Yaşam Tatmininin Girişimcilik Eğilimleri ile İlişkisinde Öz Yeterlilik Algısının Aracılık Rolü ve Bir Araştırma

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 4, 917 - 935, 31.08.2021

Edip Örücü , Itır Hasırcı

https://doi.org/10.18506/anemon.819317

Öz

Bu araştırmanın amacı yaşam tatmininin girişimcilik eğilimleri üzerindeki etkisini belirlemek ve bu etkide öz yeterlilik algısının aracılık rolünü tespit etmektir. Araştırmayı gerçekleştirmek amacıyla Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Etik Kurulu’ndan 2020/3 toplantı nolu ve 18.06.2020 tarihli “Etik Kurul Onayı” alınmıştır. Araştırmanın evrenini genel müdürlüğü Ankara’da bulunan bir kamu iktisadi teşebbüsünün Bandırma’daki 650 çalışanı oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise genel müdürlüğü Ankara’da bulunan bu kamu iktisadi teşebbüsünün Bandırma’daki 470 çalışanı oluşturmaktadır. Elde edilen verilerle güvenilirlik analizi, keşfedici faktör analizi, frekans analizi, normallik testi, çoklu korelasyon analizi, hiyerarşik regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan korelasyon analizi neticelerine göre yaşam tatmini ile öz yeterlilik algısı arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki, öz yeterlilik algısı ile girişimcilik eğilimleri arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ancak yaşam tatmini ile girişimcilik eğilimleri arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Hiyerarşik regresyon analizinin neticesine göre yaşam tatmininin öz yeterlilik algısını etkilediği, öz yeterlilik algısının girişimcilik eğilimlerini etkilediği, yaşam tatmini ve girişimcilik eğilimleri arasındaki ilişkide öz yeterlilik algısının aracılık etkisinin olduğu bulunmuştur. Çalışmanın sonucunda sonuçlar yorumlanıp, tartışılmıştır. İleride yapılacak çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

öz yeterlilik algısı, girişimcilik eğilimleri, yaşam tatmini

The Mediating Role of Perception of Self Efficacy in Relationship Between Life Satisfaction With Entrepreneurial Tendencies and a Research

Öz

The aim of this research is to determine the effect of life satisfaction on entrepreneurial trends and to determine the mediating role of self-efficacy in this effect. In order to carry out the Research, “Ethics Committee approval” was obtained from Bandırma Onyedi Eylül University Ethics Committee dated 2020/3 meeting and 18.06.2020. The population of the study consists of 650 employees of a state-owned enterprise located in Ankara, and the sample consists of 470 employees. Reliability analysis, frequency analysis, factor analysis, normality test, multiple correlation analysis, hierarchical regression analyses were performed with the data obtained. According to the results of correlation analysis, it has been determined that there is a positive and significant relationship between life satisfaction and self efficacy, a positive and significant relationship between self efficacy and entrepreneurial tendencies. However no relationship was found between life satisfaction and entrepreneurial tendencies. According to the results of hierarchical regression analysis, it was found that life satisfaction effects self efficacy, self efficacy effects entrepreneurial tendencies; self efficacy has a mediating effect in the relationship between life satisfaction and entrepreneurial tendencies. The results were interpreted and and discussed at the and of the research. Suggestions were made for the future researchs.

Anahtar Kelimeler

Self Efficacy, Entrepreneurship Tendency, Life Satisfaction

Kaynakça

• Akgündüz, Y. (2013). Konaklama işletmelerinde iş doyumu, yaşam doyumu ve öz yeterlilik arasındaki ilişkinin analizi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 180-204.
• Armağan, E., & Gürsoy, Ö. (2017). Öz yeterlilik algısı ile sosyal girişimcilik eğilimi ilişkisi: İşletme öğrencileri üzerine bir araştırma. 3. Uluslararası Girişimcilik, İstihdam ve Kariyer Kongresi (s. 547-650). Muğla: 3. Uluslararası Girişimcilik, İstihdam ve Kariyer Kongresi.
• Arseven, A. (2016). Öz yeterlilik: Bir kavram analizi . Literature and History of Turkish or Turkic, 11(19), 63-80.
• Arslan, K. (2002). Üniversiteli gençlerde mesleki tercihler ve girişimcilik eğilimleri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6, 1-11.
• Aşan, Ö., & Erenler, E. (2008). İş tatmini ve yaşam tatmini ilişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 203-216.
• Aşkar, P., & Umay, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili öz yeterlilik algısı . Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(21), 1-8.
• Aytaç, Ö. (2006). Girişimcilik: Sosyo-kültürel bir perspektif. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,(15), 133-140.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215.
• Bandura, A. (2000). Cultivate self-efficacy for personal and organizational effectiveness'. E.A.Locke (Ed.), Handbook of Principles of Organizational Behavior, Oxford: Blackwell Publishing, 120–135.
• Bir, Y. (2017). İş ve yaşam tatmini arasındaki ilişkiye etki eden demografik değişkenler (Bir uluslararası firma uygulaması) Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Bockorny, K., & Morgan, C. (2019). Entrepreneurs' courage, psychological capital and life satisfaction. Frontiers in Psychology, 10, 1-6.
• Bong, M., & Skaalvik, E. M. (2003). Academic self concept and self efficacy: How different are they really? Educational Psychology Review, 15(1), 5-14.
• Buchholz, R. A., & Sandra, B. R. (2005). The spirit of entrepreneurship and the qualities of moral decision making: Toward a unifying framework. Journal of Business Ethics, 60(3), 307-315.
• Caird, S. (1991). Testing enterprising tendency in occupational groups. British Journal of Management, 3(2), 177-186.
• Ceyhan, S., Yıltay, S., & Batga, B. (2020). Duygusal zeka ile girişimcilik eğilimi arasında öz yeterliliğin aracılık rolü: Çukurova Üniversitesi'nde bir araştırma. International Journal Entrepreneurship and Management Inquiries , 4(6), 1-19.
• Coşkuner, S. (2013). Akademisyenlerin iş ve aile karakteristiklerinin evlilik, aile ve yaşam tatmini ile ilişkisi: İş ve aile çatışmasının aracı rolü (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çetin, F. (2011). Örgüt içi girişimcilik öz yeterlilik algısı ve kontrol odağının rolü. Business and Economics Research Journal, 2(3), 69-85.
• Damar, A. (2015). Girişimci kişilik özelliklerinin öğrencilerin girişimcilik eğilimine etkisi: Sannio Üniversitesi ve Selçuk Üniversitesi’nde karşılaştırmalı bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans Tezi). Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• DeJonge, T., Veenhoven, R., Kalminjn, W., & Arends, L. (2016). Pooling time seriesbased on slightly different questions about the same topic forty years of surveyresearch on happinessand life satisfaction in the Netherlands. SocIndicRes., 1(126), 863-891.
• Demir, F., Yıldız, A., & Fırat, A. (2020). Kamuda istihdam istek ve baskısının girişimcilik eğilimi üzerine etkisinin belirlenmesi: Kalitatif bir analiz. Girişimcilik İnovasyon ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi , 4(7), 25-40.
• Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542-575. Diener, E., Emmons, R., Larsen, R., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment(49), 71-75.
• Ersoy, H. (2010). Kültürel çevrenin girişimcilik tercihine etkisi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(2), 71-77.
• Fidan, Y., Yıldıran, C., & Ercan, S. (2019). Yabancı uyruklu ve Türkiyeli öğrencilerin girişimcilik eğilimleri. Business & Management Studies: An International Journal , 1(7), 190-202.
• Friedman, I. A. (2003). Self efficacy and burnout in teaching: The importance of enterpersonal-relations efficacy. Social Psychology of Education, 6(5), 191-215.
• Gök, F. (2020). Üniversite öğrencilerinin yaşam tatminini yordayan değişkenlerin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi , 13(70), 867-873.
• Güreşçi, E. (2014). Girişimcilik eğilimi üzerine bir araştırma: İspir Hamza Polat MYO Örneği. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 1(9), 23-38.
• Haybron, D. (2007). Life satisfaction ethical reflection and the science of happiness. Journal of Happiness Studies, 4(34), 99-138.
• İşcan, Ö. F., & Kaygın, F. (2011). Potansiyel girişimciler olarak üniversite öğrencilerinin girişimcilik eğilimlerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 275-286.
• Karabulut, Ö., & Özer. M. (2003). Yaşlılarda yaşam doyumu. Geriatri, 6(2), 72-74.
• Kaya, Ö. (2006). Askeri öğrencilerin yaşam doyumları üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kotaman, H. (2008). Öz yeterlilik inancı ve öğrenme performansının geliştirilmesine ilişkin yazın taraması . Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 111-133.
• Köksal, O., Güler, M., & Çetin, F. (2019). Öz-yeterlilik algısı, yaşam doyumu ve bir role tutulma etkileşimi: Sosyal bilişsel bir yaklaşım . Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (54), 193-207.
• Krueger, N. F., & Brazeal, D. V. (1994). Entrepreneurial potential and potential entrepreneurs. Entrepreneurship Theory and Practice, Spring, 18, 91-104.
• Kulualp, H., & Sarı, Ö. (2019). Destekleme davranışı ve sosyal değişim teorisi kapsamında kırsal turizmin etkilerinin değerlendirilmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 655-678.
• Lambing, P., & Kuchl, R. (2000). Entrepreneurship. Prentince Hall.
• Luszczynska, A., Gutierrez- Dona, B., & Schwarzer, R. (2005). General self-efficacy in various domains of human functioning: evidence from five countries. International Journal of Psychology, 40(2), 80-89.
• Meydan, C. (2011). İş tatmini ve öz yeterliliğin örgüt içi girişimciliğe etkisi: Kamu sektöründe bir araştırma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(1), 25-40.
• Morris, M. H., Vuuren, J., Cornwall, J. R., & Scheepers, R. (2009). Properties of balance: A pendulum effect in corporate entrepreneurship. Business Horizons, (52), 429-440.
• Nobre, G. (2019). Self efficacy profile in daily activities: Children at risk and with development coordination disorder. Pediatrics & Neonatology, 47(6), 2-12.
• Nybakk, E., & Hansen, E. (2008). Entrepreneurial attitude, innovation and performance among Norwegian nature-based tourism enterprises. Forest Policy And Economics(10), 473-479.
• Oğuzhan, Y. S. (2020). Çalışanların öz yeterlilik algısının örgütsel sinizm ve örgütsel güvene etkisi üzerine bir araştırma. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 1, 433-449.
• Özdevecioğlu, M., & Aktaş, A. (2007). Kariyer bağlılığı, mesleki bağlılık ve örgütsel bağlılığın yaşam tatmini üzerindeki etkisi: İş-aile çatışmasının rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(28), 1-20.
• Özer, M., & Karabulut, Ö. (2003). Yaşlılarda yaşam doyumu. Turkish Journal of Geriatrics, 2(6), 72-74.
• Özerkan, E. (2007). Öğretmenlerin öz yeterlilik algıları ile öğrencilerin sosyal bilgiler benlik kavramları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi, Edirne.
• Özgül, E., & Yücel, E. (2018). Girişimcilik merakı ile yenilikçilik arasındaki ilişkide öz yeterliliğin aracılık rolü. Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(31), 331-353.
• Prihatsanti, U. (2017). The relationship between entrepreneurial self-efficacy, entrepreneurial curiosity and innovative behavior on entrepreneur students. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 133, 131-134.
• Rice, R., W., Near, J. &, Hunt, R (2010). The job satisfaction- life satsifaction relationship: A Review of Empirical Research. Basic and Applied Social Psychology, 1(1), 37-64.
• Schwarzer, R., Greenglass M., & Mueller, J (1998).Assessment of perceived general self efficacy on the internet. Anxiety Stress & Coping, 12(2),145-161.
• Seçgin, Y. (2020). Girişimcilik eğitiminin girişimcilik eğilimi üzerine etkisi: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Business & Management Studies: An International Journal , 8(1), 803-827.
• Seferoğlu, S. S., & Akbıyık, C. (2005). İlköğretim öğretmenlerinin bilgisayara yönelik öz-yeterlik algıları üzerine bir çalışma. Eğitim Araştırmaları-Eurasian Journal of Educational Research, 30(30), 89-101.
• Shane, S., & Venkataraman, S. (2000). The promise of entrepreneurship as a field of research. Academy of Management Review, 1(25), 217-226.
• Sherer, M., & Maddux, J. E. (1982). The self efficacy scale: Construction and validation. Psychological Reports, 51(1), 663-668.
• Sökmen, A., & Ekmekçioğlu, B. E. (2020). İç girişimcilik: Adana'daki tekstil işletme yöneticileri üzerine bir araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(2), 266-281.
• Sözbilir, F. (2018). İşbaşı eğitim uygulamaları, öz yeterlilik ve yenilikçilik davranışı arasındaki ilişki. Journal of Business Research Turk, 10(1), 121-133.
• Tajeddini, K. (2010). Effect of customer orientation and entrepreneurial orientation on innovativeness: evidence from the hotel industry in Switzerland. Tourism Management, 31, 221-231.
• Thomas, R., & Malagi, V. A. (2020). Happiness, life satisfaction and self efficacy among entrepreneursand professionals. The Internatıonal Journal of Indıan Psychology, 8(3), 1101-1110.
• Töre, E. (2020). Öz yeterlilik ve iç denetim odağının yenilikçi iş davranışına etkisi: Konaklama İşletmelerine Yönelik Bir Araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 155-167.
• Tuncer, M., & Tanaş, R. (2011). Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilgisayar öz yeterlilik algılarının değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(6), 222-230.
• Uçkun, C., Korkmaz, F., & Yener, S. (2019). Öz-yönelimin yaşam tatmini üzerindeki etkisinde girişimcilik algısının aracı rolü . Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(6), 148-166.
• Urgan, S. (2020). Gönüllü hizmetlerde vicdanî zekânın yaşam tatmini ve iş performansına etkisi: Eskişehir Akut örneği. Business & Management Studies: An International Journal, 3(8), 2727-2749.
• Yağar, F., Dökme, S., & Coşkun, S. (2020). Öz yeterlik düzeyinin ve demografik faktörlerin girişimcilik eğilimi üzerindeki etkisi: Üniversite öğrencileri üzerine bir çalışma . Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 2(37), 302-314.
• Yıldız, H., & Zehir, C. (2019). Uygulamalı girişimcilik eğitiminin girişimcilik eğilimi üzerindeki etkisi: Mühendis adayları üzerinde bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 26(2), 454-476.
• Yılmaz, E., & Sünbül, A. (2009). Üniversite öğrencilerine yönelik girişimcilik ölçeğinin geliştirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler EnstitüsüDergisi, 21, 195-203.
• Yorgancı, A. E., & Bozgeyikli, H. (2016). Sınıf öğretmenlerinin kişilerarası öz yeterlilik algılarıyla örgütsel güven algılarının incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(10), 48-60.
• Yöney, E., & Kılınç, E. (2020). Bankacılık sektöründe psikolojik yıldırmanın çalışanların iş ve yaşam tatmini üzerindeki etkisinin incelenmesi. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 5(11), 34-52.
• Zimmermann, B. J. (2000). Self efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology, 25, 82-91.