Social Security Expenditures in Turkey and OECD Countries

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 3, 651 - 677, 01.11.2017

A. Taha Arpa Menşure Kolçak

https://doi.org/10.18506/anemon.321565

Cited By: 2

Öz

After the Second World War, social security services became an important issue and institutionalized through the social security systems suggested by Bismark and Beveridge together with the accelaration of social welfare state understanding. Especially in 1980ies and 1990ies, as a result of the financial crisis and concerns about the future, most countries started to overview their systems. Lots of matters such as rising the age of retirement, redesigning and increasing the premium rates, decreasing the retirement payments by means of various methods and finding new financial sources for the system started to be discussed. Similar problems also emerged in Turkey, and necessary importance couldn’t be given to system due to instabilities experienced in political and economic matters. The deficits resulting from social security payments became a burden on budget. In the study, the place of national social security expenditures in budget sizes in the post-2000 period has been tried to be explained comparatively While the share of social security expenditures in GDP was the highest in Turkey with 11,7%, the OECD average was 21.7% It is a fact that our social security system has pending problems.

Anahtar Kelimeler

Social Security, Social Security Expenditures, Old Age Pensions, Retired Pensions, Retired Pensions

Türkiye ve OECD Ülkelerinde Sosyal Güvenlik Harcamaları

Öz

Sosyal refah devleti anlayışının II. Dünya Savaşından sonra hız kazanmasıyla birlikte sosyal güvenlik hizmetleri de önemli bir konu haline gelmiştir. Sosyal güvenlik hizmetleri, günümüzün modern toplumlarında, geleceğe yönelik sosyal riskleri bertaraf etmede vazgeçilemez bir sosyal politika aracı olarak kullanılmakta, uluslararası belgelerde temel insan hakkı çerçevesinde ele alınmakta, anayasalar tarafından ulusal çapta koruma altına alınmaktadır. Özellikle 1980'li ve 1990'lı yıllarda sosyal güvenlik sistemlerinin yaşadıkları finansal kriz ve geleceğe yönelik kaygılar neticesinde, çok sayıda ülke sistemini yeniden ele almaya başlamıştır. Emeklilik yaşında yapılan yükseltmeler, prim oranlarında yeniden düzenlenme yapılması ve arttırılması, emeklilik ödemelerinin türlü yöntemlerle indirilmesi, yeni finansman kaynaklarının sisteme entegre edilmesi gibi pek çok konu dile getirilmeye başlanmıştır. Türkiye'de de benzer problemler ortaya çıkmış, gerek siyasi ve gerek ekonomik arenada yaşanan istikrarsızlık ve belirsizliklerle birlikte sosyal güvenlik sistemine olması gereken önem verilememiştir. Buna bağlı olarak sorunun aşılmasında doğru ve isabetli adımlar atılamamıştır. Çalışmada 2000 sonrası dönemde ülkemiz sosyal güvenlik harcamalarının bütçe büyüklükleri içerisindeki yeri karşılaştırmalı olarak açıklanmaya çalışılmıştır. Türkiye’de Sosyal güvenlik harcamalarının GSYİH’daki payı en yüksek olduğu dönemde, %11,7 iken OECD ortalaması %21,7 olarak gerçekleşmiş bulunmaktadır. Sosyal güvenlik sistemimizin çözüm bekleyen sorunlarının bulunduğu bir gerçektir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Güvenlik, Sosyal Güvenlik Harcamaları, Yaşlılık Aylığı, Emekli Aylığı, Emekli Aylığı

Kaynakça

• Acar, İ., & Kitapçı İ. (2008). Sosyal Güvenliğin Demografik Boyutu: Türkiye’deki Emeklilik Sistemindeki Değişim. Maliye Dergisi, 154, 77-98
• Akbulak, S., & Akbulak Y. (2004). Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler. Ankara: Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Yayınları.
• Aktan, C., & Dileyici D. (2009). Kamu Maliyesi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Yayınları.
• Alper, Y. (2006). Sosyal Güvenlik Sisteminde Reform: Sosyal Güvenlik Kanunu: Değişiklikler, Yenilikler ve Kurumsal Değerlendirme Analizi. Mercek, (Özel Sayı), 40-55.
• Alper, Y. (2012). Sosyal Güvenlik Reformu ve Finansmanla İlgili Beklentiler. Sosyal Güvenlik Dergisi, 1(1), 7-47
• Andersen, T. (2006). Increasing longevity and social security reforms—A Legislative Procedure Approach. Journal of Public Economics, CESifo Workıng Paper, 1789, 1-21.
• Andrew, A., & Jones, P. (2012). Budget Deficits and Social Protection: Cylical Government Expenditure in the OECD, Economic Letters, 117, 909-911
• Atatanır, H. (2009). Sosyal Güvenlik Sistemlerinde Finansman Krizinin Aşılması Noktasında İzlenen Politikalar (Avrupa Ülkeleri ve Türkiye Arasında Karşılaştırma). SGK Uzmanlık Tezi. Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Sosyal Güvenlik Kurumu.
• Aydın, U. (2004). İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku. Ö. Z. Altan (Ed.), Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 1529, Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 812, Anadolu Üniversitesi Web-Ofset.
• Bedük, A., & Okan, M. (2006). Avrupa Birliği Sürecinde Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Reorganizasyon Çalışmaları. Selçuk Üniversitesi, Karaman İ.İ.B.F. Dergisi, 11, 24-41.
• Canbay, T., & Demir, M. (2013). Türkiye’ de Sosyal Güvenlik Açıkları ve Sosyal Güvenlik Ahlakı. Yönetim ve Ekonomi, 20(2), 303-315
• Cichon, M., Scholz, W., Meerendonk, A., Hagemejer, K., Bertranou, F., Plamondon, P. (2004). Financing Social Protection. Geneva: International Labour Office.
• Cremer, H., & Pestieau P. (2000). Reforming Our Pension System: Is it a Demographic, Financial or Political Problem?. European Economic Review, 44, 974-983.
• Danışoğlu, E. (2002). Sosyal Güvenlik Sisteminde Yenilenme İhtiyacı. (Erişim: 03.02.2015), http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/Yaynlar/Attachments/351/DPT%20nin%20Kurulu%C5%9Funun%2042.y%C4%B1l%C4%B1%20%C3%96zel%20say%C4%B1.pdf
• DPT (2001). Gelir Dağılımının İyileştirilmesi ve Yoksullukla Mücadele. DPT:2599, ÖİK:610. (Erişim:11.03.2015), http://ekutup.dpt.gov.tr.
• DPT (2007). Gelir Dağılımı ve Yoksullukla Mücadele, Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Dokuzuncu Kalkınma Planı 2007/2013. Yayın no: DPT: 2742-ÖİK:691. (Erişim: 10.03.2015), http://kalkınma.gov.tr
• Duygulu, E., & Pehlivan, P. (2004). Sosyal Güvenlik Kurumlarının Kaynak Sorunları ve Çözüm Önerileri. Ankara: Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Yayınları.
• Egeli, H. (2009). Parafiskalite ve Parafiskal Gelirler (Sosyal Güvenlik Reformu Kapsamında). İzmir: Altın Nokta Basın Yayın Dağıtım.
• Elveren, A. Y. (2008). Social security reform in turkey: A critical perspective. Review of Radical Political Economics, 40(2), 212-232
• Erdoğdu, M., & Yenigün, E. (2008). Türkiye’de Sosyal Bütçe-Nasıl Yapılıyor? Nasıl İzlenir?, (Ed. A. Buldam). İstanbul: TESEV Yayınları.
• Esping, G. (2008). Altın Çağ Sonrası? Küresel Bir Ekonomide Refah Devleti İkilemleri. Sosyal Politika Yazıları. Ayşe Buğra & Çağlar Keyder (ed.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• European Commission (2014). Commission Implementing Decision. (Erişim: 10.10.2016), https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/files/pdf/turkey/ipa_2014_31882_turkey_multi-annual_action_programme_on_employment,_education_social_policies.pdf.
• Goudswaard, K.P., & Caminada, K. (2014). Private social expenditure and the redistributive impact of the welfare state. In: Monica Budowski und Michael Nollert (eds.). Private Macht im Wohlfahrtsstaat: Akteure und Institutionen, Seismo Verlag, Zürich, 188-204.
• Gökbayrak, Ş. (2006). Türkiye’de Sosyal Güvenliğini Dönüşümü. Çalışma ve Toplum, 2, 141-162.
• Gümüş, E. (2010). Türkiye’de Sosyal Güvenlik Sistemi: Mevcut Durum, Sorunlar ve Öneriler. Seta Analiz, 24, 1-24.
• Güzel, A., Okur, A.R., & Caniklioğlu, N. (2002). Sosyal Güvenlik Hukuku. İstanbul: Beta Yayınları.
• Horstman, S. (2011). Synthesis Report, ASISP. (Erişim: 10.03.2012), www.socialprotection.eu,
• ILO (1996). Sosyal Güvenlikte Nihai Rapor. Hizmete Özel, ILO/TF/Türkiye/60, Cenevre. (Erişim: 08.03.2015), www.ilo.org/global/publications
• ILO (2010). World Social Security Report, 2010/11, Providing Coverage in Times Crissis and Beyond. (Erişim: 12.03.2015), www.ilo.org/wcmsp5/groups/public
• ILO (2014). World Social Protection Report, Building Economic Recovery, Inclusive Development and Social Justice, ILO, 2014/15. Geneva: International Labour Office. (Erişim: 12.03.2015), www.ilo.org
• Kalkınma Bakanlığı (2014). Onuncu Kalkınma Planı: 2014-2018, Sosyal Güvenlik Sisteminin Sürdürülebilirliği. Özel İhtisas Komisyonu Raporu, ÖİK: 711, Yayın No: KB:2857. (Erişim: 10.03.2015), www.kalkınma.gov.tr
• Karadeniz, O. (2011). Sosyal Güvenlik Sisteminin Sürdürülebilirliği Özel İhtisas Komisyonu Raporu, T.C Kalkınma Bakanlığı Onuncu Kalkınma Planı, Taslak Rapor. (Erişim: 10.03.2015), kso.ysm.com.tr/uploaded/file/OIK.docx
• Kayalıdere, G., & Şahin, H. (2014). Sosyal Devlet Anlayışı Çerçevesinde Türkiye’de Sosyal Koruma Harcamalarının Gelişimi ve Yoksulluk. Siyaset Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 57-75.
• OECD (2011). Pensions at a Glance 2011: Retirement-income Systems in OECD and G20 Countries. Paris: OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/pension_glance-2011-en
• Özdemir, S. (2005). Başlangıcından Günümüze Refah Devletlerinde Sosyal Harcamaların Analizi. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 50, 153-204
• Öztürk, N. (2012). Maliye Politikası. Bursa: Ekin Yayınevi
• Öztürk, Ş. (2011). Kapitalist Devlet İçin Post Modern Bir Orta Yol Önerisi: Sosyal Yatırım Devleti. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 61, 81–131.
• Pearson, R., & Seyfang, G. (2001). New hope or false dawn? Voluntary codes of conduct, labour regulation and social policy in a globalizing world. Global Social Policy, 1(1), 48-78.
• Potrafke, N. (2010). The Growth Of Pubkic Helath Expenditures in OECD Countries: Do Government İdeology And Electoral Motives Matter. Journal Of Health Economics, 29, 797-810,
• Rust, J. (2002). Main Points From World Bank Report On: Averting The Old Age Crisis. Econ 698, (Fall). (Erişim: 12.03.2015), http://gemini.econ.umd.edu/jrust/econ698s/avert_lec.pdf
• Sayan, İ. (2008). Sosyal Güvenlik Sistemi Kamu Personel Yönetimi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi. (Erişim 12.03.2015), http://80.251.40.59/politics.ankara.edu.tr/bguler/pp/sosyalguvenlik.ppt
• SGK (2007). Beyaz Kitap: Sosyal Güvenlik Sisteminde Reform. (Erişim: 10.10.2016), http://www.calisma.gov.tr/birimler/sgk_web/html/beyazkitap.html
• Şener, O. (2010). Kamu Ekonomisi. İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım.
• Topuz, S. (2009). Türkiye’de Sosyal Devlet Harcamalarının Genel Eğilimi: 2001–2009 Yılları Arasında Yapılan Eğitim, Sağlık Ve Sosyal Koruma Harcamaları. Alternatif Politika, 1(1), 115-136
• Townsend, P. (2007). The Right to Social Security and National Development: Lessons from OECD Experience for Low-Income Countries. Geneva: International Labour Office
• TÜİK (2013). İstatistiklerle Yaşlılar. (Erişim: 23.03.2013), www.tüik.gov.tr
• TÜİK (2014). Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması. (Erişim: 27.02.2014), www.tüik.gov.tr
• TÜSİAD (1997). Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yeniden Yapılanma, İstanbul: TÜSİAD Yayınları.