A Poet in the “Land of Love”: Âşık Birfâni

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 3, 1113 - 1131

Teymur Erol , Muhammed Tunagür

https://doi.org/10.18506/anemon.1543512

Öz

This study aims to outline the artistic understanding, poetic world, and perceptions of life and nature of contemporary folk poet Âşık Birfani, based on his poems and writings. The study, designed as a case study within the qualitative research framework, draws its data from Âşık Birfani's poems compiled by Hasan Kavruk, although they have not yet been published as a book. Content analysis technique was used to analyze the data obtained in the study. The research examined Birfani's poems in terms of content, resulting in the identification of nine thematic categories. These categories include: poems reflecting his inner voice, love poems, didactic poems, poems of complaint and reproach, social poems, mystical (sufi) poems, poems about individuals and places, nature poems, poetic dialogues, tongue twisters (lebdeğmez), and deste (group of poems). In the poems reflecting his inner voice, he expresses his perceptions of life and nature. Love poems form the central axis of his art. His didactic poems are more about guidance than criticism. Complaint and reproach, which are important elements in the rhetoric of tradition, also find a place in his poetry. His socially themed poems reflect societal issues. Mystical understanding, one of the significant veins of folk poetry, is one of the elements that have shaped Birfani's art. Individuals and places that have left significant impressions on his world of emotions and thoughts have also become subjects of his poetry. The love expressed in his nature poems is a trace of his universal love for all creation. Generally using a language that conforms to the standard measures of folk poetry, Birfani experimented with reproducing familiar words and concepts around new images and forms. While incorporating well-known metaphors from the folk literature tradition, he also conveyed reflections of his existence and perceptions of life and nature through his language.

Anahtar Kelimeler

Minstrel, Ashik, Turkish Folk Literature, Ashik Birfani, Folk Poetry

Sev Yurdu”nda Bir Ozan: Âşık Birfâni

Öz

Bu çalışma, şiir ve yazılarından hareketle günümüz halk şiiri ozanlarından Âşık Birfani’nin sanat anlayışını, şiir dünyasını, hayat ve tabiat tasavvurunu ana hatlarıyla ele almayı amaçlamıştır. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması ile tasarlanan çalışmanın verileri Hasan Kavruk tarafından hazırlanan ancak henüz kitap olarak yayımlanmayan Aşık Birfâni şiirlerinden elde edilmiştir. Çalışmada elde edilen verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmada, Birfâni’nin şiirleri içerik bakımından incelenmiş ve dokuz tematik kategori ortaya çıkmıştır. Birfâni’nin iç sesi olan şiirler, sevda şiirleri, didaktik şiirler, şikâyet ve sitem şiirleri, sosyal şiirler, tasavvufi şiirler, şahıs ve mekân şiirleri, tabiat şiirleri, deyişmeler, lebdeğmezler ve desteler bu kategorik sınıflamanın bileşenleridir. İç sesi olan şiirlerde hayat ve tabiat tasavvurunu dile getirmiştir. Sevda şiirleri sanatının ana eksenini oluşturmaktadır. Didaktik şiirleri eleştiriden ziyade yol göstericidir. Geleneğin retoriğinde önemli bir söylem olan şikâyet ve sitem onun şiirlerinde de yer bulmuştur. Sosyal içerikli şiirlerinde toplumsal aksaklıkları yansıtmıştır. Halk şiirinin önemli damarlarından biri olan tasavvufi anlayış Birfâni’nin sanatına karılmış mayalardan biridir. Onun duygu ve düşünce dünyasında önemli etkiler bırakmış şahıslar ve mekânlar da şiirin konusu olmuştur. Tabiat şiirlerinde dile getirdiği sevgi, onun yaratılana karşı duyduğu evrensel sevginin izidir. Genel olarak halk şiirinin standart ölçülerine uygun bir dil kullanan Birfâni, bilindik kelime ve kavramları yeni imajlar ve formlar etrafında yeniden üretme denemeleri yapmıştır. Halk edebiyatı geleneğinin bilinen metaforlarına yer vermekle birlikte varoluşunun, yaşam ve tabiat tasavvurunun yansımalarını da diline aktarmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ozan, Âşık, Türk Halk Edebiyatı, Âşık Birfâni, Halk Şiiri

Kaynakça

• Alptekin, A. B. & Sakaoğlu, S. (2008). Türk saz şiiri antolojisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Artun, E. (2019). Âşıklık geleneği ve âşık edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Birfani. (3 Mart 2001). Yeni Haber.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. A., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Dost Diye Diye (17 Mayıs 2001). Malatya Çağrışım.
• Dost Diye Diye (28 Ocak 2002). Yeni Güneş.
• Gülseren, M. (20 Ekim 2000). Şair-ozan Metin Özer. Arapgir Postası.
• Hayat Bayram Olsa (25 Şubat 2002). Güneş.
• Kalkan, E. (1991). XX. yüzyıl Türk halk şairleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Köprülü, M. F. (2014). Türk edebiyatı tarihi. Alfa Yayınları: İstanbul.
• Özdemir, E. (2013). Aşık ve ozan kavramlarının günümüz Türkiye’sinde müzikal ve edebi yönden tanımlanması. Akademik Bakış Dergisi, (34), 1-17.
• Sarı Turnam. (2001). Malatya Çağrışım, Yıl 2, Sayı 11.
• Şair Gözüyle Şiir. (2001). Malatya Çağrışım, Yıl 2, Sayı 10.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.