The Mediating Role of Resilience between Organizational Stress and Job Satisfaction: A Study on Academics

Yıl 2021, , 433 - 442, 15.04.2021

Pınar Erdoğan , Murat Ak

https://doi.org/10.18506/anemon.819651

Cited By: 4

Öz

The objective of this study is to examine the mediating role of psychological resilience in the effect of organizational stress on job satisfaction. In the study, firstly, hypotheses were formed by examining the studies investigating the relationship between variables. Hypotheses were tested with the data collected by questionnaire technique from 261 academicians working at a state university. As a result of the analyzes made through the SPSS Process Macro program, it was found that organizational stress is negatively affected job satisfaction, and psychological resilience is positively affected job satisfaction. In addition, it was found that the indirect effect of psychological resilience on job satisfaction was significant, and thus, resilience mediated the relationship between organizational stress and job satisfaction with a high level of effect.

Anahtar Kelimeler

Organizational Stress, Psychological Resilience, Job Satisfaction, Academician

Örgütsel Stres ve İş Tatmini Arasında Psikolojik Dayanıklılığın Aracı Rolü: Akademisyenler Üzerine Bir Araştırma

Öz

Bu çalışmanın amacı örgütsel stresin iş tatminine etkisine psikolojik dayanıklılığın aracılık rolünün incelenmesidir. Çalışma kapsamında örgütsel stres ile iş tatmini ve psikolojik dayanıklılık ile iş tatmini ilişkileri de incelenmiştir. Çalışmada ilk olarak değişkenler arasındaki ilişkiyi araştıran çalışmalar incelenerek hipotezler oluşturulmuştur. Bir Devlet Üniversitesi’nde çalışan 261 akademisyenden anket tekniğiyle toplanan verilerle hipotezler test edilmiştir. Elde edilen verilerin yapısal geçerliliğini tespit etmek için keşfedici faktör analizi ve güvenilirlik analizi yapılmıştır. SPSS Process Makro programı aracılığıyla yapılan analizler sonucunda örgütsel stresin iş tatminini olumsuz yönde, psikolojik dayanıklılığın iş tatminini olumlu yönde etkilediği bulgulanmıştır. Ayrıca psikolojik dayanıklılığın iş tatmini üzerindeki dolaylı etkisinin anlamlı olduğu ve dolayısıyla da psikolojik dayanıklılığın örgütsel stres ile iş tatmini arasındaki ilişkiye yüksek düzeyde etki ile aracılık ettiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Stres, Psikolojik Dayanıklılık, İş Tatmini, Akademisyen

Kaynakça

• Ajayi, M. P., & Abimbola, O. H. (2013). Job satisfaction, organizational stress and employee performance: A study of NAPIMS. Ife PsychologIA: An International Journal, 21(2), S.75-82.
• Akdemir, B.,& Açan, A. M. (2017). Psikolojik sermaye ve iş tatmini ilişkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 8(2), 57-79.
• Arslan, M. (2010). Çalışma yaşamında stresin iş tatmini üzerindeki etkisi ve bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aytaç, S. (2009). İş stresi yönetimi el kitabı iş stresi: Oluşumu, nedenleri, başa çıkma yolları, yönetimi. Uludağ Üniversitesi İİBF, 1-34.
• Aydın, Ş. (2004). Örgütsel stres yönetimi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (3) 49-74.
• Basım, N. & Şeşen, H. (2009). Örgütsel adalet algısı örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisinde iş tatmininin aracılık rolu. Ö. Torlak vd. (Editör) Osman Gazi Üniversitesi 17. Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (s. 808-814)
• Basım, H. N., & Çetin, F. (2011). Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(2), s.104-114.
• Bingöl, D. (1997). Personel yönetimi.(3.baskı) İstanbul:Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Bitmiş, M., Sökmen, A., & Turgut, H. (2013). Psikolojik dayanıklılığın tükenmişlik üzerine etkisi: örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), s.27-40
• Bozgeyikli, H.(2012). Endüstri ve örgüt psikolojisinin kapsamı ve tarihi gelişimi. Hüseyin Izgar (Editör), Endüstri ve örgüt psikolojisi içinde (s.1-21). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Connor, K. M., & Davidson, J. R. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor‐Davidson resilience scale (CD‐RISC). Depression and Anxiety, 18(2), s.76-82.
• Çetin, F., & Basım, H. N. (2011). Psikolojik dayanıklılığın iş tatmini ve örgütsel bağlılık tutumlarındaki rolü. Is, Guc: The Journal of Industrial Relations & Human Resources, 13(3), s.79-94.
• Çetin, F., Şeşen, H., & Basım, H. N. (2013). Örgütsel psikolojik sermayenin tükenmişlik sürecine etkileri: Kamu sektöründe bir araştırma. Anadolu University Journal of Social Sciences, 13(3). s.95-107.
• Emiroğlu, B. D., Akova, O., & Tanrıverdi, H. (2015). The relationship between turnover intention and demographic factors in hotel businesses: A study at five star hotels in Istanbul. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 207, S.385-397.
• Erdoğan, P. & İraz, R. (2019). Örgütsel vatandaşlık, örgütsel sinizm ve tükenmişliğe pozitif psikolojik sermaye etkisi. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Ergeneli, A. (2017). Örgütsel davranış örgüt ve birey. Ankara: Nobel Yayınevi
• Erkuş, A.,& Fındıklı, M. A. (2013). Psikolojik sermayenin iş tatmini, iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. Istanbul University Journal of the School of Business Administration, 42(2), s.302-318.
• Fletcher, D., & Sarkar, M. (2013). Psychological resilience: A review and critique of definitions, concepts, and theory. European psychologist, 18(1), s.12.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. (5. Baskı) Ankara: Seçkin Yayıncılık. Gürbüz, S. (2019). Sosyal bilimlerde aracı, düzenleyici ve durumsal etki analizleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hollon, C. J., & Chesser, R. J. (1976). The relationship of personal influence dissonance to job tension, satisfaction and involvement. Academy Of Management Journal, 19(2), s.308-314. https://learnersdictionary.com/definition/stress, E.T.01.09.2020 http://www.surveysystem.com/sscalc.html, E.T.01.09.2020
• Işık, Ş. (2016). Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 4(2), 165-182.
• Jackson, M., Ramsden, E., & Cantor, D. (2014). Evaluating the role of Hans Selye in the modern history of stress. In Stress, shock, and adaptation in the twentieth century. University of Rochester Press.
• Kahraman, O. (2019). Stres ile iş tatmini arasındaki ilişki: Milano’daki türk kobi yöneticileri üzerine bir araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Kim, H. J., Tavitiyaman, P., & Kim, W. G. (2009). The effect of management commitment to service on employee service behaviors: The mediating role of job satisfaction. Journal of Hospitality & Tourism Research, 33(3), s.369-390.
• Locke, E. A. (1969). What is job satisfaction?. Organizational behavior and human performance, 4(4), s.309-336.
• Luthar, S. S., Cicchetti, D., & Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical 15 evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71, s.543-562
• Luthans, F. (2002). The need for and meaning of positive organizational behavior. Journal Of Organizational Behavior, 23 (6), s.695–706.
• Luthans, F., & Youssef, C. M. (2004). Human, social, and now positive psychological capital management: Investing in people for competitive advantage. Organizational Dynamics: 33(2), 143-160.
• Masten, A. S., Best, K. M., & Garmezy, N. (1990). Resilience and development: Contributions from the study of children who overcome adversity. Development and psychopathology, 2(4), s.425-444.
• Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American 3 Psychologist, 56, s.227-238.
• Mayordomo-Rodríguez, T., García-Massó, X., Sales-Galán, A., Meléndez-Moral, J. C., & Serra-Añó, P. (2015). Resilience patterns: Improving stress adaptation based on an individual’s personal features. The International Journal of Aging and Human Development, 80(4), s.316-331.
• Meredith, L. S., Sherbourne, C. D., Gaillot, S. J., Hansell, L., Ritschard, H. V., Parker, A. M., & Wrenn, G. (2011). Promoting psychological resilience in the US military. Rand health quarterly, 1(2).
• Ocak, M., & Güler, M. (2017). Psikolojik sermayenin tükenmişlik üzerine etkisi: Görgül bir araştırma Erciyes Üniversitesi, Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Dergisi, (49), s.117-134.
• Şimşek, M. Şerif, Çelik, A. & Akgemci, T.(2019) Davranış bilimlerine giriş ve örgütlerde davranış. (10. Baskı) Konya: Eğitim Yayınevi
• Şimşek, M.Ş., Çelik, A., Akgemci, T. & Diken, A. (2020). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, Konya: Eğitim Yayınevi.
• Turan Sarıkaya, İ. (2019). Psikolojik dayanıklılık düzeyi ile çatışma yönetimi stili arasındaki ilişki: beyaz yakalılar üzerine bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tyson, P. D., Pongruengphant, R., & Aggarwal, B. (2002). Coping with organizational stress among hospital nurses in Southern Ontario. International journal of nursing studies, 39(4), S.453-459.
• Urgan, S. & Sevim, Ş. (2019). Uluslararası sağlık kuruluşlarında, sosyal sermaye ve pozitif psikolojik sermaye etkileşiminde kültürel zeka. Konya:Eğitim Yayınevi.
• Yağmur, T., & Türkmen, S. N. (2017). Ruhsal hastalığı olan hastalara bakım veren aile üyelerinde algılanan stres ve psikolojik dayanıklılık. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(1), s.542-548.
• Yılmazer, A. (2019).Stres ve stres yönetimi, Aydın Yılmazer (Editör), Davranış bilimlerine giriş ve örgütsel davranış içinde (s.197-209). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yıldırım, Y., Taşmektepligil, M. Y., Üzüm, H. ve Bulut, D. (2011). Kısa versiyon Örgütsel Stres Ölçeğinin Türkçeye uyarlanması (geçerlilik ve güvenirlik çalışması). Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(1), s.103-108.
• Zencirkıran, M., & Keser, A. (2018). Örgütsel davranış, değerlemesi ve yönetimi. Bursa: Dora Basım Yayın. Zhu, Y. (2013). A review of job satisfaction. Asian Social Science, 9(1), 293-298.