EXAMINING ON THE DETERMINANTS OF ENERGY DEFICIT FROM THEORETICAL PERSPECTIVES

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 1, 45 - 61, 03.07.2015

Ömer Esen Metin Bayrak

https://doi.org/10.18506/anemon.26550

Cited By: 3

Öz

Energy; usage type, quantity, composition, the structure and nature of it is one of the basic criteria of economic and social development. Energy deficit defined as a case where the existing energy supply does not meet the country's demand, is a very important and primary problem that have to be solved in the process of growth and development. For national economies, reaching to a stable and sustainable economic growth level primarily depends on the accurate determination of the energy resources and utilization of such in the right manner.  However, despite the fact that the distribution of the energy sources across the globe is unbalanced in addition to the fact that the energy sources are limited, the total energy demand increases by each passing day. Therefore, the energy dependency of the nations, which have insufficient energy resources to meet the domestic energy demand, rises in a parallel way. Nations failure to increase their energy production against the increasing energy demand brings the problem of energy deficiency. The study evaluated within this context, aims to analyze the basic determinants of the energy deficiency, which is regarded as one of the most significant restrictions at the front the sustainable growth, both in terms of supply and demand.

Keywords: Energy Deficit, External Energy Dependency, Energy Demand

JEL Classifications: O13, Q41, Q43

Anahtar Kelimeler

Energy Deficit, External Energy Dependency, Energy Demand

ENERJİ AÇIĞININ BELİRLEYİCİLERİNİN TEORİK PERSPEKTİFTEN İNCELENMESİ

Öz

Enerji; kullanım şekli, miktarı, bileşimi, yapısı ve mahiyetiyle ekonomik ve sosyal gelişmişliğin temel ölçütlerinden biridir. Bir ülkede mevcut enerji arzının enerji talebini karşılayamadığı durum olarak tanımlanan enerji açığı; büyüme ve kalkınma sürecinde, aşılması gereken mühim bir engeldir.  Ülke ekonomilerinin istikrarlı ve sürdürülebilir büyümeyi yakalayabilmeleri, öncelikle enerji kaynaklarının doğru tespitine ve bu kaynakların etkin bir şekilde kullanılmasına bağlıdır. Enerji rezervlerinin dünya yüzeyindeki dengesiz dağılımı ve kısıtlı olmalarına rağmen toplam enerji talebi her geçen gün artmaktadır. İç talebi karşılamakta yetersiz olan enerji bağımlısı ülkelerin bu bağımlılığı,  büyüme konusunda ciddi kısıtlardan birini oluşturmaktadır.  Ülkelerin artan enerji ihtiyacına karşılık enerji üretimlerini aynı oranda artıramamaları, enerji açığı gibi önemli bir sorunu gündeme getirmektedir. Bu çalışmada, sürdürülebilir büyümenin önündeki en önemli kısıtlardan biri olarak görülen enerji açığının temel belirleyicileri talep ve arz yönünden incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Enerji Açığı, Enerjide Dışa Bağımlılık, Enerji Talebi

Kaynakça

• Asif, M. ve Muneer, T. (2007), “Energy Supply, Its Demand and Security Issues for De- veloped and Emerging Economies”, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 11(7), 1388-1413. http://dx.doi.org/10.1016/j.rser.2005.12.004
• Aydın, F. Fehime (2010), “Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme”, Erciyes Üniversitesi İktisadi İİBF Dergisi, 35, 317-340.
• Aydın, Levent (2011), “Türkiye’nin Enerji Açığı Sorunu ve Çözüm Önerileri”, SDE Ana- liz, Stratejik Düşünce Enstitüsü. (15/03/2013), http://www.sde.org.tr/userfiles/file/ Enerji%20Acigi%20Sorunu%20Analiz.pdf
• Bayraç, H. Naci (2007), “Türkiye’de Petrol Sektörünün Yapısal Analizi”, TÜRKSAM: Enerji Stratejileri, 1-9. (21/11/2012) http://www.turksam.org/tr/a1343.html
• Bayraç, H. Naci (2009), “Küresel Enerji Politikaları ve Türkiye: Petrol ve Doğal gaz Kaynakları Açısından Bir Karşılaştırma”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1),115-142.
• Bayraktutan, Yusuf, Arslan, I., Özkan, G. S. ve Çevik, F. S. (2012a), “Industrial Sec- tor Energy Consumption in Turkey - The Relationship Between Economic Growth (1970-2010)”, Journal of Economics and International Finance, 4 (2), 30-35. http:// dx.doi.org/10.5897/JEIF11.140
• Bayraktutan, Yusuf, Ay, Hakki M. ve Şahbaz, Nazan (2012c), “Energy Deficit and De- pendency of Turkey”, (eds) Abdulkadir Develi & Selahattin Kaynak, Energy Econo- mics, Peter Lang, 151-166.
• Bayraktutan, Yusuf, S. Uçak ve Bicil, İ.M. (2012b), “Yükselen Piyasalarda Elektrik Tü- ketimi-Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Der- gisi, 21(1), 241-254.
• Berndt, Ernst R. ve Wood, David O. (1975), “Technology, Prices, and the Derived De- mand for Energy”, The Review of Economics and Statistics, 57(3), 259-268.
• Bernstein, Mark A. ve Griffin, James (2005), Regional Differences in the Price-Elasticity of Demand For Energy, California: RAND.
• Bilginoğlu, M. Ali (2012), “Türkiye’nin Enerji Sorunları ve Çözüm Arayışları”, Erciyes Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi (ERUSAM), 29.03.2012 Tarihli Sunum Metni, Kayseri: ERÜ Basın yayın. (15/03/2013), www.erusam.com/images/dosya/ Turkiyenin_Enerji_Sorunlari_ve_Cozum_Arayislari.pdf
• Bilginoğlu, M. Ali ve Dumrul, Cüneyt (2012), “Türk Ekonomisinin Enerji Bağımlılığı Üzerine Bir Eş-Bütünleşme Analizi”, Journal of Yasar University, 26(7), 4392-4414.
• Çengel, Yunus (2008), “Enerji Verimliliği Kültürü ve Tasarrufun Gücü”, Çerçeve Dergisi, MÜSİAD, 16(45), 70-79.
• DEK-TMK (2009), Gençlik Enerji Raporu 2009, 2. Gençlik Enerji Çalıştayı, 17-19 Ma- yıs, 2009, Ankara: Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi. (11/02/2013), http:// www.dektmk.org.tr/upresimler/2009_Genc_Enerji_Grubu_Raporu
• DİKA (2010), Enerji Raporu, T.C. Dicle Kalkınma Ajansı. (28/03/2013), http://www. dika.org.tr/upload/archive/files/enerji_raporu.pdf
• Dolun, Leyla (2002), Türkiye’de Elektrik Enerjisi Üretimi ve Kullanılan Kaynaklar, An- kara: Türkiye Kalkınma Bankası A.S.
• EMF (1980). “Aggregate Elasticity of Energy Demand”, (Eds) William Hogan & James Sweeney, Energy Modeling Forum (EMF) Report 4, California: Stanford University.
• Eray, Aynur (2002), Enerjide Tutumluluk ve Verimlilik, Ankara: Temiz Enerji Vakfı.
• Ersoy, A. Yağmur (2010), “Ekonomik Büyüme Bağlamında Enerji Tüketimi”, Akademik Bakış Dergisi, 20, 1-11.
• Eti Menkul (2008), Enerji Sektörü Raporu, Eti Menkul Kıymetler A.Ş. (02/04/2013), http://www.etiyatirim.com/upload/rapor_sektor/SKR_ENERJI_ETIM_060608.pdf
• Giritli, İsmet (1975), “Dünyada Petrol ve Türkiye”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakülte- si Mecmuası, 41(3-4), 61-84.
• Güneği, O. Olcay (2002), “Elektrik Enerjisinde Yeni Dönem”, Planlama Dergisi, Ankara: DPT, Özel Sayı, 255-262.
• IAEA (2009), IAEA Tools and Methodologies for Energy System Planning and Nuclear Energy System Assessments, Austria: International Atomic Energy Agency (IAEA).
• Karaca, Mehmet ve Varol, Çiğdem (2012), “Konut Alanlarında Enerji Etkinliği: Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (Toki) Toplu Konut Projeleri Üzerine Eleştirel Bir De- ğerlendirme”, METU Journal of the Faculty of Architecture, 29(2), 127-141. http:// dx.doi.org/10.4305/METU.JFA.2012.2.5
• Karbuz, Sohbet (2008), Dünya Petrol Piyasası ve Gelecekteki Beklentiler, Çerçeve Der- gisi, MÜSİAD, 16(45), 40-46.
• Kavak, Kubilay (2005), “Dünya’da ve Türkiye’de Enerji Verimliliği ve Türk Sanayide Enerji Verimliliğinin İncelenmesi”, Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı, Yayın No: DPT-2689. (10/10/2012), www.dpt.gov.tr/DocObjects/Download/3226/enerji.pdf
• Kavak, Kubilay (2005), “Dünya’da ve Türkiye’de Enerji Verimliliği ve Türk Sanayide Enerji Verimliliğinin İncelenmesi”, Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı, Yayın No: DPT-2689. (10/10/2012), www.dpt.gov.tr/DocObjects/Download/3226/enerji.pdf
• Kavrakoğlu, İbrahim (1981), Ülke Ekonomisinde Enerji Sorunu ve Çözüm Yolları, Yayın No: 8, İstanbul: İstanbul Sanayi Odası.
• Khan, M. Arshad ve Ahmed, Usman (2008), “Energy Demand in Pakistan: A Disaggrega- te Analysis”, The Pakistan Development Review, 47(4), 437-455.
• Krugman, Paul ve Wells, Robin (2010), Microeconomics (for AP), New York: Worth Pub- lishers.
• MMO, (2012), “Türkiye’nin Enerji Görünümü”, TMMOB: Makina Mühendisleri Odası, Oda Raporu, Yayın No: MMO/588, Ankara: MRK Yay.
• Önal, Güven ve Doğan, Zeki (2006), “Enerjide Temiz Kömür”, Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Türkiye 10. Enerji Kongresi, 27 - 30 Kasım 2006. 401-406. (02/04/2013), http://www.dektmk.org.tr/pdf/enerji_kongresi_10/guvenonal.pdf
• Özdemir, Abdullah (2012), “Küreselleşme Sürecinde Anahtar Rol: Enerji Politikaları”, ASOMEDYA, OCAK-Şubat, 58-72. (12.01.2013), http://www.aso.org.tr/b2b/asobil- gi/sayilar/dosyaocaksubat20121.pdf
• Özkaya, Şule (2001), “Petrol Fiyatlarının Ekonomilere Etkisi”, Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, Dışişleri Bakanlığı Yayınları, (1), (Erişim Tarihi: 22.03.2013). http://www.mfa.gov.tr/petrol-fiyatlarinin-ekonomilere-etkisi.tr.mfa
• Pamir, A. Necdet (2003), “Dünyada ve Türkiye’de Enerji, Türkiye’nin Enerji Kaynakları ve Enerji Politikaları”, Metalurji Dergisi, 134. (28/03/2013), http://metalurji.org.tr/ dergi/dergi134/d134_73100.pdf
• Paul, Shyamal ve Bhattacharya, Rabindra N. (2004), “Causality Between Energy Con- sumption and Economic Growth in India: A Note on Conflicting Results”, Energy Economics, 26, 977– 983.
• Satman, Abdurrahman (2007), “Türkiye’nin Enerji Vizyonu”, Jeotermal Enerjiden Elekt- rik Üretimi Semineri, TESKON2007, VIII. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, 25-28 Ekim 2007, İzmir.
• Smulders, Sjak ve de Nooij, Michiel (2003), “The impact of energy conservation on te- chnology and economic growth”, Resource and Energy Economics, 25(1), 59-79. http://dx.doi.org/10.1016/S0928-7655(02)00017-9
• Solak, Ali Osman (2012), “Petrol Fiyatlarını Belirleyici Faktörler”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(2), 117-124.
• Stem, David I. (1997), “Limits to Substitution and Irreversibility in Production and Con- sumption: A Neoclassical Interpretation of Ecological Economics”, Ecological Eco- nomics, 21(3), 197-215.
• Stern, David I. ve Cleveland, Cutler J. (2004), “Energy and Economic Growth”, Rens- selaer Working Papers in Economics, No. 0410, 1-41. (09/05/2013), http://www. economics.rpi.edu/workingpapers/rpi0410.pdf
• Sweeney, James L. (2000), “Economics of Energy”, Stanford University, Article: 48, 4(9), 1-28. (11/04/2013), http://www.stanford.edu/~jsweeney/paper/Energy%20 Economics.PDF
• Terzi, Ümit K. ve Şevket Sargın (2006), “Tavşanlı Enerji Dağıtım Sisteminde Meydana Gelen Kayıpların Oranlarının Belirlenmesi ve Azaltılması İçin Alınabilecek Önlem- ler ve Elde Edilen Enerji Kazanımları”, Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi, Türkiye 10. Enerji Kongresi, İstanbul, 27-30 Kasım, 345-357.
• Tunç, Havva (2013), “Petrolün Birim Fiyatı Kaç Dolar Bilen Var mı?”. (12/02/2013), http://www.havvatunc.com/petrolun-birim-fiyati-kac-dolar-bilen-var-mi-1919.html
• Turgay, M. Işık (1984), “Deniz Hukuku ve Denizlerdeki Mineral Kaynakları, Madencilik Dergisi, 23(2), 43-52.
• Yazar, Yusuf (2010), “Türkiye’nin Enerjideki Durumu ve Geleceği”, SETA Analiz, (31), 1-24.
• Yılmaz, Cengiz ve Bilginoğlu, M. Ali (1986), “Türkiye Ekonomisinde Enerjinin Yeri”, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 2, 359-367.
• Yücel, F. Behçet (1994), Enerji Ekonomisi, İstanbul: Febel Yay.