FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRİM İÇİ ÖĞRENME ORTAMINDA BAĞLILIĞI İLE ÖĞRENMEYE HAZIRBULUNUŞLUK, SOSYAL OLABİLME ALGISI VE AKADEMİK MOTİVASYONLARININ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 215 - 233, 31.12.2024

Eda Güleç , Özlem Eryılmaz Muştu

https://doi.org/10.35346/aod.1576871

Öz

Çevrim içi öğrenme, teknolojinin eğitimde sağladığı önemli fırsatlardan biridir ve son yıllarda öğretim faaliyetlerinin ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Çevrim içi öğrenme öğrencilere sağladığı kolaylığın yanı sıra değişen koşullara uyum sağlamalarına imkân tanımaktadır. Bu araştırmada fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin çevrim içi öğrenme ortamlarında öğrenci bağlılığı, hazırbulunuşluk, çevrim içi motivasyon ve algılanan sosyal olabilmeleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini 2020-2021 eğitim-öğretim yılında bir devlet üniversitesinin Eğitim Fakültesinde Fen Bilgisi Öğretmenliği bölümünde okuyan 97 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden korelasyonel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi Formu”, Sun ve Rueda tarafından geliştirilmiş, Ergün ve Koçak Usluel tarafından Türkçe’ye uyarlaması yapılmış olan “Öğrenci Bağlılığı Ölçeği” ve “Algılanan Sosyal Olabilme Ölçeği” kullanılmıştır. Ayrıca öğrencilerin akademik motivasyonlarını belirlemek amacıyla Karagüven tarafından Türkçe’ye uyarlaması yapılmış olan “Akademik Motivasyon Ölçeği” ve hazırbulunuşluk seviyelerini belirlemek için ise Hung vd. tarafından geliştirilen ve Yurdugül ve Alsancak Sırakaya tarafından Türkçe’ye uyarlaması yapılmış olan “Çevrim içi Öğrenme Hazırbulunuşluk Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde ilişki karşılaştırmalarında Pearson Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; çevrim içi öğrenme ortamlarında öğrencilerin bağlılığı ile akademik motivasyon seviyeleri ve algılanan sosyal olabilme seviyeleri arasında anlamlı, pozitif ve orta seviyede bir ilişki tespit edilirken; öğrencilerin bağlılığı ile hazırbulunuşluk seviyeleri arasında anlamlı bir ilişki olmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Akademik Motivasyon, Algılanan Sosyal Olabilme, Hazırbulunuşluk, Öğrenci Bağlılığı, Sanal Sınıf

INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP OF SCIENCE TEACHER STUDENTS IN THE ONLINE LEARNING ENVIRONMENT AND THEIR READY TO LEARN, PERCEPTION OF SOCIAL BEING AND ACADEMIC MOTIVATIONS

Öz

Online learning is one of the important opportunities provided by technology in education and has become an integral part of teaching activities in recent years. In addition to the convenience it provides to students, online learning also allows them to adapt to changing conditions. In this study, the relationship between student engagement, readiness, online motivation and perceived social ability of science teacher students in online learning environments was examined.The sample of the research consists of 97 students studying in the Science Teaching Department at Faculty of Education of a state university in the 2020-2021 academic year. In the research, detailed manual research method, one of the best research methods, was used. In the research, "Personal Information Form", "Student Engagement Scale" and "Perceived Social Ability Scale", which were developed by Sun and Rueda and adapted into Turkish by Ergün and Koçak Usluel, were used as data collection tools. In addition, the "Academic Motivation Scale", which was adapted into Turkish by Karagüven to determine the academic motivation of the students, and Hung et al. "Online Learning Readiness Scale", which was developed by Yurdugül and Alsancak Sırakaya and adapted to Turkish by Yurdugül and Alsancak Sırakaya, was used. Pearson Correlation Analysis was used in the analysis of the data.According to the research results; While a significant, positive and moderate relationship was found between students' engagement in online learning environments, their academic motivation levels and their perceived social ability; It was determined that there was no significant relationship between students' commitment and readiness levels.

Anahtar Kelimeler

Academic Motivation, Perceived Social, Readiness, Student Engagement, Virtual Classroom

Kaynakça

• Abedin, B. (2011). Investigating the trend of non-task social interactions in online collaborative learning environments, 44th Hawaii International Conference on System, Hawaii, USA Kongresinde sunulmuş bildiri, 1-8.
• Aydoğan, M. O., Birsin, H. F. ve Akan, T. S., (2022.) Sınıf öğretmenlerinin pandemi döneminde çevrim içi çevrim içi derslere yönelik motivasyon düzeylerinin incelenmesi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (32), 431-453.
• Akbal, H. İ.(2021). Öğretmen adaylarının çevrim içi öğrenmeye hazırbulunuşluklarının ve bağlılıklarının incelenmesi, (Yüksek Lisans tezi). Ege Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Alsancak Sırakaya, D. ve Yurdugül H. (2016). Öğretmen adaylarının çevrim içi öğrenme hazırbulunuşluk düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 185–200.
• Aslan, B.(2022). Acil uzaktan eğitimde, üniversite öğrencilerinin çevrim içi öğrenmeye yönelik hazırbulunuşlukları ile doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Ayhan, Ş. (2022). Covid-19 pandemi sürecinde üniversite öğrencilerinin akademik motivasyonlarının incelenmesi (Yüksek Lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Baran, A. (2021). Sınıf öğretmenlerinin covid-19 pandemisi ile gelişen uzaktan öğretim süreciyle ilgili hazırbulunuşlukları görüşleri ve tecrübeleri (Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Bowa, P. (2016). Retention in online courses: Exploring issues and solutions-A literature review. Sage Open, 6(1), 1-11.
• Bozkurt, A. (2020). Koronavirüs (Covid-19) pandemi süreci ve pandemi sonrası dünyada eğitime yönelik değerlendirmeler: Yeni normal ve yeni eğitim paradigması. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(3) 112-142.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, O., Karadeniz, S. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri, Pegem Akademi, Ankara.
• Can, E., 2020. Coronavirüs (Covid-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Türkiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(2), 11-53.
• Canpolat, U. ve Narin, Z. (2020). Uzaktan eğitim bağlamında e-hazır olma kavramının irdelenmesi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(3), 79-91.
• Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (2017). Self Determination Theory, Guilford Press, New York.
• Demir, S. (2021). Öğrencilerin çevrim içi ortamda öğrenmeye hazırbulunuşluk, memnuniyet ve akademik başarı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Durak, G., Çankaya, S. ve İzmı̇rlı̇, S. (2020). Covid-19 pandemi döneminde Türkiye’deki üniversitelerin uzaktan eğitim sistemlerinin incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 14(1), 787-809.
• Enfiyeci, T. (2019). Çevrim içi ortamlarda lisansüstü uzaktan eğitim öğrencilerinin topluluk hissi, motivasyon ve akademik başarısı arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Türkiye.
• Ergün, E. (2014). Ağsal öğrenme ortamlarında sosyal ağ yapısı ve sosyal olabilmenin öğrenci bağlılığı üzerindeki etkisi (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ergün, E. ve Koçak Usluel, Y. (2015a). Çevrim içi öğrenme ortamlarında öğrenci bağlılık ölçeği’nin türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 5(1), 18-33.
• Ergün, E. ve Koçak Usluel, Y. (2015b). Çevrim içi öğrenme ortamlarına yönelik algılanan sosyal olabilme ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Teknolojileri Araştırma Dergisi, 6(3), 36-50.
• Fredricks, J. A., Blumenfeld, P. C. ve Paris, A. H. (2004). School engagement: Potential of the concept. State of the evidence. Review of Educational Research, 74(1), 59-109.
• Gündüzalp, C. (2021). Mobil uygulamalar ile desteklenmiş çevrim içi öğrenmenin öğrencilerin motivasyon, hazırbulunuşluk ve bağlılıklarına etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19 (2), 753-773.
• Hung, M., Chou, C., Chen, C. ve Own, Z. (2010). Learner readiness for online learning: Scale development and student perceptions. Computers & Education, 55, 1080–1090.
• Karadaş-Gündüz, S. (2022). Kovid-19 Pandemi döneminde üniversite öğrencilerinin çevrim içi öğrenme sistemleri kabulleri ve çoklu görev algılarının çevrim içi derslere bağlılıklarındaki rolünün incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Karagöz, Y. (2017). Spss ve Amos Uygulamalı Nitel Ve Nicel Karma Bilimsel Araştırma Yöntemleri Yayın Etiği. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karagüven, M. H. (2012). Akademik motivasyon ölçeğinin Türkçeye adaptasyonu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (4), 2599-2620.
• Karataş, S.(2006). Deneyim eşitliğine dayalı internet ve yüz yüze öğrenme sistemlerinin öğrenci başarısı açısından karşılaştırılması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3), 113-132.
• Kayalı, B., Karaman, S., Kurşun, E. ve Balat, Ş. (2020). Çevrim içi ortamlarda motivasyonel geribildirimin öğrenenlerin öz-düzenleme, öz-yeterlilik, kaygı ve başarı puanlarına etkisi. Açık Öğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6 (4), 19-36.
• Kreijns, K., Kirschner, P. A., Jochems, W. ve Buuren, V. H. (2004). Determining sociability, social space, and social presence in a synchronous collaborative groups. CyberPsychology & Behavior, 7, 155–172.
• Kuh G.D. (2009). What student affairs professionals need to know about student engagement. Journal of College Student Development, 50, 683–706.
• Küpeli, Y. (2019). Lisansüstü öğrenim gören öğrencilerin sanal sınıfım uygulamasına ilişkin teknoloji kabul düzeyleri (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri, Enstitüsü, Ankara.
• Orhon, P. c. (2022). İngilizce öğretmen adaylarının öğretme motivasyonu, akademik motivasyonu ve motivasyonel çalışma koşullarının incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Polat, H. (2016). Çevrim içi öğrenme ortamlarında sınıf yönetiminin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Doktora Tezi). Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Saltürk, A. ve Güngör, C., 2020. Üniversite öğrencilerinin gözünden covid-19 pandemisinde uzaktan eğitime geçiş deneyimi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 36, 137-174.
• Sarıaslan, N. (2022). Fen bilgisi eğitimi yüksek lisans programı öğrencilerinin pandemi sürecindeki akademik motivasyonları ile erteleme davranışları (Yüksek Lisans Tezi). Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Lisansüstü Eğitimi Enstitüsü, Tokat.
• Sarıtaş, E. ve Barutçu, S. (2020). Öğretimde dijital dönüşüm ve öğrencilerin pandemi döneminde çevrim içi öğrenmeye hazırbulunuşluğu: Pamukkale Üniversitesi öğrencileri üzerinde bir araştırma. Journal of Internet Applications and Management, 11, 1, 5–22.
• Sel, F. ve Şad, S. N. (2020). İnönü üniversitesi uzaktan eğitim öğrencilerinin çevrim içi öğrenci bağlılık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (2), 860-904.
• Sun, J. C. Y. ve Rueda, R. (2012). Situational interest, computer self-efficacy and selfregulation, their impact on student engagement in distance education. British Journal of Educational Technology, 43(2), 191-204.
• Şimşek, T. ve Gümüşeli, A. İ. (2022). Üniversite öğrencilerinin uzaktan öğretime ilişkin hazırbulunuşluk ve memnuniyet düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi, 6 (2), 168-169.
• Telli, S. G. ve Altun, D. (2020). Coronavirüs ve çevrim içi (online) eğitimin önlenemeyen yükselişi. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 3(1), 25-34.
• Ülker, Ü. (2021). E-öğrenme ortamlarında etkileşimli değerlendirme araçları kullanımının başarı kaygısına, motivasyona, başarıya etkisi ve öğrenen görüşleri (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Vallerand, R. J., Pelletier, L. G., Blais, M. R., Brière, N. M., Sené¬cal, C. ve Vallières, E. F. (1992). The academic motivation scale: a measure of intrinsic, extrinsic, and amotivation in education. Educational and Psychological Measurement, 52, 1003-1017.
• Yıldırım, Y. ve Altınpulluk, H. (2022). Öğrenci bağlılığı araştırmalarındaki güncel eğilimlerin incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(1), 252-273.
• Yiğit, T., Aruğaslan, E., Özaydın, B., Tonguç, G. ve Özkanan, A. (2011). Geleneksel eğitim ve uzaktan eğitimde öğrenen başarılarının karşılaştırılması: Temel bilgi teknolojileri kullanımı dersi örneği. 11th International Educational Technology, 1539-1546.
• Yurdugül, H. ve Sırakaya, D. A. (2013). Çevrim içi öğrenme hazırbulunuşluk ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 38, 169-170.
• Xu, D. ve Jaggars, S. S. (2013). The impact of online learning on students’ course outcomes: Evidence from a large community and technical college system. Economics of Education Review, 37, 46-57.