Sınıf Öğretmeni Adaylarının Çocuk Haklarına Yönelik Tutumlarının Kültürlerarası Duyarlılık Düzeyi Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 3, 689 - 698, 15.06.2020

Erdem Hareket Serhat Altıok

https://doi.org/10.18506/anemon.617289

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmada sınıf öğretmeni adaylarının, çocuk haklarına yönelik tutumlarıyla kültürlerarası duyarlılık düzeyleri arasındaki ilişki durumunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, nicel araştırma yaklaşımına uygun olarak ilişkisel tarama deseninde tasarlanmıştır. Araştırma örneklemini, basit seçkisiz örnekleme yoluyla belirlenmiş 419 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, Kültürlerarası Duyarlılık Ölçeği ve Çocuk Haklarına İlişkin Tutum Ölçeği ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde, parametrik ve non-parametrik testler kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, Adayların kültürlerarası duyarlılık puanlarının cinsiyete göre anlamlı farklılaşmadığı, çocuk hakları tutum puanlarının ise kadın öğrenciler lehine anlamlı farklılaştığı belirlenmiştir. Adayların, kültürlerarası duyarlılık puanları ile çocuk haklarına yönelik tutum puanları arasında pozitif yönde ve orta düzeyde anlamlı ilişkinin varlığı, araştırmanın önemli bulgularından bir diğeridir. Araştırmanın sonuçları doğrultusunda, adayların çocuk haklarına yönelik tutumlarının ve kültürel farklılıklara duyarlılık düzeylerinin geliştirilmesi amacına yönelik bazı öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk hakları, çocuk haklarına yönelik tutum, kültürlerarası duyarlılık, ilişkisel tarama

An Investigation of Primary School Teacher Candidates' Attitudes Towards Children's Rights in Context of Intercultural Sensitivity Level

Öz

The aim of research was to determine the relationship between intercultural sensitivity and attitudes towards children's rights of primary school teacher candidates. The research has been designed in accordance with the quantitative research approach. The sample of the research consists of 419 teacher candidates. The research data were obtained by using the Intercultural Sensitivity Scale and Attitude Scale for Children's Rights. The research’s data were analyzed by parametric and non-parametric tests. The result of research, it was observed intercultural sensitivity levels of primary school teacher candidates did not differ significantly according to gender. However, it was determined that attitude scores towards children's rights differ significantly in favor of female students. The another important result of the research was that there was a positive and moderate significant relationship between candidates' intercultural sensitivity scores and children's rights attitude. Based on results, some suggestions developed for purpose of improving teacher candidates' attitudes towards children's rights and sensitivity to cultural differences.

Anahtar Kelimeler

Children's rights, Attitudes towards Children's Rights, Intercultural Sensitivity, Relational Survey

Kaynakça

• Abaslı, K. (2018). Kültürlerarası duyarlılık ve empati arasındaki ilişkilerin Türk ve uluslararası öğrenci görüşlerine göre incelenmesi. TÜBAV Bilim Dergisi, 11(2), 20-23.
• Abaslı, K. & Polat, Ş. (2019). Öğrencilerin kültürlerarası duyarlılık ve kültürel zekâya ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1) 193–202
• Ahioğlu, N. (2004). Çocuklar ve küreselleşme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1), 141-155.
• Aksoy, Z. (2012). Uluslararası göç ve kültürlerarası iletişim. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(20), 292-303.
• Akın, E. (2016). Türkçe öğretmen adaylarının kültürlerarası duyarlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Studies, 11(3), 29-42.
• Aykaç, M. & Aykaç, N. (2019). Yaratıcı drama temelli etkinliklerin kültürlerarası duyarlılık ve göçmen algısı üzerine etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 14(1), 73-98.
• Başbay, A. & Bektaş, Y. (2009). Çokkültürlülük bağlamında öğretim ortamı ve öğretmen yeterlikleri. Eğitim ve Bilim, 34(152), 31-43.
• Bozkaya, M. & Aydın, İ. E. (2010). Kültürlerarası iletişim kaygısı: Anadolu Üniversitesi Erasmus öğrencileri değişim programı örneği. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1(39), 29-42.
• Bulduk, S., Usta, E. & Dinçer, Y. (2017). Kültürlerarası duyarlılık ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Bir sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu örneği. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(2), 73-77.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (25. Baskı): Ankara: PegemA.
• Cetişli, N. E., Işık, G., Öztornacı, B. Ö., Ardahan, E., Uran, B. N. Ö., Top, E. D. & Avdal, E. Ü. (2016). Hemşirelik öğrencilerinin empati düzeylerine göre kültürlerarası duyarlılıkları. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(1), 27-33.
• Chen, G.-M. & Starosta, W. J. (2000). The development and validation of the intercultural sensitivity scale. Human Communication, 3, 1-15.
• Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th Edition): Routledge.
• Creswell, J. W. (2015). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative (5th Edition): Boston: Pearson Education, Inc.
• Demir, S. & Üstün, E. (2017). Öğretmen adaylarının, kültürlerarası duyarlılık ve etnik merkezcilik düzeylerinin incelenmesi, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 18(3), 01-11. DOI: 10.17679/inuefd.354129
• Epçaçan, C. & Gün, M. (2016). Türkçe öğretmen adaylarının kültürlerarası duyarlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Siirt Üniversitesi Örneği). Turkish Studies, 1(3), 29-42.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. & Hyun, H. H. (2011). How to design and evaluate research in education: New York: McGraw-Hill Humanities/Social Sciences/Languages.
• Hareket, E. (2019). Temel eğitim bölümü öğrencilerinin çocuk haklarına yönelik bilişsel algıları. Başkent University Journal of Education, 6(2), 167-180
• Karaman-Kepenekci, Y. (2006). A study of university students’ attitudes towards children’s rights in Turkey. The International Journal of Children’s Rights, 14(3), 307-319.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar-ilkeler-teknikler: Nobel Yayın Dağıtım.
• Koçak, S. & Özdemir, M. (2015). Öğretmen adaylarının çok kültürlü eğitime yönelik tutumlarında kültürel zekânın rolü. İlköğretim Online, 14(4), 1352-1369.
• McMurray, A. A. (2007). Measuring intercultural sensitivity of international and domestic college students: The impact of international travel. Master’s thesis, University of Florida.
• Nacaroğlu, D. (2011). Medyada çocuk hakları istismarı. Çocuk hakları ve medya el kitabı, Mustafa Ruhi Şirin (haz.), İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları
• Öğüt, N. & Olkun, E. O. (2018). Üniversite öğrencilerinin kültürlerarası duyarlılık düzeyi: Selçuk Üniversitesi Örneği. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 11(2), 54-73.
• Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi [ÖSYM]. (2015). Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu. https://www.osym.gov.tr/TR,50/2015-osys-yuksekogretim-programlari-ve-kontenjanlari-kilavuzu.html adresinden 17.06.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi [ÖSYM]. (2016). Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu. https://www.osym.gov.tr/TR,12454/2016-osys-yuksekogretim-programlari-ve-kontenjanlari-kilavuzu.html adresinden 17.06.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi [ÖSYM]. (2017). Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu. https://www.osym.gov.tr/TR,13263/2017-osys-yuksekogretim-programlari-ve-kontenjanlari-kilavuzu.html adresinden 17.06.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Rengi, Ö. & Polat, S. (2014). Sınıf öğretmenlerinin kültürel farklılık algıları ve kültürlerarası duyarlılıkları. Journal of World of Turks, 6(3), 135-156.
• Saygılı, D. & Kana, F. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlerin kültürlerarası duyarlılığı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(4), 1041-1063.
• Schoder, V., Himmelmann, A. & Wilhelm, K. P. (2006). Preliminary testing for normality: Some statistical aspects of a common concept. Clinical and Experimental Dermatology: Clinical Dermatology, 31(6), 757-761.
• Sezer, G. O. & Kahraman, P. B. (2017). Sınıf ve okul öncesi öğretmen adaylarının çok kültürlü eğitime yönelik tutumları ile kültürlerarası duyarlılıkları arasındaki ilişki: Uludağ Üniversitesi Örneği. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 550-560.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th Ed.). Pearson, Boston.
• Üstün, E. (2011). Öğretmen adaylarının kültürlerarası duyarlılık ve etnikmerkezcilik düzeylerini etkileyen etmenler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: YTÜ
• Washington, F. (2010). 5–6 Yaş grubu çocuklarına uygulanan aile katılımlı çocuk hakları eğitimi programının etkililiğinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yamane, T. (2010). Temel örnekleme yöntemleri (3. Baskı) (A. Esin, M. A. Bakır, C. Aydın, & E. Gürbüzsel, Çev.): Literatür Yayıncılık Dağıtım.
• Yeşilkayalı, E. & Yıldız-Demirtaş, V. (2016). İlköğretim öğrencilerinin ebeveynlerinin çocuk haklarına yönelik tutumları. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(13), 119-140.
• Yılmaz, F. & Göçen, S. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının kültürlerarası duyarlılık hakkındaki görüşlerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 373-392.
• Yükseköğretim Kurulu [YÖK]. (2019). Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. s://istatistik.yok.gov.tr/ adresinden 02.06.2019 tarihinde edinilmiştir