The Changing Perception of “Good Citizenship” in the Social Studies Teaching Programs From the Foundation of the Republic To Nowadays

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 2, 9 - 19, 20.03.2019

Nadire Emel Akhan , Samet Çiçek Hilal Mert

https://doi.org/10.18506/anemon.428588

Cited By: 8

Öz

The
purpose of this research is to reveal the changing perception of ‘good
citizenship’ in the social studies teaching programs from the foundation of the
republic to nowadays (1924-2017). The historic method, which is one of the
survey models, was used in the study since the social studies teaching programs
were analysed from the foundation of the republic to nowadays. The acquired
documents (the social studies teaching programs published from the foundation
of the republic to nowadays) were analysed based on the descriptive analysis
method. When the results of the study were evaluated as a whole, it was found
out that the social studies teaching programs always emphasized ‘citizenship
transmission’ from the past to today. It can be said that the programs included
such expressions related to the perception of ‘good citizenship’ as bringing up
productive  individuals who have adopted
the republic ideology; know their responsibilities, rights and tasks for their
nation; recognize the old historically important people; are always ready to do
their best for his nation; and contribute to the development of democracy.

Anahtar Kelimeler

Social studies teaching programs, good citizen, Citizenship transmission

Cumhuriyetten Günümüze Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarında Değişen “İyi Vatandaşlık” Algısı

Öz

Bu
çalışmanın amacı, ülkemizde Cumhuriyetten günümüze (1924-2017) Sosyal Bilgiler
Öğretim Programlarında değişen iyi vatandaşlık algısını ortaya koymaktır. Bu
doğrultuda çalışmada, Cumhuriyetten günümüze Sosyal Bilgiler Öğretim
Programları incelendiği için tarama modeli içerisinde yer alan tarihsel yöntem
kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen dokümanlar (Cumhuriyetten günümüze
yayınlanmış Sosyal Bilgiler Programları), betimsel analiz yöntemine dayalı
olarak analiz edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına genel olarak bakıldığında,
Sosyal Bilgiler programlarının geçmişten günümüze vatandaşlık aktarımını ön
plana aldığı görülmüştür. Bu doğrultuda programlardaki iyi vatandaşlık algısı:
“cumhuriyet ideolojisini benimsemiş, milletine ve devletine karşı görev ve
sorumluluklarını bilen, eski tarihi kişiliklerin hayatlarını tanıyan, ülkesi
için canla başla mücadele eden ve bunu yaşamında bir ülkü ve inanç haline
getiren, üretken, hak ve sorumluluklarını bilen, demokrasinin gelişmesine katkı
sağlayan insanlar yetiştirmek” olarak yer almıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler programları, iyi vatandaş, Vatandaşlık aktarımı

Kaynakça

• Acun, İ., Demir, M., ve Göz, N. L. (2010). Öğretmen Adaylarının Vatandaşlık Yeterlikleri İle Eleştirel Düşünme Becerileri Arasındaki İlişki. Journal of Social Studies Education Research, 1(1), 107-123.
• Akdağ, H. ve Taşkaya, S. M. (2010). Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitiminin Sosyal Bilgiler Öğretimindeki Yeri. Sosyal Bilgilerin Temelleri. (Ed. R. Turan ve K. Ulusoy). (s.293-318). Ankara: Maya Akademi Yayınları.
• Doğanay, A. (2005). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (Ed. C. Öztürk ve D. Dilek). (s. 17-52). Ankara: Pegem A Yayıncılık
• Erden, M. (Tarihsiz). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Alkım Yayınları.
• Ersoy, A. F. (2016). Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Dersine İlişkin Sosyal Bilgiler Öğretmenleri ve Öğrencilerinin Algısı. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 67-83.
• Güven, S. (2011). Sosyal Bilgiler Dersinde Vatandaşlık Eğitimi ve Vatandaşlık Eğitiminde Modeller. Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar II (Ed. R. Turan, A. Murat Sünbül ve H. Akdağ). (s. 36-56). Ankara: Pegem A Akademi
• Hablemitoğlu, Ş. ve Özmete, E. (2012). Etkili Vatandaşlık Eğitimi İçin Bir Öneri. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 39-54.
• İnan, S. (2014). Sosyal Bilgiler Eğitimi: Nedir, Ne Zaman ve Neden ?. Sosyal Bilgiler Eğitimine Giriş. (Ed. S. İnan ). (s. 1-21). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kara, C., Topkaya, Y. ve Şimşek, U. (2012) Aktif Vatandaşlık Eğitiminin Sosyal Bilgiler Programındaki Yeri. Zeitschrift Für Die Welt Der Türken (ZFWT), 4(3), 147 -159.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kızılay, N. (2015). Sosyal Bilgiler Öğretmenim: Bana Göre İyi Vatandaş. Journal of Turkish Studies, 10 (11), 987 – 1006.
• Koçoğlu, E. ve Erdoğan, E. (2016). Dini ve Ahlaki Değerlerle Sosyal Bilgiler Öğretimi. Alternatif Yaklaşımlarla Sosyal Bilgiler Eğitimi (Ed. R. Sever, M. Aydın ve E. Koçoğlu). (s. 539-560). Ankara: Pegem A Akademi.
• Kuş, Z. ve Aksu, A. (2017). Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Hakkında Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin İnançları. UTEB, 5(8), 18-41.
• Kültür Bakanlığı. (1938). Ortaokul Programı. İstanbul: Devlet Matbaaları. Maarif Vekaleti. (1924). İlk Mekteplerin Müfredat Programı. İstanbul: Matbaa -i Amire. Maarif Vekaleti. (1930). İlk Mektep Müfredat Programı. İstanbul: Devlet Matbaaları.
• Maarif Vekaleti. (1931). Orta Mektep Müfredat Programı. İstanbul: Devlet Matbaaları.
• MEB. (1948). İlkokul Programı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• MEB. (1949). Ortaokul Programı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• MEB. (1961). İlkokul Programı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• MEB. (1962). Ortaokul Programı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• MEB. (1968). İlkokul Programı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• MEB. (1970). Ortaokul Programı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• MEB. (1988). Ortaokul Programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• MEB. (1990). İlkokul Programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• MEB. (1998). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. Tebliğler Dergisi, 61 (2487).
• MEB. (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: Milli Eğitim Yayınları.
• MEB. (2017). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). Ankara.
• Merey, Z. (2015). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretiminde Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi. Sosyal Bilgiler Öğretimi (Ed. M. Safran). (s. 719-742). Ankara: Pegem A Akademi
• Pamuk, A. ve Alabaş, R. (2016).Vatandaşlık ve Sosyal Bilgiler. Sosyal Bilgiler Eğitimi. (Ed. D. Dilek). (s. 333-350). Ankara: Pegem A Akademi
• Sağlam, H. İ. (2012). İlköğretim Öğrencilerinin Etkili Vatandaşlık Yeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Journal of Social Studies Education Research, 3(2), 71-85.
• Sever, R. (2016). Alternatif Yaklaşımlarla Sosyal Bilgiler Öğretimi İle İlgili Temel Kavramlar. Alternatif Yaklaşımlarla Sosyal Bilgiler Eğitimi (Ed. R. Sever, M. Aydın ve E. Koçoğlu). (s. 1-13). Ankara: Pegem A Akademi.
• Uğurlu, B. N. (2013). Comparison of 8th grade American and Turkish Students’ Perceptions about Citizenship. Eğitim ve Bilim, 38 (170), 281- 293.
• Ülger, M. (2013). İnsan Hakları ve Vatandaşlık Eğitimi Ara Disiplin Alanı Uygulamasının Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşleri Bağlamında Değerlendirilmesi. Turkish Journal of Education, 2(3), 14-29.
• Yeşilbursa, C. C. (2015). Turkish Pre-Service Social Studies Teachers’ Perceptions of “Good” Citizenship. Educational Researchand Reviews, 10(5), 634-640.
• Yıldırım. A. ve Şimşek. H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları Yiğit, E. Ö. (2017). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Gözünden Vatandaşlık ve Türk Vatandaşlığı. İlköğretim Online, 16(2), 406-427.