Geländemauer, Limen Kleistos ve Hekatomnos Hanedanlığı Dönemi Liman Kentlerinin Savunma Sistemine Bir Bakış

Yıl 2023, Sayı: 49, 31 - 56, 22.12.2023

Aytekin Büyüközer

https://doi.org/10.36891/anatolia.1299429

Cited By: 1

Öz

Bu makale, Karia Bölgesi’ndeki liman kentlerinin Hekatomnos Hanedanlığı Dönemindeki savunma stratejisine odaklanmaktadır. MÖ 5. ve 4. yüzyıllarda Atina, Sparta ve Pers donanmalarının Kaunos, Iasos, Knidos ve Halikarnassos gibi kentlerin limanlarını üs olarak kullanması, gerek ticari gerekse askeri anlamda liman kentlerinin ne derece önemli olduğunu açıkça ortaya koymuştur. MÖ 4. yüzyılın başlarında özerk bir satraplık haline gelen Karia Bölgesi’nde satrap olarak görevlendirilen Hekatomnos ve ardılları liman kentlerinin bölge savunması için önemini kavramış ve savunma stratejilerini buna göre oluşturmuşlardır. Maussollos ile başlayan şehirleşme politikası kapsamında ya yeni liman kentleri kurulmuş ya da var olan kentler genişletilip güçlendirilmiştir. Bu kentlerin yer seçimindeki belirleyici faktörler ise yerleşimin çevresinin Geländemauer tipi sur yapmaya elverişli zirve ve sırtlara sahip olması ayrıca kentin, limanın, donanmanın ve kente gelen gemilerin güvenliğini sağlamak için Limen Kleistos oluşturmaya uygun, korunaklı koyların bulunmasıdır. Kentlerin bu şekilde güvene alınması, deniz ticareti için stratejik bir konumda olan bölgenin, Ege ve Doğu Akdeniz ile ticari ve kültürel ilişkilerini geliştirebilmesine de olanak tanımıştır. Hekatomnidler, denizle doğrudan teması olan yerleşimler oluşturabilmek veya var olan yerleşimleri büyüterek güçlendirmek için iç bölgeleri belli oranda terk etmişler ve savunma stratejilerini genellikle liman kentleri üzerine kurmuşlardır. Bu kapsamda Hekatomnidler anakara ile sınırlı kalmayarak Rhodos, Kalymnos, Nisyros, Telos, Kos gibi adalarda düzenli deniz üsleri sağlayabilecek limanları çoğaltarak hem savunma hem ticari anlamda bölgenin denizcilik potansiyelini artırma arzusunda olmuşlardır. Böylece kuzey Karia’dan Lykia’ya kadar uzanan bölge ile birlikte adalardaki liman kentleriyle, Hekatomnos Hanedanlığı hakimiyeti altındaki toprakların savunmasında etkin bir hat oluşturmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

Geländemauer, Limen Kleistos, Hekatomnos Hanedanlığı, Maussollos, Karia, Savunma

Kaynakça

• Arslan, M. 2012. “Pseudo-Skyklaks: Periplous.” Mediterranean Journal of Humanities II/1: 239-247.
• Balcer, M. 1991. “The East Greeks under Persian Rule: A Reassessment.”: H. Sancisi-Weerdenburg – A. Kuhrt (ed.), Akhaemenid History VI, Asia Minor and Egypt: Old Cultures in a New Empire. Leiden:57-65.
• Baldoni, D. 2013. “Lo scavo nel vano centrale dell’edificio tripartito: campagna 2012.” Il Bollettino dell’Associazione Iasos di Caria 19:7-10.