Kurmancideki Ünlü ve Ünsüzler Üzerine Bir Kaç Not

Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 1, 57 - 69, 01.06.2016

Songül Gündoğdu

Öz

Bu çalışma, Türkiye’nin Muş ilinde konuşulmakta olan Kurmanci Kürtçesindeki ünlü ve ünsüz sesler üzerine bir kaç önemli not düşerek Kurmancinin lehçe/diyalekt çalışmalarına katkı sunmayı hedeflemektedir. Bu makalede sesletim çalışması ışığında Kurmanci’de şu ana kadar hiç belirtilmemiş farklı seslerin olduğu tartışılacaktır. Muş Kurmancisindeki ünlü ve ünsüz sesleri araştırarak iki yeni nokta iddia edilmektedir; (i) standart Kürtçe yazı dilinde sekiz ünlü harf kullanılmasına rağmen bu harfler Muş Kurmancisinde on ünlü sese karşılık gelmektedir ve (ii) bu dilde /kw/, /gw/, /xw/ ve /qw/ gibi dudaksıl ünsüzlerin varlığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kurmanci, Ünlüler ve Ünsüzler, Sesletim (boğumlama), Alfabe

Remarks on Vowels and Consonants in Kurmanji

Öz

This study aims to contribute to the dialectology studies of Kurmanji Kurdish in broader sense by presenting some remarks on vowels and consonants in the variety spoken in Muş region of Turkey. Based on the articulation data, it is argued that Kurmanji has different sounds which haven’t been mentioned so far. Investigating the vocalic and consonantal sounds in Muş Kurmanji, the current study has two claims: (i) Muş Kurmanji has ten vocalic sounds even though eight vowels are used in standard Kurdish orthography, and (ii) there are labial consonants in this language such as labiovelar /kw/, /gw/, /xw/ labio-uvular /qw/.

Anahtar Kelimeler

Kurmanji, Vowels and Consonants, Articulation, Alphabet

Kaynakça

• Akin, S. (2006). L’alphabet kurde adapté aux caractères latins. L’orthographe en questions, Collection DYALANG (sous la dir. R. Honvault-Ducrocq), PURH, 321-333.
• Alptekin, S. (2003). Ferhenge Zimanê. Germany: Padernborn.
• Anter, M. (1967). Ferhenga Khurdî-Tirkî. Enstîtu Kurdî ya Parîsê, Stenbol.
• Bali, A. (1992). Kürtçe dilbilgisi. Alan Yayıncılık.
• Bedir Xan, K. (1989). Kolay Kürtçe. Istanbul: Dos Basım-Yayın.
• Bedirxan, C. & Lescot, R. (1997). Kürtçe Dilbilgisi (Kurmanci). Istanbul: Dos Basım-Yayın.
• Blau, J. (1989). Les Kurdes et le Kurdistan: bibliographie critique, 1977-1986. Institut francais de recherche en Iran.
• Gündoğdu, S. (2011). The Phrase Structure of Two Dialects of Kurmanji Kurdish: Standard Dialect and Muş Dialect. Unpublished MA Thesis. Boğaziçi University.
• Haig, G. L. (2008). Alignment change in Iranian languages: a construction grammar approach, (Vol. 37). Walter de Gruyter.
• Haig, G., & Öpengin, E. (2015). Kurmanji Kurdish in Turkey: Structure, Varieties and Status. The Minority Languages in Turkey. Wiesbaden: Harrassowitz.
• Îzolî, D. (1992). Ferheng (Kurdî-Tirkî Tirkî-Kurdî). Weşanên Dengê, Stenbol.
• Öpengin, E., & Haig, G. (2014). Regional variation in Kurmanji: A preliminary classification of dialects. Kurdish Studies, 2(2), 143-176.
• Özsoy, A. S., & Türkyilmaz, Y. (2006). Front Rounded Vowels in the Sinemili Dialect of Kurmanji-a Case of Language Contact. Turkic-Iranian Contact Areas Historical and Linguistic Aspects, 300-309.
• Thackston, W. M. (2006). Kurmanji Kurdish:A Reference Grammar with Selected Readings.
• Yuca, S. (2011). Cumhuriyet Döneminin İlk Nüfus Sayımına (1927) Göre Muş İlinin Nüfus Özelikleri. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (24), 1-30.