Gabriel Tarde’da Sosyolojinin Niceliksel Kavranışı ve İstatistik Biliminin Önemi Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 3, 1188 - 1200

Emre Özcan

https://doi.org/10.18506/anemon.1428753

Öz

Bu çalışmanın amacı, sosyolojinin bağımsız bir disiplin haline gelmesindeki önemli teorisyenlerden biri olan Gabriel Tarde’ın sosyolojiyi niceliksel olanın içerisinden kavramaya yönelik tutumunun ve bu bağlamda istatistik bilimine yüklediği rolün arka planını aktarmaktır. Tarde, toplumsal sahanın arzu ve inanç kuvvet akışlarından meydana geldiğini düşünmektedir. Bu akışlar, toplumsal sahayı boyadan boya kesen, mikroskobik, yani sonsuz küçükte devinen çokluklardır. Bunlar, toplumsal olana maddilik kazandırmalarıyla anlam kazanırlar. Sosyoloji ise bir mikro sosyoloji olarak bu akışlar düzlemindeki kuvvet ilişkilerinin, dinamizmlerin açığa çıkarılması işlevini üstlenmektedir. Tarde’a göre heterojen, yani biçimlenmemiş olan arzu ve inanç kuvvetleri, yalnızca niceliksel olarak idrak edilen akışlardır ve bu anlamda iç içe geçtikleri, niteliksel şekilde kendisini sunan duyumsamalardan ayrılmaktadırlar. Bu nedenle de bu kuvvetlerin toplumsal sahadaki yayılımlarını, bileşimlerini, kesilmelerini aktarabilmenin yolu istatistik bilimine başvurmaktan geçmektedir. İstatistik, arzu ve inanç kuvvet ilişkilerine ilişkin bir haritalandırma işlemi olarak çalışmaktadır. Bu işlem aracılığıyla kuvvet ilişkilerine dair tarihi monografi oluşturulmaktadır. Bu monografinin oluşmasında sadece sosyoloji istatistiğe değil, istatistik de sosyolojinin yöntemlerine başvurmak durumundadır.

Anahtar Kelimeler

Gabriel Tarde, istatistik, nicelleştirme, sosyoloji

An Evaluation on the Quantıtatıve Concept of Socıology and the Importance of Statıstıcs in Gabriel Tarde

Öz

The aim of this study is to convey the background of Gabriel Tarde's attitude towards the quantification of sociology and the role he attributed to the science of statistics in this context, as one of the important theorists in the development of sociology into an independent discipline. Tarde thinks that the social field consists of force flows of desire and belief. These flows are microscopic multiplicities that traverse the social field, moving in the infinitesimal. They gain meaning by giving materiality to the social. Sociology, as a micro sociology, undertakes the function of revealing the force relations and dynamisms in the plane of these flows. According to Tarde, the heterogeneous, unformed forces of desire and belief are flows that can only be grasped quantitatively, and in this sense they differ from the sensations in which they are intertwined and present themselves in a qualitative way. For this reason, the way to convey the spread, composition and interruptions of these forces in the social field is to resort to statistics. Statistics works as a mapping process regarding the force relations of desire and belief. Through this process, a historical monograph on power relations is created. In the creation of this monograph, not only sociology has to resort to statistics, but also statistics has to resort to the methods of sociology.

Anahtar Kelimeler

Gabriel Tarde, statistics, quantification, sociology

Kaynakça

• Bal, S. (2024). Bir iletişim stratejsi olarak kampanya uygulamalarında “cinsiyetlendirilmiş” toplumsal rollerin inşası. TOJDAC, 14 (1), 242-261.
• Didier, E. (2010). Gabriel Tarde and statistical movement. M. Candea (Ed.), The social after Gabriel Tarde içinde (ss. 163-177). Londra: Routledge.
• Delbœuf, J. (1878). La loi psychophysique et le nouve livre de Fechner. Revue Philosophique de la France et de l'Étranger, 5(34), 127-157.
• Deleuze, G. (1990). Diyaloglar. (A. Akay, Çev.). İstanbul: Bağlam Yayıncılık
• Deleuze, G. (2010). Nietzche ve felsefe. (F. Taylan, Çev.). İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Deleuze, G., & Guattari, F. (2012). Anti-ödipus: kapitalizm ve şizofreni 1. (F. Ege, H. Erdoğan, & M. Yiğitalp, Çev.). Ankara: Bilim ve Soosyalizm Yayınları.
• Deleuze, G. (2023). İktidar: Foucault üzerine dersler. (S. Özer, & M. Çelik, Çev.). İstanbul: Otonom Yayınclık.
• Durkheim, E. (2013). İntihar. (Z. İlkgelen, Çev.). İstanbul: Pozitif Yayıncılık.
• Œhmıchen, H. & Viedrov, O. (2016). L’usage comparé des statistiques par Gabriel Tarde et Emile Durkheim. Statistique et sociéte, 4 (3), 65-82.
• Katz, E. (2018). Rediscovering Gabriel Tarde. R. Leroux (Ed.), The anthem companion Gabriel Tarde içinde (ss. 49-61). New York: Anthem Press.
• Martin, T. (2017). Statistique et dynamique de l’imitation chez Gabriel Tarde. Cahiers de Philosophie de L’Université de Caen, 54, 73-86.
• Tarde, G. (1880). La croyance et désir: la possibilité de leur mesure. Revue philosophique, 10, 150-180.
• Tarde, G. (1886). La criminalité comaprée. Paris: Alcan.
• Tarde, G. (1890). Les loi de l’imitation: étude sociologique. Paris: Alcan.
• Tarde, G. (1893). La logique sociale. Paris: Alcan.
• Tarde, G. (1895). Essais et mélanges sociologiques. Paris: Maloine.
• Tarde, G. (1897). L’opposition universelle; essia d’une théorie des contraires. Paris: Alcan.
• Tarde, G. (2004). Monadoloji ve sosyoloji (Ö. Doğan, Çev.). Ankara: Öteki Yayıncılık.
• Tarde, G. (2010 [1898]). Sociology. T. N. Clarck (Ed.), Gabriel Tarde on communication and social influence içinde (ss. 73-106). Chicago: The University of Chicago Press.
• Tarde, G. (2019). Toplumsal yasalar (E. Sünter, Çev.). İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Tonkonoff, S. (2017). From Tarde to Deleuze & Foucault. Londra: Palgrave Macmillan.