Liberal Düşüncede Adalet Mefhumu: Locke ve Hayek Örneği

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 6, 879 - 885, 02.12.2018

Gülümser Durhan

Öz

17. ve
18. yüzyıllarda batı düşünce tarihini şekillendiren filozoflardan biri olan
John Locke, modern toplumun yeni değerlerini ifade eden “hak, adalet, özgürlük,
mülkiyet, birey” kavramlarını siyaset felsefesinin ve etiğin merkezine
yerleştirmiş ve bu kavramlara yeni bir bakış açısı kazandırmıştır. Böylece
Locke, bugünkü liberal düşüncenin temelinin atmıştır. Aradan geçen üç yüz
yıllık süreçte, liberal düşüncenin köklerinden uzaklaşıldığı teziyle ortaya
çıkan Hayek, liberal düşüncenin 20. yüzyıldaki önemli düşünürlerinden birisi
olmuştur. Liberalizmin bir anlam karmaşasının içine düştüğü ve giderek liberal
öğelerden uzaklaşılmasından duyduğu rahatsızlıkla Hayek, eski liberal öğelerin
tekrar canlandırılması üzerine yoğunlaşmıştır. Dolayısıyla bu çalışmamızda,
geçmişten günümüze üzerinde yoğun bir şekilde durulan; karşımıza bazen bir hak
arayışı, bazen de özgürlük istemi şeklinde çıkan adaletin, Locke’ta nasıl
tahayyül ettiği ve aradan geçen üç yüz yıllık süreç sonunda Hayek’te nasıl
şekillendiğinin serimlenmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Liberalizm, Adalet, Hak, Özgürlük

Concept of Justice in Liberal Thought: The Case of Locke and Hayek

Öz

John Locke (1632-1704), one of the philosophers
who shaped the history of western thought in the 17th and 18th centuries,
placed the concepts of “right, justice, freedom, property, individual”
expressing new values of modern society at the center of political philosophy
and ethics and has given these concepts a new perspective. So, Locke has laid
the foundations of today's liberal thinking. Hayek (1899-1992), arguing that
the three hundred years passed away from the roots of the liberal thinker, was
one of the important thinkers of the liberal thinker in the 20th century.
Liberalism has fallen into a complexity of meaning, and Hayek has been
intensely focused on reviving old liberal elements with the discomfort he felt
as he began to move away from liberal elements. So in this writing, an intense
longing that is intensely concentrated on the day-to-day past; our antagonism
sometimes seeking a right, sometimes justice in the form of freedom, to Hayek
from Locke; to show how it has been assessed over the past three hundred years
and how it has changed.

Anahtar Kelimeler

Liberalism, Justice, Right, Freedom

Kaynakça

• Aktaş, S. (2001). Hayek’in Hukuk ve Adalet Teorisi. Ankara: Liberte Yayınları. Cevizci, A. (1996). Felsefe Sözlüğü. Ankara: Ekin Yayınları. Çulha Zabcı, F., Ağaoğulları, M. A. ve Ergün, R. (2005). Kral-Devletten Ulus-Devlete. Ankara: İmge Kitabevi. Elma F. (1992). Liberal Düşünce Geleneğinin Oluşumu ve John Locke. Journal of Qafqaz University. 1(9). http://journal.qu.edu.az/article_pdf/1028_437.pdf Hayek, F. A. von. (1973). Law, Legislation and Liberty, vol. I: Rules and Order. London: Routledge Classics. Hayek, F. A. von. (1995). Kanun Yasama Faaliyeti ve Özgürlük. (çev. Mustafa Erdoğan). Cilt 2, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Hayek, F. A. von. (1997). Kanun, Yasama Faaliyeti ve Özgürlük; Özgür Bir Toplumun Siyasi Düzeni. (çev. Mehmet Öz). Cilt III. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Hayek, F.A. von (2012a). Hukuk Yasama ve Özgürlük: Kurallar ve Düzen. (çev. Atilla Yayla). I.Kitap, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Hayek, F.A. von (2012b). Hukuk Yasama ve Özgürlük: Sosyal Adalet Serabı. (çev. Mustafa Erdoğan). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Hayek, F.A. von (2012c). Hukuk Yasama ve Özgürlük: Özgür Bir Toplumun Siyasi Düzeni. (çev. Mehmet Öz). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Hayek, F.A.von. (2009). Liberalizm. (çev. Ünsal Çetin). Liberal Düşünce, 14(55), 197-224. Held, D. (1987). Models of Democracy. Cambridge: Polity Press. Kabadayı, T. (2013). "Hakkaniyet" Adaletin Temelidir. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 49-57. Kalfa Ataay, C. (2016). Hayek ve Friedman’ın Devlet Anlayışı. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 4(1), 129-151. ISSN 2147-6934, DOI: 10.14782/sbd.2016117950. Locke, J. (2004). Hükümet Üzerine İkinci İnceleme. (çev. Fahri Bakırcı). Ankara: Babil Yayınları. Locke, J. (1967). Two Treatises of Government. Book II., (ed.Peter Laslett). Cambridge: Cambridge University Press. Locke, J. (1998). Hoşgörü Üstüne Bir Mektup. (çev. Melih Yürşen) Ankara: Liberte Yayınları. Madenci, H. C. (2009). İktisadî Hesaplama Tartışması ve Hayek. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi. Şenel, A. (2014). Siyasal Düşünceler Tarihi. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları. Yayla, .A. (1999). Adalet Teorilerine Bir Bakış. İçinde (der: Atilla Yayla). Sosyal ve Siyasal Teori (ss.331-349). Ankara: Siyasal Kitapevi. Yayla, A. (1992). Hayek 20. Yüzyıl ve Türkiye. Türkiye Günlüğü, Sayı 18. Yılmaz, İ. (2010). 1900’den Günümüze Büyük Düşünürler. İçinde Friedrich August von Hayek. (pp. 449-515). İkinci Cilt, (ed. Çetin Veysal,). İstanbul: Etik Yayınları.