A Qualitative Research on The Social Phenomena of Respiratory Diseases

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 5, 1353 - 1379, 25.10.2021

Ahmet Alkan , Ramazan Erdem , Zeynep Kuh

https://doi.org/10.18506/anemon.888560

Öz

The number of chronic diseases is increasing day by day worldwide. It is also an essential factor in both long-term health care services and causes of death. The study aims to consider how individuals with respiratory diseases are affected by this disease process (family relationships, future expectations, education life, social life, etc.) and evaluate the disease process by staging. For his study, the necessary permission was obtained with the decision of the Health Sciences Ethics Commitee of Süleyman Demirel University, dated 24.03.2021 and numbered 50/1. A semi-structured interview form was used as a data collection tool. The interviews were conducted under the patient narrative method. The questions asked in the interviews were based on the interactive, process, and contingency dimensions. Eight people were interviewed. As a result, as in other diseases, respiratory diseases affected patients and their relatives from every stage of the disease (pre-diagnosis, diagnostic phase, treatment, and rehabilition) in social, psychological, mental, physical, and economic aspects.

Anahtar Kelimeler

Respiratory System Diseases, Chronic Diseases, Medical History

Solunum Yolları Hastalıklarının Toplumsal Görüngüleri Üzerine Nitel Bir Araştırma

Öz

Kronik hastalıkların sayısı dünya genelinde gün geçtikçe artış göstermektedir. Bu durum aynı zamanda hem uzun süreli sağlık bakım hizmetlerinin hem de ölüm nedenlerinin önemli bir etkenini oluşturmaktadır. Araştırmanın amacı, solunum yolu hastalığı olan bireylerin bu hastalık sürecinden nasıl etkilendiklerinin (aile ilişkileri, gelecek beklentileri, eğitim hayatı, sosyal yaşam vs.) ele alınması ve hastalık sürecinin evrelendirilerek değerlendirilmesidir. Bu çalışma için Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Etik Kurulunun 24.03.2021 tarih ve 50/1 sayılı kararı ile çalışmanın etik kurallara uygun olduğuna dair gerekli izin alınmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşmeler hasta anlatısı yöntemine uygun olarak psikolojik ve sosyal (etkileşimsel), geçmiş, şimdi ve gelecek (süreç) ve hastalık hikâyesinin temellendiği yerler ve şartlar (durumsallık) boyutlarına uygun olarak yapılmıştır. Araştırma çerçevesinde sekiz kişi ile görüşülmüştür. Sonuç olarak diğer hastalıklarda olduğu gibi solunum yolları hastalıkları da hastalığın her aşamasında (teşhis öncesi, teşhis, tedavi ve rehabilitasyon) hasta ve hasta yakınlarını sosyal, psikolojik, ruhsal, bedensel ve ekonomik yönden etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Solunum Sistemi Hastalıkları, Kronik Hastalıklar, Hastalık Hikâyesi

Kaynakça

• Adams, M., Robert, G., & Maben, J. (2015). Exploring the legacies of filmed patient narratives: the interpretation and appropriation of patient films by health care staff. Qualitative Health Research, 25(9), 1241-1250. doi: 10.1177/1049732314566329.
• Akan, H. (2012). Üst solunum yolu enfeksiyonlarında bitkisel ve nonfarmakolojik tedaviler, The Journal of Turkish Family Physician, 3(3), 9-15.
• Akın, L. (2017). Ulusal hastalık yükü çalışması sonuçları ve halk sağlığı yaklaşımı. Ulusal hastalık yükü çalışması sonuçları ve çözüm önerileri. (Erişim: 26.02.2021), http://www.tip.hacettepe.edu.tr/ekler/pdf/ulusal_program.pdf.
• Alpman, P.S. (2018). Sosyal teorinin konusu olarak kimlik: sosyal inşacı yaklaşım. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 21(2), 1-28.
• Ardahan, M. (2006). Sosyal destek ve hemşirelik. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 68-75.
• Aytaç, Ö., & Kurtdaş, M. Ç. (2015). Sağlık-hastalığın toplumsal kökenleri ve sağlık sosyolojisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(1), 231-250.
• Balbale, S. N., Turcios, S., & LaVela, S. L. (2015). Health care employee perceptions of patient-centered care. Qualitative Health Research, 25(3), 417-425.
• Balint, E. (1969). The possibilities of patient-centered medicine. The Journal of the Royal College of General Practitioners, 17(82), 269-276.
• Baloğlu, B. (2006). Sağlık ve hastalık. İstanbul: Der Yayınları.
• Bulut, F., & Civaner, M. M. (2016). Modern tıp insancıl özünü yitiriyor: hasta yok, hastalık var. Türkiye Biyoetik Dergisi, 3(2), 66-73.
• Burton, C. R. (2000). Re-thinking stroke rehabilitation: the Corbin and Strauss chronic illness trajectory framework. Journal of Advanced Nursing, 32(3), 595-602.
• Cockherham, W. C., & Ritchey, F. J. (1997). Dictionary of medical sociology. London: Greenwood Press.
• Corbin, J. M., & Strauss, A. (1991). A nursing model for chronic illness management based upon the trajectory framework. Scholarly Inquiry for Nursing Practice, 5(3), 155-174.
• Durna, Z., & Oğuz, G. (2018). Kronik hastalıklar ve yönetimi. Türkiye Klinikleri Internal Medicine Nursing-Special Topics, 4(2), 1-10.
• Elliott, J. (2005). Using narrative in social research: Qualitative and Quantitative Approache. London: Sage Publications.
• Engel, G. (1977). The need for a new medical model: A challenge for biomedicine. Science, 196: 129-136.
• Ezerbolat, M., & Yılmaz Özpolat, A. G. (2016). Travma sonrası büyüme: Ttravmaya iyi yanından bakmak. Kriz Dergisi, 24(1).
• Fesci, H., & Görgülü, Ü. (2005). Astım ve yaşam. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 12(1), 77-83.
• Gergen, K. J. (1985). The social constructionist movement in modern psychology. American Psychologist, 40(3), 266–275.
• Glaser, B. G., & Strauss, A. L. (1967). Discovery of grounded theory: Strategies for Qualitative Research. New York: Routledge.
• Greenhalgh, T. (1999). Narrative based medicine in an evidence based world. BMJ, 318(7179), 323-325.
• Haydon, G., & Van der Riet, P. (2017). Narrative inquiry: A relational research methodology suitable to explore narratives of health and illness. Nordic Journal of Nursing Research, 37(2), 85-89.
• Hyden, L. C. (1997). Illness and narrative. Sociology of Health & Illness, 19(1), 48-69.
• İnci, F., & Boztepe, H. (2013). Travma sonrası büyüme: öldürmeyen acı güçlendirir mi?. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 4(2), 80-84.
• İzgüden, D., & Erdem, R. (2020). Travmaların dönüştürücü rolü: olumlu değişimler. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 191-200.
• Kalitzkus, V., & Matthiessen, P. F. (2009). Narrative-based medicine: potential, pitfalls, and practice. The Permanente Journal, 13(1), 80-86.
• Kıymık, N. (2017). Sağlık hizmetlerinde hastaların insandışılaştırma (dehumanization) algıları üzerine bir araştırma (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Küçükusta, A. R. (2011). Tomografiyi, anjiyoyu, endoskopiyi bırak! kalbime koy başını doktor!. İstanbul: Hayykitap.
• Noyan, A. (2013). Solunum hastalıklarında psikolojik faktöreler ve yaşam kalitesi. (Erişim: 14.10.2020), https://issuu.com/journalagent/docs/tghyk.86.
• OECD. (2013). Emerging trends in biomedicine and health technology ınnovation: addressing the global challenge of alzheimer's, OECD science. Paris: OECD Publishing.
• Okyavuz, Ü. (1995). Ölüm ve ölümcül hastalık. Kriz Dergisi, 3(1), 167-171.
• Punch, K.F. (2014). Sosyal araştırmalara giriş, nicel ve nitel yaklaşımlar. (D. Bayrak, H. B. Arslan, & Z. Akyüz, Çev.) Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Rolland, J. S. (1987). Chronic illness and the life cycle: a conceptual framework. Family Process, 26(2), 1-15.
• Rosti, G. (2017). Role of narrative-based medicine in proper patient assessment. Supportive Care in Cancer, 25(1), 3-6.
• Rubin, H. J., & Rubin, I. S. (2012). Qualitative data the art of hearing data. Los Angeles: Sage Publications.
• Sağlık Bakanlığı. (2012). Kronik solunum yolu hastalıkları modülleri. (Erişim: 26.02.2021), https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kronik-hastaliklar-engelli-db/hastaliklar/kronik_havayolu/rehberler/Kronik_Solunum_Yolu_Hastaliklari_Modulleri.pdf.
• Sağlık Bakanlığı. (2018). Türkiye hanehalkı sağlık araştırması bulaşıcı olmayan hastalıkların risk faktörleri 2017. (Erişim: 26.02.2021), https://www.who.int/ncds/surveillance/steps/WHO_Turkey_Risk_Factors_A4_TR_19.06.2018.pdf.
• Sığrı, Ü. (2018). Nitel araştırma yöntemleri. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Sitvast, J. (2017). Importance of patient’s narrative and dialogue in healthcare. International Journal of Emergency Mental Health and Human Resilience, 19(2), 1-3.
• Stewart, M., Belle Brown, J., Weston, W. W., Mcwhınney, I. R., Mcwıllıam, C. L., & Freema, T. R. (2014). Patient-centered medicine: transforming the clinical method. United Kingdom: Radcliffe Publishing Ltd.
• Suchman, E. A. (1963). Sociology and the field of public health. New York: Russell Sage Foundation.
• Suchman, E. A. (1965). Stages of illness and medical care. Journal of Health and Social Behavior, 6(3), 114-128.
• Sulmasy, D. P. (2002). A biopsychosocial-spiritual model for the care of patients at the end of life. The Gerontologist, 42(3), 24-33.
• Wang, C. C., & Geale, S. K. (2015). The power of story: narrative inquiry as a methodology in nursing research. International Journal of Nursing Sciences, 2(2), 195-198.
• WHO. (2017). Noncommunicable diseases progress monitor 2017. Geneva: World Health Organization Publiction.
• WHO. (2018). Noncommunicable diseases country profiles 2018. Geneva: World Health Organization Publiction.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yüzeren, S. (2019). Solunum yolu hastalıklarında rol oynayan seçilmiş protein ve nükleik asitlerin dizi ve yapılarının moleküler modelleme yoluyla incelenmesi (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Zaharias, G. (2018). What is narrative-based medicine?. Narrative-Based Medicine 1. Canadian Family Physician, 64(3), 176-180.