The Migration of Afghanistani Refugees to Iran

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 3, 1105 - 1118, 30.12.2022

İrfan Baytar

https://doi.org/10.18506/anemon.1125395

Öz

In this study, the matter of Afghanistani refugees who migrated to Iran is focused. Migrations can be optional as well as they can be mandatory. A significant part of the migrations in Afghanistan is in the category of mandatory migration. It is seen that even though the main purpose of refugees is to reach developed countries, most of them can only go to the third-world countries. These types of migrations, in some cases with gaining a mass quality, create serious outcomes for both the sending country and receiving countries. The chaotic environment that comes with inner conflicts and the instability as an outcome of this, results in Afghanistani refugees preferring the countries closest to them. It is seen that the Afghanistani refugees have migrated to Iran the most from the 1979 Soviet Union invasion of their country till today. There are different reasons why the refugees prefer Iran. Among these reasons, firstly while Iran being a neighbor country to Afghanistan is effective; it is seen that religious, linguistic, and denominational factors are also effective. It stands out that Afghanistani refugees immigrating to Iran with the effect of their economic situation, those who find the opportunity go to Turkey and Europe, the ones who do not have the opportunity stay in Iran and wait to immigrate to a country where living conditions are better after creating their means over time. In the historic process, it is seen that the Afghanistani refugees have migrated to Iran before. But nowadays, Iran's view of refugees has changed compared to the past. Among the main reasons for this situation these can be shown: The increasing number of immigrants in Iran (Afghan, Syrian and Iraqi refugees), the bad economy of Iran due to the embargoes, and the change in the perspective of the Iranian people towards refugees over time. For these reasons, Iran is more cautious about refugees who continue to migrate after the Taliban regime took control of Afghanistan in 2021.

Anahtar Kelimeler

Iran, Afghanistan, Migration, Refugee, Economy

Afganistanlı Mültecilerin İran'a Göç Etmesinin Nedenleri ve Sonuçları

Öz

Göçler isteğe bağlı olduğu gibi zorunlu da olabilmektedir. Afganistan’da meydana gelen göçlerin önemli bir kısmı zorunlu göç kategorisindedir. Bu tür göçler bazı durumlarda kitlesel nitelik kazanarak hem göç veren ülke hem de göç alan ülkeler açısından ağır sonuçlar meydana getirmektedir. İç çatışmalarla oluşan kaos ortamı ve neticede ortaya çıkan istikrarsızlık, Afganistanlı mültecilerin kendilerine en yakın olan ülkeleri tercih etmeleriyle sonuçlanmaktadır. Mültecilerin İran’ı tercih etmelerinde farklı nedenler bulunmaktadır. Bu nedenler arasında başta İran’ın Afganistan ile sınır komşusu olması gelirken; dinsel, dilsel ve mezhepsel faktörlerinin de etkili olduğu görülmektedir. İran’a göç eden Afganistanlı mültecilerin ekonomik durumlarının da etkisiyle imkân bulanların Türkiye ve Avrupa’ya gittikleri, imkânı olmayanların ise İran’da kaldıkları ve zamanla imkânlarını oluşturup yaşam şartlarının daha iyi olduğu bir ülkeye göç etmek için bekledikleri göze çarpmaktadır. Tarihi süreç içerisinde Afganistanlı mültecilerin daha önce de İran’a göç ettikleri görülmektedir. Ancak günümüzde İran’ın mültecilere bakışı eskiye nazaran değişmiştir. Bunun temel sebepleri arasında İran’daki göçmen sayısının artması (Afganlı, Suriyeli ve Iraklı mülteciler), İran’ın ambargolar nedeniyle ekonomisinin kötü olması ve sürecin zamanla İran halkının mültecilere bakış açısının değişmesi olarak gösterilebilir. Bu nedenlerle 2021 yılında Taliban yönetiminin Afganistan’da kontrolü ele geçirmesinin ardından göç etmeye devam eden mültecilere İran daha temkinli yaklaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İran, Afganistan, Göç, Mülteci, Ekonomi

Kaynakça

• Âlaaddinî, P., & İmamî, Y. (2005). Cihanî şuden, muhaceret û fakr der İran. Fasılnamei İlm-i Pejûheş-ı Refah-ı İctimaî, 5(18).
• Alagöz, B., & Kandemir, E. (2015). 11 Eylül sonrası dönemde bölgesel güvenlik ve İran’ın Afganistan siyaseti. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, 2(2), 109-140.
• Baytar, İ. (2021). Varto ilçesinin nüfus ve göç yapısı, İ. S. Yuca (Ed.), Varto İnsan-Mekân-Hafıza (ss. 30-46). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK), (2016). Afganistan’dan Gelen Sığınmacıların Uluslararası Koruma Gereksinimlerinin Değerlendirilmesine Yönelik BMMYK Statüsüne Uygunluk Kılavuz İlkeleri, Nisan 2016, HCR/EG/AFG/16/02.
• Buz, S., Canlı, M., & Aygüler, E., (2021). Trabzon’da Yaşayan Afgan Sığınmacıların Profili ve Gereksinimleri, Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Uygulama ve Araştırma Merkezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları. ISBN: 978-625-00-9827-1.
• Dalkıran, M. (2013). Eve Geri Dönüş: Afganistan, Küresel Eğilimler Serisi, No: 10. İstanbul: Kültür Üniversitesi Yayını.
• Dashtî, Z. (2021). Afganistan’da Taliban’ın İktidara Gelmesi ile Yaşanan İç ve Dış Göç Krizi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 8(4), 381-403.
• Deniz, O. (2009). Uluslararası Göçler ve Türkiye’ye Yansıması (Sığınmacılar, Mülteciler ve Yasadışı Göçmenler. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Geyik Yıldırım, S. (2018). Göç ve Afganlar: “İstikrarlı Mülteciler”. Göç Araştırmaları Dergisi, 4(2), 128-159.
• Koç, M. (2019). Türkiye’ye Düzensiz Afgan Göçü ve İran’ın Göç Politikaları. İran Araştırmaları Merkezi Yayınları (İRAM), ISBN: 978-605-81772-4-6.
• Karakaya, C., & Karakaya, E. N. (2021). Türkiye’nin Göz Ardı Edilen Göçmenleri: Afganlar. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 7(1), 100-111.
• Koç, İ., (2017). Afganistan’ın Sosyo-Demografik ve Ekonomik Yapısı ve Dış Göç Süreci, Türkiye’de Afganistan Uyruklu Uluslararası Koruma Başvurusu ve Statüsü Sahipleri Üzerine Analiz: Türkiye’ye Geliş Sebepleri, Türkiye’de Kalışları, Gelecek Planları ve Amaçları. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Yayınları, ISBN: 978-975-491-449-8 No: NEE-HÜ.17.01.
• Mixed Migration Centre, (2020). Bilinmeyen İstikamet Türkiye’de İlerleyen Afganlar. MMC Ortadoğu Araştırma Özeti, Haziran 2020.
• Obeyd, A. J. (2020). Afganistan’da göç sorunu, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Niğde.
• Özgün, C. (2021). Afgan Mülteci Profili Üzerine Bir Araştırma: Trabzon Örneği. Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 7(22), 1-17. DOI: 10.31765/karen.889071.
• Rehmanî, M. (2014). Siyasethâ-yı Muhaceretî û Tesir-i Ân ber Revabıt-ı Harici-yi İttihâdiy-ı Avrupa. Fasılname-i İlm-i Mutalat-ı Revabıt-ı Beynelmileli, 1392/2014. Bahar 98(45), Riyâhî, A., & Porgârî, S. (2017) İlel-i Muhaceret ez Merzhâ-yî Horasan bı Afganistan. Mecelle-i Pejûheşhâ-yı Tarih-i İran û İslam, sayı: 20, Bahar ve Yaz 2017.
• Sertkaya Doğan, Ö., & Gökburun, İ. (2021). Türkiye’de Suriyeli Mültecilere Yönelik Toplumsal Olayların Dağılımı. Coğrafya Dergisi, 43, 37-53.
• Tefrişî Mutalık, L. (2017). Mutâlât-ı Pesâistimari-yi der Edebiyat-ı Muhaceret. Neşriye-yi Siyasi-yi İlm, 10, 211-222.
• Terh, M., ve Sadıkî, R. (2008). Berresi-yi Vaziyet-i Muhacırân-ı Harici der İran ber Mebna-yı Dâdıha-yı Serşumarî. Gruh-ı Pejûheşî Âmarhâ-yı İktisadî, Pejûheşgede-yi Âmar, Sonbahar, 1387/2008.
• Zerkânî, S. H. ve Mûsevî, S. Z. (2013). Muhacerethâ-yı Beynelmileli û Emniyet-ı Milli. Fasılname-i Mutalat-ı Rahburdî, 9, 1392/2014.