The Concept of Surveillance and the Reflection of Gastronomy in Cinema: The Platform Film Analysis

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 3, 839 - 856, 30.12.2023

Özlem Şen , Gizem Candan

https://doi.org/10.18506/anemon.1224603

Öz

Abstract: In the history of humanity, the phenomenon of surveillance has always existed as a type of control. Surveillance practices have changed with the emergence of modern states and developing technological devices. Surveillance has continued to exist as a type of control and discipline until today. In this study, the movie "The Platform" is built on the concept of panopticon used on surveillance systems in today's societies and focused on the semiotic analysis of metaphors related to food.
Food that appeals to the five senses has symbolic meanings besides meeting physical needs. Cinema scenes are one of the environments where these symbolic meanings of food can be best interpreted. In daily life, food can be considered as a communication tool in itself. The food itself, or the way it is prepared or presented, may exhibit the ability to express emotions. This ability can help create cultural assumptions about society in films and help the audience express and question them.
In the study, The Platform movie was analyzed through scenes with food representation.

Anahtar Kelimeler

The Platform, Gastronomy, Film Analizi, Panoptikon

Panoptikon ve Gastronominin Sinemaya Yansıması: The Platform Film Analizi

Öz

İnsanlık tarihinde gözetim olgusu, bir denetim türü olarak hep var olmuştur. Modern devletlerin ortaya çıkması ve gelişen teknolojik cihazlarla gözetim pratikleri biçim değiştirmiştir. Gözetim, denetim ve disiplin türü olarak günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Bu çalışmada The Platform filminin günümüz toplumlarında gözetim sistemleri üzerine kullanılan panoptikon kavramı üzerinden inşa edilerek yemekle ilgili olan metaforların göstergebilimsel incelenmesi üzerine odaklanmıştır.
Beş duyuya hitap eden yemeğin fiziksel ihtiyaçların karşılanması dışında sembolik anlamlar da taşımaktadır. Yemeğin taşıdığı bu sembolik anlamların en iyi yorumlanabileceği ortamlardan biri sinema sahneleridir. Günlük hayatta yemek başlı başına bir iletişim aracı olarak düşünülebilir. Yemeğin bizzat kendisi ya da hazırlanış veya sunuluş şekli duyguları anlatma yeteneği sergileyebilir. Bu yetenek filmlerde toplum ile ilgili kültürel varsayımlar oluşturma ve seyirciye bunları ifade edip sorgulatmaya yardımcı olabilmektedir. Çalışmada, The Platform filmi, yemek temsili olan sahneler üzerinden incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

The Platform, Gastronomy, Film Analizi, Panoptikon

Kaynakça

• Andrew, J. D., (2010), Büyük Sinema Kuramları, (Z. Atam, Çev). İstanbul: Doruk Yayınevi.
• Akın, İ. (2014). Epikür ve Freud Yaklaşımları Bağlamında Avrupa Sanatında Yemek ve Haz İlişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul:Işık Üniversitesi.
• Alpyıldız, E. (2020). Psikoanalitik Halkbilimi Kuramı Temelinde Türk Yemek Kültürünün Çağrışım Sınırsızlığı:" Oburluğun Cinselliği". Milli Folklor, 32(125), 138-149.
• Barthes, R. (1993). Göstergebilimsel Serüven. (M. Rifat, S. Rifat, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bauman, Z. (2003). Yasa Koyucular ile Yorumcular. ( K.Atakay, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Bentham, J. (2008). Panoptikon Gözün İktidarı İstanbul: Su Yayınları.
• Bircan, U. (2015). Roland Barthes ve göstergebilim. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 13(26), 17-41. Çakır, M. U., Şengül, S. & Parmaksızoğlu, E. (2020). Sinema Perdesinde Gastronomi Görüntüsü: Yemeğin Sosyolojik Yansımaları. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(4), 3173-3191.
• Bulanık, S. (2015). Ferzan Özpetek filmlerinde bir anlatı mekanı: Mutfak. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Büker, S. (1991). Sinemada Anlam Yaratma, İmge Kitabevi, Ankara
• Candan, G. (2011). MTV Kanalında Yayınlanan Mobil Teknoloji Reklamları ve Gençlik Kültürü. ( Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Coward R. & Ellis, J. (1985). Dil ve Maddecilik. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çağlar, B. (2012). Bir iletişim biçimi olarak göstergebilim. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 22-34.
• Çinay, H. H., & Sezerel, H. (2020). Ferzan Özpetek filmlerinde gösterge olarak yemek: Mine vaganti/serseri mayınlar. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(1), 111-136.
• Dağtaş, B. (2003). Reklamı Okumak, Ankara: Ütopya Yayınları.
• Dündar, H. (2021). Dijital Panoptikon. Hikmet Akademisi Dergisi. https://www.hikmetakademisi.com/Article/108-dijital-panoptikon
• Eco, U., (1985). Sinemanın Göstergebilime Katkısı Üzerine. Büker, S., Onaran, O., Sinema Kuramları, (263-280), Ankara: Dost Yayınevi.
• Fiske, J. (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş, (İ. Süleyman, Çev.) Ankara: ARK Yayınları.Foucault, M. (2012). İktidarın Gözü. (3). (I. Ergüden, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Fiske, J. (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş. (S. İrvan Çev). Ankara: ARK Yayınları
• Foucault, M. (2013). Hapishanenin Doğuşu. (5). ( M.A. Kılıçbay, Çev.) Ankara: İmge Kitabevi. Foucault, M. (2014). Özne ve İktidar. (4).( I. Ergüden, O. Akınhay, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları Güngör, M. (2014). Hıristiyanlıkta Yedi Ölümcül Günah. Dini Araştırmalar, 17(45 (15-12-2014)), 36-59.
• Kanık, İ. (2017). İştah Sineması: Ferzan Özpetek. Yemek ve Kültür, 49, 108-117.Kanık, İ. (2018). Gastro Sinema, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Köker, S. (2016). Köfte Yağmuru Adlı Animasyon Filmde Yedi Büyük/Ölümcül Günah. DicleÜniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (17), 256-271.
• Locke, J. (1999). İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Deneme, (M.D. Topçu, Çev), Ankara: Öteki Yayınevi Michael, R. & Lenos, M. (2012). Film Çözümlemelerine Giriş. (E. S. Onat, Çev.) Ankara: Deki Yayınları.
• Parasecoli, F. (2010). Food and Men in Cinema: an Exploration of Gender in Blockbuster Movies. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hohenheim Universitesi, Stuttgart.
• Rıfat, M. (2005).20. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları Tarihçe ve Eleştirel Düşünceler, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Saussure, F. (2001). Genel Dilbilim Dersleri, (B.Vardar, Çev.) İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Sivas Gülçur, A. (2012). Göstergebilim ve sinema ilişkisi üzerine bir deneme. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 527-538.
• Şen, Ö. (2021). Türk Sinemasında Gastronomi: Sofra Sırları Film Analizi. N. Çetin (Ed.), Kültürel Medya Okumaları Türk Sineması (s.31-51). Çanakkale: Paradigma Yayınevi.
• The Platform (2019). https://720pizle.net/izle/altyazi/the-platform.html (E.T.: 22.05.2021). Türk Dil Kurumu (2021). “Platform” https://sozluk.gov.tr (E.T.: 25.05.2021)