EXAMINATION OF THE HIGH SCHOOL ENTRANCE EXAM SCIENCE QUESTIONS APPLIED BETWEEN 2018-2022 WITHIN THE FRAMEWORK OF SAMPLE QUESTIONS PREPARED BY THE MINISTRY OF NATIONAL EDUCATION

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 44 - 64, 03.07.2023

Nurcan Korkut , Naim Uzun

https://doi.org/10.35346/aod.1310251

Cited By: 1

Öz

With this research, it is aimed to examine the distribution of science questions published at HSEE between 2018-2022 and the sample science questions of the Ministry of National Education (MoNE) according to the eighth grade objectives included in the 2018 Science Course Curriculum (SCC) with the Revised Bloom Taxonomy (RBT). In the study, 315 MoNE sample science questions and 80 HSEE science questions were distributed according to the objectives in the 2018 SCC and the cognitive process steps of the RBT. While determining the distribution of the questions according to the acquisition and cognitive process steps and the cognitive process steps of the objectives in the 2018 SCC, the help of three science teachers and two expert opinions were obtained. As for the methodology of the research, document analysis method from qualitative research method was used. The maximum diversity sampling method was chosen in the selection of the questions to be the subject of the research. Data collection tools are formed by 2018 SCC, HSEE science questions applied between 2018-2022, MoNE sample questions and RBT. In the analysis of the data, the distribution of MoNE sample questions and HSEE published science questions according to the 2018 SCC and RBT were tabularized and frequency distributions and percentage calculations were analyzed descriptively. The reliability coefficient of the study was calculated as 0.83. As a result, it can be said that it is reliable. It has been determined that the HSEE science questions and the MoNE sample science questions between 2018-2022 are accumulated at the lower-level cognitive process steps. Furthermore, the number of questions at the higher-level cognitive process steps is very small, and there are no questions at the creation step. The sample questions of the MoNE are more at the steps of the higher-level cognitive process. The questions are not distributed homogeneously to the lower stage of the RBT in the cognitive process dimension. It has been acknowledged that sample science course questions of HSEE and Ministry of National Education between 2018-2022 do not represent most of the objectives among 61 ones. Moreover, it has even been seen that there are units and achievements that have not taken place in the questions for some years. Some suggestions have been made to the developers of this orientation program, the researches who will work in this field, and the question preparation commission.

Anahtar Kelimeler

Revised Bloom taxonomy, HSEE science question, MoNE sample natural sciences question, 2018 SCC

2018-2022 YILLARI ARASINDA UYGULANAN LİSELERE GEÇİŞ SİSTEMİ (LGS) FEN BİLİMLERİ SORULARININ MEB’İN HAZIRLADIĞI ÖRNEK SORULAR ÇERÇEVESİNDE İNCELENMESİ

Öz

Bu araştırma ile 2018-2022 yılları arasında Liselere Geçiş Sistemi’nde (LGS) çıkmış fen bilimleri soruları ile Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) örnek fen bilimleri sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisi (YBT) ile 2018 Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı’nda (FBDÖP) yer alan 8. sınıf kazanımlarına göre dağılımının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada 315 adet MEB örnek fen bilimleri sorusu ile 80 adet LGS fen bilimleri sorusu 2018 FBDÖP’daki kazanımlara ve YBT’nin bilişsel süreç basamaklarına göre dağıtılmıştır. Soruların, kazanım ile bilişsel süreç basamaklarına ve 2018 FBDÖP’daki kazanımların bilişsel süreç basamaklarına göre dağılım tespiti yapılırken, iki uzman görüşü ile üç fen bilgisi öğretmeninin yardımı alınmıştır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi metodu kullanılmıştır. Araştırmaya konu olacak soruların seçiminde maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi seçilmiştir. Veri toplama araçları 2018 FBDÖP, 2018-2022 yılları arasında uygulanan LGS fen bilimleri soruları ve MEB örnek soruları ile YBT oluşturmaktadır. Verilerin çözümlenmesinde, MEB örnek soruları ile LGS’de çıkmış fen bilimleri soruları 2018 FBDÖP ve YBT’ye göre dağılımları tablolaştırılıp frekans dağılımları, yüzde hesaplamaları betimsel olarak analiz edilmiştir. Çalışmanın güvenirlik katsayısı 0,83 olarak hesaplanmış olup araştırma sonuçları güvenilir olarak nitelendirilebilir. 2018-2022 yılları arasındaki LGS fen bilimleri soruları ile MEB örnek fen bilimleri sorularının alt düzey bilişsel süreç basamaklarında yığıldığını, üst düzey bilişsel süreç basamaklarında soru sayısının çok az olduğunu ve yaratma basamağında soru bulunmadığı tespit edilmiştir. MEB örnek soruların daha fazla üst düzey bilişsel süreç basamaklarında olduğu görülmüştür. Soruların YBT’nin bilişsel süreç boyutundaki alt basamağına homojen olarak dağılmadığı ortaya konmuştur. 2018-2022 yılları arasındaki LGS fen bilimleri ile MEB örnek sorularının, 2018 FBDÖP’da 61 adet 8.sınıf kazanımlarının çoğunu temsil etmediğini, hatta bazı yıllar sorulmayan ünite ve kazanımların bulunduğu görülmüştür. Bu doğrultuda program geliştiricilere, bu alanda çalışacak olan araştırmacılara ve soru hazırlama komisyonuna bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yenilenmiş Bloom taksonomisi, LGS fen bilimleri sorusu, MEB örnek fen bilimleri sorusu, 2018 FBDÖP

Kaynakça

• Altun, H. (2016). TEOG sınavı matematik soruları hakkında öğretmen görüşlerinin incelenmesi ve yenilenmiş Bloom taksonomisine göre sınıflandırılması. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Arı, A.& İnci, T. (2015). Sekizinci sınıf fen ve teknoloji dersine ilişkin ortak sınav sorularının değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4).
• Ataş, E. & Güneş, P. (2020). Altıncı sınıf fen bilimleri dersi sınav sorularının yeniden yapılandırılmış Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 1066-1078.
• Ayvacı, H. Ş., & Türkdoğan, A. (2010). Yeniden yapılandırılan Bloom Taksonomisine göre fen ve teknoloji dersi yazılı sorularının incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(1), 13–25.
• Ayvacı, H., Bülbül, S. & Çepni, S. (2014). Temel eğitimden ortaöğretime geçiş sınavı sorularına bir bakış, 11. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Çukurova Üniversitesi, Adana. Eylül 2014.
• Avcı, F., Aslangiray, H. & Özyalçın, B. (2021). 2018 Fen bilimleri öğretim programı kazanımlarının konu alanları ve sınıf düzeyi açısından yenilenmiş Bloom taksonomisine göre analizi ve değerlendirilmesi, Trakya Eğitim Dergisi, 11(2), 643-660.
• Bağcı, E. (2016). TEOG sınavı matematik sorularının matematik öğretim programına uygunluğunun ve TEOG sisteminin hedeflerine ulaşma düzeyinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Baydar, O. (2019). TEOG, LGS ve TIMSS matematik sorularının matematik öğretm programı kazanımlarına, TIMSS bilişsel alanlarına ve MATH taksonomisine göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
• Bıçak, B. & Çevik, C. (2013). Yedinci sınıf seviye belirleme sınavı matematik sorularına ilişkin uzman görüşleri. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 3(2).
• Bilen, E. (2021). TEOG ve LGS fen bilimleri test sorularının 8.sınfı öğretim programlarındaki ilgili kazanımların yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Bostan Sarıoğlan, A., Dolu, G. & Sevim, N. (2021). Sekizinci sınıf merkezî sınavlardaki fen sorularının TIMSS-2019 bilişsel alanlara göre analizi. e- Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8, 514-533. doi:10.30900/ kafkasegt.973021
• Çakır, Z. (2019). TEOG, LGS ve PISA fen bilimleri sorularının analizi ve karşılaştırması. Yüksek Lisans Tezi. Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Çevik, C. (2009). Yedinci sınıf seviye belirleme sınavı matematik sorularının üst düzey zihinsel becerileri ölçme düzeyi. Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Dalak, O. (2015). TEOG sınav soruları ile 8. sınıf öğretim programlarındaki ilgili kazanımları yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Delil, Y. D. D.A. & Yolcu Tetik, B. (2015). 8.sınıf merkezi sınavlardaki matematik sorularının TIMSS 2015 bilişsel alanlarına göre analizi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (4).
• Dindar, H. & Demı̇r, M. (2006). Beşinci sınıf öğretmenlerinin fen bilgisi sınav sorularının Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3), 87–96.
• Eğitim Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı [EARGED], (2010). Üçüncü Uluslararası Matematik ve Fen Bilgisi Çalışması, Ulusal Rapor, Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
• Erman, E. (2008). 2003-2006 yılları arasında yapılan ortaöğretim kurumlarına öğrenci seçme sınavı’nda yer alan tarih bilimi sorularının Bloom Taksonomisine göre değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ertuğrul, T. (2022). Liselere giriş sınavı (LGS) matematik sorularının MEB'in hazırladığı örnek sorular çerçevesinde incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Farımaz, H. (2020). 2017-2018 ve 2018-2019 öğrenim yıllarında yapılan sekizinci sınıf lise geçiş sistemindeki matematik soruları ile ders kitaplarındaki matematik sorularının MATH taksonomisine göre karşılaştırmalı analizi. Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Gündüz Y. (2009). İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf fen ve teknoloji sorularının ölçme araçlarına ve Bloom’un bilişsel alan taksonomisine göre analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, VI (I), 150-165.
• Güner, N. E. (2022). Sekizinci sınıf fen bilimleri ders kitabında yer alan sorular ile LGS sınavlarında sorulmuş soruların yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
• Güven, Ç. (2014). 6, 7, 8. Sınıflar fen ve teknoloji dersi öğretim programı'ndaki soruların yenilenmiş Bloom Taksonomisi'ne göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ahi Evran Üniversitesi, Fen bilimleri Enstitüsü, Kırşehir.
• İnci, T. (2014). Sekizinci sınıf fen ve teknoloji dersine ilişkin ortak sınav sorularının değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• İskamya, U. (2011). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının soru sorma tercihleri ile orta öğretim kurumları giriş sınavlarında sorulan soruların Bloom taksonomisine göre analizi. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• İsmailoğlu, M. (2020). Fen bilimleri öğretmenleri ile 8.sınıf öğrencilerinin mevcut sınav sisteminin (LGS) çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Erzincan Binalı Yıldırım Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzincan.
• Karaer, H. (2020). Öğretmenlik alan bilgisi testlerindeki organik kimya sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre analizi. Trakya Eğitim Dergisi, 10(3), 726-743.
• Kaşıkçı, Y. (2018). Ortaöğretime geçiş sınavları üzerine bir araştırma; fen bilimleri örneği. Yüksek Lisans Tezi. Amasya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Amasya.
• Kayapınar, E. (2006). Ortaöğretim kurumları öğrenci seçme ve yerleştirme sınavı (OKS)’na hazırlanan ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin kaygı düzeylerinin incelenmesi (Afyonkarahisar ili örneği). Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Kızkapan, O. & Nacaroğlu, O. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerinin merkezi sınavlara (LGS) ilişkin görüşleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(2), 701-719.
• Koman, İ. (2022). Fen bilimleri öğretmenlerinin sınav soruları ve LGS fen bilimleri sorularının yenilenmiş Bloom taksonimisine dayalı olarak değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Köroğlu, İ. (2022). Fen bilimleri öğretmenlerinin liseye geçiş sınavı (LGS) hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Giresun Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Giresun.
• MEB, Milli Eğitim Bakanlığı (2018). İlköğretim fen bilimleri dersi (3.,4.,5,.6.,7. ve 8. sınıflar) öğretim program. Ankara: MEB.
• Miles, M.B. & Hubermann, M.A. (1994). Qualitative Analysis: An Expand Source Book. 2nd. Ed. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Özel, R. (2010). Seviye belirleme sınavlarının fen ve teknoloji programları ile öğretmen ve öğrenci görüşleri doğrultusunda karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
• Sağlamöz, F. & Soysal, Y. (2021). 2018 ilköğretim fen bilimleri dersi öğretim programlarının kazanımlarının yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne göre incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 111-145.
• Sezen, G. (2015). 1998-2012 yılları arasındaki ortaöğretim kurumlarına giriş sınavlarının fen ve teknoloji testi bakımından içerik analizi, Yüksek Lisans Tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Sezer, A. (2018). Fen bilimleri dersi sınav soruları ve merkezi sınav sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisi, TIMSS ve PISA açısından analizi (Kırıkkale ili örneği). Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Şahin, B. (2022). Ortaöğretime geçiş merkezi sınavları fen sorularının görsel okuryazarlık, grafik okuryazarlık ve yenilenmiş Bloom taksonimisi düzeyleri açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Tanık N. & Saraçoğlu S. (2011). Fen ve teknoloji dersi yazılı sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Türkiye Bilim Araştırma Vakfı Dergisi, 4(4), 235-246.
• Taşkın, G.& Aksoy, G. (2018). Ortaöğretime geçiş sistemi ile ilgili “fen bilimleri öğretmeni görüş ölçeği” geliştirme çalışması. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 27-41.
• Tolan, Y. (2011). Seviye belirleme sınavı (SBS) sorularının fen ve teknoloji dersi öğretim programına uygunluğu ve Bloom Taksonomisi’ne göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• URL-1 <https://odsgm.meb.gov.tr/www/sinavla-ogrenci-alacak-ortaogretim-kurumlarina-iliskin-merkez-sinava-yonelik-ornek-sorular-yayimlandi/icerik/356 >, Erişim Tarihi: 05.02.2023.
• URL-2 <https://www.meb.gov.tr/05062022-tarihinde-uygulanan-sinavla-ogrenci-alacak-ortaogretim-kurumlarina-iliskin-merkezi-sinavin-soru-kitapciklari-sayisal-ve-sozel-ve-cevap-anahtarlari/haber/26520/tr >, Erişim Tarihi: 05.02.2023.
• URL-3 <https://www.meb.gov.tr/06062021-tarihinde-uygulanan-sinavla-ogrenci-alacak-ortaogretim-kurumlarina-iliskin-merkezi-sinavin-soru-kitapciklari-sayisal-ve-sozel-ve-cevap-anahtarlari/haber/23363/tr >, Erişim Tarihi: 05.02.2023.
• URL-4 <https://www.meb.gov.tr/20062020-tarihinde-gerceklestirilen-sinavla-ogrenci-alacak-ortaogretim-kurumlarina-iliskin-merkezi-sinav-soru-kitapciklari-ve-cevap-anahtarlari/duyuru/21169 >, Erişim Tarihi: 05.02.2023.
• URL-5 <https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_06/02130019_2019_SAYISAL_ BOLUM.a >, Erişim Tarihi: 05.02.2023.
• URL-6< https://odsgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/03153730_SAYISAL_ BYLYM_A_kitapYY.pdf >, Erişim Tarihi: 05.02.2023.
• Özkarabulut, M. (2021). Liselere geçiş sınavına hazırlanan öğrencilerin fen tutumları ile sınav kaygı düzeylerinin deneme sınavındaki fen başarılarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Pedük, B. (2019). Fen bilimleri dersi öğretim programının 2015 TIMSS ve 2018 LGS sınavları kapsamında incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Thompson, T. (2008). Mathematics teachers’ interpretatıon of higher-order thinking in Bloom’s taxonomy. International Electronic Journal of Mathematics Education, 3(2), 96-109.
• Yapar, B. Ş. (2021). Ortaöğretime geçiş sınavlarındaki fen bilimleri sorularınnı TIMSS-2019 bilişsel alanlarına göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011, 2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yorgancı, K. O. (2015). Sekizinci sınıf türkçe dersi ortak sınavı sorularının öğretim programına göre değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara.