Manastırlı Mehmed Rifat Bey’in Cevâhir-i Çihâr Yâr ve Emsâl-i Kibâr Adlı Tercümesinde İlk Üç Halifeye Ait Hikmetli Sözler

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 3, 887 - 907, 30.12.2023

Rıdvan Saitoğlu

https://doi.org/10.18506/anemon.1380540

Öz

Manastırlı Mehmed Rifat (ö. 1325/1907) tarafından kaleme alınan Cevâhir-i Çihâr Yâr ve Emsâl-i Kibâr adlı eser, dört halifeye ait yüz veciz söz ihtiva etmektedir. Eser, Reşîdüddîn Vatvat’ın (ö. 578/1182) Tühefetü’s-sıddîk ile’s-sıddîk min Kelâmi Ebî Bekr es-Sıddîk, Efdalü’l-hitâb min Kelâmi Ömer bin el-Hattâb, Ünsü’l-lefhân min Kelâmi Osmân bin Affân, Matlûbu Külli Tâlib min Kelâmi Emîri’l-mü’minîn Alî bin Ebî Tâlib, adlı eserlerinin ya da genel isimlendirme ile Şerh-i Sad Kelime-i Çehâr Yâr-i Güzin’inin bir tercümesidir. Bu çalışma Rifat Bey’in söz konusu eserinde daha önce incelenen Hz. Ali’ye ait vecizelerin dışında kalan ilk üç halifeye ait vecizelerin incelenerek literatüre kazandırılmasını hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk İslam Edebiyatı, Manastırlı Mehmed Rifat, Sad Kelime, Vecize

Translatıon Of The Wıse Words of The Fırst Three Calıphals By Mehmed Rifat Bey Of Monastery

Öz

In the work titled Cevâhir-i Çihâr Yâr ve Emsâl-i Kibâr, written by Manastırlı Mehmed Rifat (d. 1325/1907), there are various aphorisms about the four caliphs. The work is by Reşîdüddîn Vatvat (d. 578/1182) Tühefetü's-sıddîk ile's-sıddîk min Kalâmi Ebî Bekr es-Sıddîk, Efdalü'l-hitâb min Kalâmi Ömer bin el-Khattâb, Ünsü'l-lefhân min Kalâmi Osman bin Affan. It is the translation of the works known as Matlûbu Külli Tâlib min Kalâmi Emîri'l-mü'minîn Alî bin Ebî Tâlib or, more comprehensively, Şerh-i Sad Kalima-i Çeâr Yâr-i Güzin. This study aims to examine the aphorisms of the first three caliphs, apart from Ali's aphorisms, which were previously examined in Rıfat Bey's work, and to add them to the literature.

Anahtar Kelimeler

Turkish İslamic Literature, Monastirli Mehmed Rifat, One Hundred Sayings, Sayings

Kaynakça

• Bozdoğan, A. (2002). Manastırlı Mehmet Rıfat'ın dünya görüşünün aynası: “ÇANTA”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(2), 31-39.
• Bozdoğan, A. (2001). Manastırlı Mehmet Rıfar ve Eserleri Üzerine bir İnceleme (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail. (2006). el-Câmiu’s-Sahîh, Beyrût: Dâru İbn-i Kesîr.
• Bursalı, M. T. (1972). Osmanlı Müellifleri, Haz. A Fikri Yavuz-İsmail Özen, İstanbul: Yaylacık Matbaası.
• Ceyhan, A. (2006), Türk Edebiyatı’nda Hazret-i Ali Vecizeleri. Ankara: Öncü Kitap.
• Ceyhan, A. (2012). Manastırlı Mehmed Rifat Bey’in Matlûbu Külli Tâlib Tercümesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 57-71.
• Durmuş, E. (2014). Şerh-i Kelimât-i Çehâr Yâr-ı Güzîn (İnceleme Metin) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Eren, C., & Erboğa H. (2007), Hikmetli sözler ve Manastırlı Mehmed Rifat Efendi’nin Hikmet Hazineleri adlı eseri. Dinbilimleri Akademik Arastırma Dergisi, 7(2), 163-170.
• İbn-i Kuteybe, (1977). Ğarîbu’l-Hadîs. Tah. Dr. Abdullah el-Cebûrî, Bağdat: Matbaâtü’l-‘ânî.
• İnal, M. K. (1969). Son asır Türk şairleri. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Reşîdüddîn Vatvat, Faslü’l-Hitâb min Kelâmi Emîri’l-Mü’minîn Ömer b. el-Hattâb. Süleymaniye Kütüphanesi, No: 297.3.
• Yüksel, I. (2013). Türk Edebiyatı’nda Hz. Ömer Vecizeleri ve Bedreddin B. Himmet-Yârü’l-Mevlevî’nin “Faslü’l-Hitâb Min Kelâm-ı Ömer Bin Hattâb” Adlı Eseri (Yayımlanmamış Yükseek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstiütüsü, Sivas.