The Mediating Role of Instutional Trust in the Effect of Justice Perception From Human Resources Management Practices Human At Hotel Businesses on Psychological Safety

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 5, 1333 - 1352, 25.10.2021

Neslihan Derin Hakan Tuna

https://doi.org/10.18506/anemon.888599

Öz

The aim of this study is to determine the effect of Human Resources Management (HRM) practices of hotel businesses on the trust and psychological comfort of their employees and to determine whether there is a mediating role of trust in the institution in the relationship between the perception of justice and psychological comfort towards HRM practices. The hypotheses of the research were tested on the data collected from 330 people working in four- and five-star hotels operating in Malatya, Elazig, Tunceli and Bingol provinces in the TR1 region. The research was carried out as a result of the data collected between January and September in 2018. As a result of the research, it was determined that the hotel employees' perception of justice stemming from HRM practices had moderate positive effects on corporate trust and psychological comfort. According to the findings, if businesses want to increase the performance of their employees, and therefore their institutions, they should primarily be fair in their human resources practices. The perception of human resources practices as “fair” creates a premise for many positive attitudes and behaviors, especially trust in the institution.In addition, it was determined that trust in the institution had a mediating role in the relationship between HRM practices and psychological comfort.

Anahtar Kelimeler

Hotel Businessess, Human Resource Management Practices, Instutional Trust, Psychological Safety

Otel İşletmelerinde İnsan Kaynakları Uygulamalarına Dönük Adalet Algısının Psikolojik Rahatlığa Etkisinde Kuruma Güvenin Aracılık Rolü

Öz

Bu çalışmanın amacı otel işletmelerinin İnsan Kaynakları Yönetimi (İKY) uygulamalarının, çalışanlarının kuruma olan güvenlerine ve psikolojik rahatlıklarına etkisini tespit etmek ve İKY uygulamalarına yönelik adalet algısı ile psikolojik rahatlık ilişkisinde kuruma duyulan güvenin aracılık rolünün var olup olmadığını tespit etmektir. Araştırmanın hipotezleri, TR1 bölgesi içinde yer alan Malatya, Elâzığ, Tunceli ve Bingöl illerinde faaliyet gösteren dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinde çalışan 330 kişiden toplanan veriler üzerinde test edilmiştir. Araştırma 2018 yılında Ocak-Eylül ayları arasında toplanan veriler neticesinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda, otel çalışanlarının İKY uygulamaları kaynaklı adalet algısının, kurumsal güven ve psikolojik rahatlık üzerinde orta düzeyde pozitif yönlü etkilerinin olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bulgularda işletmeler, çalışanların dolayısıyla kurumlarının performanslarını artırmak istiyorlarsa öncelikli olarak insan kaynakları uygulamalarında adil olmaları gerekmektedir. İnsan kaynakları uygulamalarının “adaletli” olarak algılanması başta kuruma güven olmak üzere birçok olumlu tutum ve davranış için öncül oluşturur. Ayrıca, kuruma duyulan güvenin, İKY uygulamaları ve psikolojik rahatlık arasındaki ilişkide aracılık rolüne sahip olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Otel işletmeleri, İnsan Kaynakaları Yönetimi Uygulamaları, Kuruma Güven, Psikolojik Rahatlık

Kaynakça

• Akın Ö., & Erdost Çolak H.E. (2012). İnsan kaynakları yönetimi uygulamalarıyla örgütsel performans arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 85-114.
• Alfes K., Shantz A.D., Truss C., & Soane E.C. (2013). The link between perceived human resource management practices, engagement and employee behaviour: A moderated mediation model. The International Journal of Human Resource Management, 24(2), 330-351.
• Ali, F., Kim, W. G., Li, J. & Jeon, H. M. (2018). Make it delightful: Customers' experience, satisfaction and loyalty in malaysian theme parks. Journal Of (of) Destination Marketing and Management, 7, 1-11.
• Alkan, S.E., & Turgut, T. (2015). A research about the relatıonshıp of psychologıcal safety and organızatıonal polıtıcs perceptıon wıth compulsory cıtızenshıp behavıor and the pressures behınd compulsory cıtızenshıp behavıor. Research Journal of Business and Management, 2(2), 185-203.
• Altuntaş, S. & Baykal, Ü. (2010). Örgütsel Güven Ölçeği’nin Hemşirelikte Geçerlik–Güvenirliği. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 18(1), 10-18.
• Anderson, J. C., & Gerbing, D. W. (1988). Structural equation modeling in practice: A review and recommended two-step approach. Psychological Bulletin, 103(3), 411–423.
• Aybars, M. (2014). İnsan kaynakları uygulamalarının çalışanların işe adanmışlığı üzerindeki etkisi ve pozitif psikolojik sermayenin aracı rolü konuya ilişkin bir araştırma (Yayınlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim dalı, İstanbul.
• Baron, R. M. & Kenny, D. A. (1986). The moderatormediator variable distinc-tionin social psychological research: conceptual, strategic, and statisti-cal considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
• Bergamini, C. W. (1980). Desenvolvimento de Recursos Humanos (1st ed.). SãoPaulo: Atlas.
• Börü, D., İslamoğlu, G., & Birsel, M. (2007). Güven: Bir Anket Geliştirme Çalışması. Öneri, 7(27), 49-59.
• Büte, M. (2011). Kayırmacılığın çalışanlar üzerine etkileri ile insan kaynakları uygulamaları ilişkisi: Türk kamu bankalarına yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 383-404.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. NJ: Mahwah, Lawrence Erlbaum
• Cummings, L.L. & Bromiley, P. (1995). Organizational trust inventory development and validation. Kramer, R., Tyler, T. (Ed.). Trust in Organizations. Sage Publication.
• Çalık, C. & Şehitoğlu, E.T. (2006). Okul müdürlerinin insan kaynakları yönetimi işlevlerini yerine getirebilme yeterlikleri. Milli Eğitim Dergisi, 35.170, 94-110.
• Çeliker, N. (2014). İnsan kaynakları uygulamaları kapsamında örgütsel adalet algısının çalışanların örgütsel güveni üzerindeki etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Kütahya.
• Çubukçu, K., & Tarakçıoğlu, S. (2010). Örgütsel güven ve bağlılık ilişkisinin otelcilik ve turizm meslek lisesi öğretmenleri üzerinde incelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(4), 57-78.
• Demircan, N., & Ceylan, A. (2003). Örgütsel güven kavramı: nedenleri ve sonuçları. Yönetim ve Ekonomi, 10(2), 139-150.
• Develioğlu, K.; Haşit, G.; Bağcı, Ü.G. (2006). Toplam kalite yönetimi çerçevesinde yöneticilerin insan kaynakları yönetimine bakışları: Bursa (DORSAB)’da bir uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15, 191-204.
• Diniz de Sá casos, M. A., Ilma de Melo Oliveira, M., Calado Dias, S.M.R., & Maria de Lourdes, A.B. (2017). Human resources practices and inclusion of people with disabilitiesin the hotel industry of Belém, Brazil: a multiple case study Práticas. Revista de Gestão, 24(1), 13-23.
• Dollard, M.F., Tuckey, M.R., & Dormann, C. (2012). Psychosocial safety climate moderates the job demand–resource interaction in predicting workgroup distress. Accident Analysis and Prevention, 45, 694-704.
• Edgar, F., & Geare, A. (2005). HRM practice and employee attitudes: different measures – different results. Personnel Review, 34(5), 534-549.
• Edgar, F., & Geare, A. (2007). Inside the “black box” and “HRM”. International Journal of Manpower, 30(3), 220-236.
• Öztürk, C., & Deveci, H. (2011). Farklı ülkelerin sosyal bilgiler programının değerlendirilmesi. C. Öztürk (Ed.), Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim programları içinde (ss. 1-41). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Edmonson, A.C. (2004). Psychological safety,trust and Learning in Organizations, AGroup level lens. R. Kramer, K. Cook (Ed.), Trust in organizations: Dilemmas and approaches (ss. 239-272), New York: Russell Sage Foundation.
• Edmondson, A.C. (1999). Psychological safety and learning behavior in work teams. Administrative Science Quarterly, 44(2), 350-384.
• Erdem, F. (2003). Örgütsel yaşamda güven, F. Erdem (Ed). Sosyal Bilimlerde güven içinde (ss. 153-182). Ankara: Vadi Yayınları.
• Erdil, O., Alpkan, L.H., & Biber, L. (2004). İnsan kaynakları uygulamalarıyla örgütsel performans arasındaki ilişkileri araştırmaya yönelik bir inceleme, D.E.Ü. İ.İ.B.F.Dergisi, 19(2), 101-122.
• Fornell, C. & Larcker, D.F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
• Gold, A. H., Malhotra, A., & Segars, A. H. (2001). Knowledge management: an organizational capabilities perspective. Journal Of Management Information Systems, 18 (1), 185-214.
• Gould-Williams, J. (2003). The importance of HR practices and workplace trust in achieving superior performance: A study of public-sector organizations. The International Journal of Human Resource Management, 14(1), 28–54.
• Green, M.T., Gilmartin, H.M., & Saint, S. (2019). Psychological safety and ınfection prevention practices: results from a national survey. American Journal of Infection Control 000 (2019) 1−5.
• Guchait, P., Paşamehmetoğlu, A., & Dawson, M. (2014). Perceived supervisor and co-worker support for error management: Impact on perceived psychological safety and service recovery performance. International Journal of Hospitality Management, 41, 28–37.
• Güçlü Nergiz, H. (2015). Otel işletmelerinde hata yönetiminin psikolojik güvenlik, örgütsel performans ve örgütsel öğrenme üzerindeki etkisi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 26(2), 221 - 237.
• Gürbüz, S. & Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gürbüz, S. & Bekmezci, M. (2012). Kaynakları yönetimi uygulamalarının bilgi işçilerinin işten ayrılma niyetine etkisinde duygusal bağlılığın aracılık ve düzenleyicilik rolü. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 41(2), 189-213.
• Hair Jr, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. & Sarstedt, M. (2017). A primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEEM). Los Angeles: Sage Publications.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2006). Multivariate data analysis. Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall.
• Henseler, J., Ringle, C.M. & Sarstedt, M. (2015). A new criterion for assessing discriminant validity in varience-based structural equation modelling. Journal of the Academy of Marketing Science, 43, 115-135.
• Hu, L.T. & Bentler, P.M. (1999). Cut off criteria for fit ındexes in covariance structure analysis: conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55.
• Huselid Mark, A. (1995). The ımpact of human resource management practices on turnover, productivity, and corporate fınancial performance. Academy of Management Journal, 38(3), 635–872.
• Innocenti, L.; Pilati, M. & Peluso, A.M. (2011). Trust as moderator in the relationship between HRM practices and employee attitudes. Human Resource Management Journal, 21(3), 303–317.
• Kalaycı, Ş. (2010). Faktör analizi, Ş. Kalaycı (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (ss.321-331), Beşinci Baskı, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kalıpçı, M.B. (2014). Konaklama işletmelerinde en iyi insan kaynakları uygulamalarının örgütsel güvene etkisi: Manavgat örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Kath, L.M.; Magleyb, V.J. & Marmet, M. (2010). The role of organizational trust in safety climate’s influence on organizational outcomes. Accident Analysis and Prevention, 42, 1488–1497.
• Korsgaard M.A.; Brodt, S.E. & Whitener, E.M. (2002). Trust in the face of conflict: the role of managerial trustworthy behavior and organizational context. Journal of Applied Psychology, 87(2), 312–319.
• Kruzich, J.M.; Mienko, J.A. & Courtney, M.E. (2014). Individual and work group influences on turnover intention among public child welfare workers: The effects of work group psychological safety. Children and Youth Services Review, 42, 20–27.
• Kurşunoğlu, A. (2009). An investigation of organizational trust level of teachers according to some variables. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1, 915–920.
• Lee, F.; Edmondson, A.C.; Thomke, S. & Worline, M. (2004). The mixed effects of ınconsistency on experimentation in organizations. Organization Science, 15(3), 310–326.
• Masri, H.A. & Jaaron, A.A.M. (2017). Assessing green human resources management practices in Palestinian manufacturing context: An empirical study. Journal of Cleaner Production, 143, 474-489.
• Mayer, R.C.; Davis, J.H. & Schoorman, F.D. (1995). An ıntegrative model of organizational trust. Academy of Management Review, 20(3), 709-734.
• Meyer, J.P. & Smith, C.A. (2000). HRM practices and organizational commitment: test of a mediation model. Canadian Journal of Administrative Sciences, 4(3) 19-33.
• Murat, G. & Bakan, İ. (2011). Kamuda 360 derece performans değerlendirme Zonguldak Karaelmas Üniversitesi örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 16(1), 1-24.
• Newman, A.; Donohue, R. & Eva, N. (2017). Psychological safety: A systematic review of the literatüre. Human Resource Management Review, 27, 521-535.
• Nishii, L.H.; Lepak, D.P. & Schneider, B. (2008). Employee attributions of the “Why” of HR practices: Their effects on employee attitudes and behaviors, and customer satisfaction. Personnel Psychology, 61, 503-545.
• Özyılmaz, A. (2010). Örgütlerde dikey güven: Son On Yıllık Dönemdeki Ampirik Çalışmaların gözden geçirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 1-28.
• Palmer, M.J. (1993). Performans Değerlendirmeleri, (Çev.D. Şahiner), Kişisel Gelişim ve Yönetim Dizisi:9, İstanbul: Rota Yayın.
• Pare, G. & Tremblay, M. (2007). The Influence of high-ınvolvement human resources practices, procedural justice, organizational commitment, and citizenship behaviors on ınformation technology professionals’ turnover intentions. Group & Organization Management, 32(3), 326-357.
• Peters, P.; Poutsma, E.; Van Der Heıjden, B.I.J.M.; Bakker, A.B. & De Bruıjn, T. (2014). Enjoyıng new ways to work: An HRM-process approach to study flow. Human Resource Management, 53(2), 271-290.
• Ratnasingam, P. (2005). Trust in inter-organizational exchanges: a case study in business to business electronic commerce. Decision Support Systems, 39, 525–544.
• Sağlam Arı, G. & Tunçay, A. (2010). Yöneticiye duyulan güven ve tükenmişlik arasındaki ilişkiler: Ankara’daki devlet hastanelerinde çalışan idari personel üzerinde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 113-135.
• Sarstedt, M., Ringle, C.M. & Hair, J.F. (2017). Partial least squares structural equation modelling. In C. Homburg, M.Klarmann, A.Vomberg (Eds.), Handbook of Market Research, Heidelberg: Springer.
• Saruhan, Ş.C. & Yıldız, M.L. (2012). İnsan kaynakları yönetimi teori ve uygulama, İstanbul: Beta Yayınları.
• Schepers, J.; Jong, A.; Wetzels, M. & Ko de, R. (2008). Psychological safety and social support in groupware adoption: A multi-level assessment in education. Computers & Education, 51, 757–775.
• Searle, RH. & Dietz, G. (2012). Editorial: Trust and HRM: Current insights and future directions. Human Resource Management Journal, 22(4), 333–342.
• Seppanen, R.; Blomqvist, K. & Sundqvist, S. (2007). Measuring inter-organizational trust—a critical review of the empirical research in 1990–2003. Industrial Marketing Management, 36, 249–265.
• Schepers, J.; Jong, A.; Wetzels, M. & Ruyter, K. (2007). Psychological safety and social support in gropuware adoption. A multi-level assessment in education. Computers and Education, 51, 757-775.
• Shockley-Zalabak, P.; Ellıs, K. & Cesarıa, R. (2000). IABC Research Foundation Unveils New Study on Trust. Communication World, 17(6), 7–9.
• Schuler, R.S. (1998). Managing Human Resources, South-Western College Publishing.
• Sing, K. (2004). Impact of HR practices on perceived firm performance in India. Asia Pacific Journal of Human Resources, 42(3), 301-317.
• Singh, B.; Winkel, D.E. & Selvarajan, T.T. (2013). Managing diversity at work: Does psychological safety hold the key to racial differences in employee performance?. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 86, 242–263.
• Snell, S.A. & Dean, J.W.JR. (1992) Integrated manufacturing and human resource management: A human capital perspective. Academy of Management Journal, 35(3), 467-504.
• Subramony M. (2009). Meta-analytıc ınvestigation of the relationship between HRM bundles and firm performance. Human Resource Management, 48(5), 745– 768.
• Tabachnick, B.G. & Fidell, L.S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.), Pearson, Boston
• Tan, H.H. & Tan, C.S.F. (2000). Toward the differentiation of trust in supervisor and trustin organization. Genetic, Social, & General Psychology Monographs, 126(2), 241-260.
• Tokgöz, E. & Aytemiz Seymen, O. (2013). Örgütsel güven, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel vatandaşlik davranişi arasindaki ilişki: Bir devlet hastanesinde araştırma. Öneri, 10(39), 61-76.
• Truss, C. (2001). Complexıtıes and controversıes ın lınkıng hrm wıth organızatıonal outcomes. Journal of Management Studies, 38(8), 1121-1149.
• Tzafrir, S.S. & Eitam-Meilik, M. (2005). The impact of downsizing on trust and employee practices in high tech firms: A longitudinal analysis. Journal of High Technology Management Research, 16, 193–207.
• Uyargil, C.; Adal, Z.; Atalay, İ.D.; Acar, A.C.; Özçelik, A.O.; Dündar, G.; Sadullah, Ö. & Tüzüner, L. (2010). İnsan kaynakları yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Vanhala, M.; Heilmann, P. & Salminen, H. (2016). Organizational trust dimensions as antecedents of organizational commitment. Knowledge and Process Management, 23(1), 46–61.
• Vanhala, M. & Ahteela, R. (2011). The effect of HRM practices on impersonal organizational trust. Management Research Review, 34(8), 869 – 888.
• Vanhala, M. & Ritala, P. (2016). HRM practices, impersonal trust and organizational innovativeness. Journal of Managerial Psychology, 31(1), 95-109.
• Yaşar, N. (2009). The relatıonshıp between perceıved suffıcıency of HRM practıces, person-organızatıon fıt, person-job fıt and anxıety (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yazıcıoğlu, İ. (2009). Konaklama işletmelerinde işgörenlerin örgütsel güven duyguları ile iş tatmini ve işten ayrılma niyetleri üzerine bir alan araştırması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, www.esosder.org, 8(30), 235-249.
• Yener, S. (2016). Özel ortaöğretim kurumlarında paylaşılan liderlik davranışı ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkide psikolojik rahatlık algısının aracı değişken ilişkisi, Konya örneği. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(32), 167-187.
• Yener, S. (2015). Psikolojik rahatlık ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması, ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(13), 280-305.
• Yılmaz, V. & Çelik, E. (2009). Lisrel ile Yapısal Eşitlik Modellemesi I. Ankara: Pegem Akademi.
• Zhang, Y.; Fang, Y.; Wei, K-K. & Chen, H. (2010). Exploring the role of psychological safety in promoting the intention to continue sharing knowledge in virtual communities, International Journal of Information Management, 30, 425–436.
• Zhao, X., Lynch Jr, J. G., & Chen, Q. (2010). Reconsidering Baron and Kenny: Myths and truths about mediation analysis. Journal of Consumer Research, 37(2), 197-206.
• Wong, Y.T.; Ngo, H.Y. & Wong, C.S. (2006). Perceived organizational justice, trust, and OCB: A study of Chinese workers in joint ventures and state-owned enterprises. Journal of World Business, 41, 344–355.
• Xu, M.; Dust, S.B. & DiRenzo, M.S. (2019). Supervisor-subordinate proactive personality congruence and psychological safety: A signaling theory approach to employee voice behavior. The Leadership Quarterly, 30, 440–453.