşımı üzerine inceleme. Çankırı Karatekin University Journal of the Faculty of Economics & Administrative Sciences, 13(3), 1368-1380. https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.1297136
• Karaca, G. (2022). Totalitarian worlds: Nineteen eighty-four and v for vendetta. Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 1-20. https://doi.org/10.29157/etusbed.991757
• Kerr, D. (2017). Law and race in George Orwell. Law & Literature, 29(2), 311–328. https://doi.org/10.1080/1535685X.2016.1246914
• Kesebir, S., Uttal, D. H., & Gardner, W. (2010). Socialization: Insights from social cognition. Social and Personality Psychology Compass, 4(2), 93–106. https://doi.org/10.1111/j.1751-9004.2009.00245.x
• Koştaş, M. (1987). Sosyalleşme. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 29(1-4), 329-334. https://dergipark.org.tr/tr/pub/auifd/issue/71603/1152104
• Krech, D., & Crutchfield, R. S. (1999). Sosyal psikoloji (Çev. Erol Güngör). Ötüken Neşriyat.
• Löfgren, I. (2022). Nineteen Eighty-Four, totalitarian lived skepticism, and unlearning how to love. Policy Futures in Education, 20(3), 344-359. https://doi.org/10.1177/14782103211031424
• Maisonneuve, J. (2005). Sosyal psikoloji (Çev. Evin Aktar). Dost Kitabevi Yayınları.
• Muñoz Albaladejo, J. (2020). Infancia, naturaleza y pesimismo político en la obra de George Orwell: un análisis pormenorizado del concepto de Golden Country. Cultura, Lenguaje Y Representación, 23, 135–150.
• https://www.e-revistes.uji.es/index.php/clr/article/view/3580
• Narter, M. (2007). Sosyal psikolojinin sosyal kavramına dair öneriler. İstanbul University Journal of Sociology, 3(15), 23-30. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusosyoloji/issue/519/4750
• Orwell, G. (2018). 1984 (Çev. Celal Üster) (63rd ed.). Can Yayınları.
• Özer, F. C., Gözel, E., & Can, Ö. (2020). 1984 adlı distopyada yenisöylem sözcüklerinin Türkçe karşılıklarında türetimsel yapılanma. International Journal of Language Academy, 8(5), 157-174. http://dx.doi.org/10.29228/ijla.47185
• Özkan, İ. (1994). Benlik saygısını etkileyen etkenler. Düşünen Adam, 7(3), 4-9.
• https://dusunenadamdergisi.org/storage/upload/pdfs/1593518091-en.pdf
• Pearson, J. C., Nelson, P. E., Titsworth, S., & Harter, L. (2011). Human communication (4th ed.). Mc Graw Hill.
• Polatel, A. (2016). Ters ütopya yazınında çeviri: George Orwell’in 1984 romanının çevirilerindeki çevirmen kararlarının bütünce temelli çözümlemesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.https:// www.researchgate.
• net/publication/325794510_Ters_Utopya_Yazininda_Ceviri_George_Orwell'in_1984_Romaninin_Cevirilerindeki_ Cevirmen_Kararlarinin_Butunce_Temelli_Cozumlemesi
• Rodden, J. (1990). Varieties of literary-experience 1984 and Orwell, George prophetic-visions. English Studies in Africa, 33(2), 111-130. https://doi.org/10.1080/00138399008690873
• Russell, N. J. C. (2009). Stanley Milgram’s obedience to authority experiments: Towards an understanding of their relevance in explaining aspects of the Nazi Holocaust. [Doctoral dissertation, Victoria University of Wellington]. Open Access Te Herenga Waka-Victoria University of Wellington.
• Sarıaslan, K. (2018). Yevgeny Zamyatin’in Biz ve George Orwell’un Bin Dokuz Yüz Seksen Dört adlı romanlarındaki metinlerarası ilişkiler. Researcher, 6(1), 288-301. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2151541
• Schulman, G. I. (1967). Asch conformity studies: Conformity to the experimenter and/or to the group? Sociometry, 30(1), 26–40. https://doi.org/10.2307/2786436
• Sears, D., Freedman, J., Peplau, L., Koç, N., & Dönmez, A. (2019). Sosyal biliş (Social cognition). Ankara University Journal of Faculty of Educational (JFES), 24(1), 107-131. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000732
• Seki, T., ve Dilmaç, B. (2020). Benlik saygısı ve ilişkisel faktörler: Bir meta-analiz çalışması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 18(2), 853-873. https://doi.org/10.37217/tebd.735112
• Shakury, S. A. (2013). George Orwell’s 1984: The dangers of totoalitarianism. Studia Universitatis Babes-Bolyai Philologia, 58(3), 219-225. https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=6408
• Shaver, K. G. (2015). Principles of social psychology. (3rd ed.) Psychology Press.
• Sherif, M. (1936). The psychology of social norms. Harper & Brother Publishers.
• Silsüpür, Ö. (2023). Propaganda. İletişim Ansiklopedisi. 10.5281/zenodo.7699417
• Sprowls, J. W. (1927). Social psychology interpreted. Waverly Press.
• Şişman, M. (2020). Üniversite son sınıf öğrencilerinde mükemmeliyetçilik, narsistik rekabet ve algılanan ebeveyn tutumlarının sürekli kaygıyla ilişkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul https:// katalog.marmara. edu.tr/veriler/ yordambt/cokluortam/ F/A/B/F/A/5f860b3cf078b.pdf
• Taş, S. (2015). Bin dokuz yüz seksen dört'te (1949)" yenisöylem" adlı dil kullanımının" yeniden çeviri" uygulamalarına yansımaları. Turkish Studies (Elektronik), 10(12), 1103-1118. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8730
• Tözün, M. (2010). Benlik saygısı. Actual Medicine, 18(7), 52-57.
• https://www.medicalnetwork.com.tr/2008_dosya/Geni%C5%9F%20A%C3%A7%C4%B1%20Temmuz%202010.pdf Trunnell, E. E. (1985). Orwell, George 1984- A psychoanalytic study. International Review of Psycho-Analysis, 12, 263-271. https://pep-web.org/browse/document/irp.012.0263a
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü. https://sozluk.gov.tr adresinden 17.04.24 tarihinde erişilmiştir.
• Tyner, J. A. (2004). Self and space resistance and discipline: A Foucauldian reading of George Orwell’s 1984. Social & Cultural Geography, 5(1), 129-149. https://doi.org/10.1080/1464936032000137966
• Uysal, M. B. (2012). George Orwell’ın 1984’ü: Toplumsal değerler ve anti-ütopya. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(9), 133-142. https://www. kafkas.edu.tr/ dosyalar/sobedergi/file/009/10.pdf
• Uzuntaş, A. (2013). Etkili iletişim: Anlatabilmek ve anlayabilmek. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(1), 11-30. https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/146123/
• Üstünsel, G. (2011). Etkili iletişim becerileri ve beden dili (Yayınlanmamışyüksek lisans tezi] Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ.https:// acikerisim.nku.edu.tr/ xmlui/handle/20.500.11776/868
• Wheeler, L. (2008). Kurt Lewin. Social and Personality Psychology Compass, 2(4), 1638-1650. https://doi.org/10.1111/j.1751-9004.2008.00131.x
• Yeo, M. (2010). Propaganda and surveillance in George Orwell's Nineteen Eighty-Four: Two sides of the same coin. Global Media Journal, 3, 49-66.
• https://www.researchgate.net/publication/49596464_Propaganda_and_Surveillance_in_George_Orwell's_Nineteen_Eighty-Four_Two_Sides_of_the_Same_Coin
• Yükselbaba, Ü. (2017). Milgram deneyi: Otorite ve itaate dair. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 75(1), 227-270. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/327251?doi=
• Zimbardo, P. G., Maslach, C., & Haney, C. (1999). Reflections on the stanford prison experiment: Genesis, transformations, consequences. In T. Blass (Ed.), Obedience to authority: Current perspectives on the Milgram paradigm (pp. 193-237). Erlbaum.
• Zolyan, S. (2015). Language and political reality: George Orwell reconsidered. Sign Systems Studies, 43(1), 131–149. https://doi.org/10.12697/SSS.2015.43.1.06