A Political Intervention to Relational Marxism in Deleuze and Guattari

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 3, 709 - 738, 15.10.2021

Emre Özcan

https://doi.org/10.53376/ap.2021.24

Öz

This study sees the political ontology developed by Deleuze and Guattari regarding Marxism as a political intervention in relational Marxism. The philosophers who adopt the concept of relationality as a plane rather than a method in their works, handle to Marxism in the focus of relationality. This relationality isn’t built with the common sense approach and the philosophy of internal relations. It is not part-whole relationship based on organism understanding. For thinkers, it is the main point of departure that the terms in the relationship can’t be reduced to the relationship itself. Based on this claim, the relation of terms isn’t the relation of two independent entities, but an assembly relation inherent to each other. The encounter between the “free labor” and the “owner of money” that Marx put forward for the social organization of capitalism is considered as the relation of capitalist assembly as flows. The encounter of these two elements is presented in Deleuze and Guattari as the virtual or the actualization of the virtual. The actualization of the virtual is dealt with in the context of the productions of subjectivity. “Free labor” and “owner of money” are revealed as the productions of subjectivity. Analyzing through subjectivity productions can’t be conceived independently from Deleuze and Guattari’s machine theory. Firstly, this study put forward the issue of autonomy of terms against relation in Deleuze and Guattari’s political philosophy through assembly theory and will address how thinkers grasp relationality. Then, it will analyze how is handled the encounter between the “free worker” and the “owner of money”, perceived as the relationality of capitalism in Marx.

Anahtar Kelimeler

Relational Marxism, Deleuze and Guattari, Encounter, Subjectivity Production, Machine

Deleuze ve Guattari’de İlişkisel Marksizm’e Dair Politik Bir Müdahale

Öz

Bu çalışma, Deleuze ve Guattari’nin Marksizm’e dair geliştirdikleri politik ontolojiyi, İlişkisel Marksizm’e politik müdahale olarak görmektedir. İlişkisellik kavrayışını bir yöntem değil, düzlem olarak benimseyen düşünürlerin Marksizm’i kavrama biçimleri ilişkisellik üzerindendir. Bu ilişkisellik gerek ortakduyusal yaklaşımla gerekse de içsel ilişkiler felsefesiyle kurulmadığı gibi organizmacı anlayışa dayalı parça-bütün ilişkisinden de yola çıkmamaktadır. Burada ilişkiye giren terimlerin ilişkinin kendisine indirgenemeyeceği temel kalkış noktasıdır. Düşünürler, buradan hareketle terimlerin ilişkisinin iki bağımsız kendiliğin (entity) ilişkisi değil, birbirine içkin bir asamblaj (assemblage) ilişkisi olduğunu savunmaktadır. Böylelikle Marx’ın kapitalizmin toplumsal kuruluşu için ortaya koyduğu “özgür işçi” (vogelfrei) ile “para sahibi”nin karşılaşması, akışlar olarak kapitalist asamblaj ilişkisi şeklinde düşünülmektedir. Bu iki ögenin karşılaşması, Deleuze ve Guattari’de virtüel, daha doğrusu virtüel olanın edimselleşmesi olarak aktarılmaktadır. Virtüelin edimselleşmesiyse öznellik üretimleri içinden ele alınmaktadır, yani emek gücünden başka satacak hiçbir şeyi olmayan “özgür işçi” ile onun emek gücünü satın almak için hazır hale gelen “para sahibi” öznellik üretimleri olarak serimlenmektedir. Öznellik üretimlerini düşünmekse ikilinin makine teorisinden bağımsız olarak kavranamazdır. Öznellik üretimleri “makinesel süreçler”e içkindir. Tüm bunların doğrultusunda bu çalışma, Deleuze ve Guattari’nin politik ontolojisinde terimlerin ilişki karşısındaki özerkliğini asamblaj kuramı üzerinden ortaya koyarak ilişkiselliği nasıl kavradıklarına değinecek, buradan hareketleyse Marx’ta kapitalizmin ilişkisel kuruluşu olarak “özgür işçi” ile “para sahibi”nin karşılaşmasını nasıl ele aldıklarını analiz edecektir.

Anahtar Kelimeler

İlişkisel Marksizm, Deleuze ve Guattari, Karşılaşma, Öznellik Üretimi, Makine.

Kaynakça

• Althusser, Louis 2005 , Yeniden- Üretim Üzerine: İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları İstanbul: İthaki Yayınları Çev. Işık Ergüden .
• Althusser, Louis 2009 , Kriz Yazıları: Althusser’den Sonra Louis Althusser İstanbul: İthaki Yayınları Çev. Zühre İlkgelen .
• Althusser, Louis 2019 , “Köken Üzerine” Çev. Ekin Topçu , https://komunizminguncelligi. wordpress.com/2019/03/29/koken-uzerine-ongenesis-louis-althusser/ 01.05.2021 .
• Bourdieu, Pierre 1984 , Distinction: A Social Critique of the Judgement of Taste London: Routledge .
• Buchanan, Ian 2014 , Deleuze ve Guattari’nin Anti-Ödipus’u Ankara: Bilim ve Sosyalizm Yayınları Çev. Fahrettin Ege, Hakan Erdoğan .
• Corrigan, Philip, Ramsay Harvie and Sayer Derek 1978 , Socialist Construction and Marxist Theory: Bolshevism and its Critique London: Macmillan Press .
• Crossley, Nick 2011 , Towards Relational Sociology London: Routledge . De Angelis, Massimo 2007 , The Beginning of History: Value Struggles and Global Capital Londra: Pluto Press .
• Deleuze, Gilles 1990 , Diyaloglar İstanbul: Bağlam Yayıncılık Çev. Ali Akay .
• Deleuze, Gilles 1995 , Kant Üzerine Dört Ders İstanbul: Öteki Yayıncılık Çev. Ulus Baker .
• Deleuze, Gilles 2006 , Müzakereler 2. Baskı İstanbul: Norgunk Yayıncılık Çev. İnci Uysal .
• Deleuze, Gilles 2007 , Two Regimes of Madness New York: Semiotext e Trns. Ames Hodges and Mike Taormina .
• Deleuze, Gilles 2008 , Ampirizm ve Öznellik İstanbul: Norgunk Yayıncılık Çev. Ece Erbay .
• Deleuze, Gilles 2009 , Isssız Ada ve Diğer Metinler İstanbul: Bağlam Yayıncılık Çev. Ferhat Taylan, Hakan Yücefer .
• Deleuze, Gilles 2015 , Anlamın Mantığı İstanbul: Norgunk Yayıncılık Çev. Hakan Yücefer .
• Deleuze, Gilles 2016 , “Edimsel ve Virtüel”, Cogito, 82: 14-19.
• Deleuze, Gilles 2017 , Fark ve Tekrar İstanbul: Norgunk Yayıncılık Çev. Burcu Yalım, Emre Koyuncu .
• Deleuze, Gilles ve Guattari Félix 1987 , A Thousand Plateaus: Capitalism and Schizophrenia Londra: Atholone Press Çev. Brian Massumi .
• Deleuze, Gilles ve Guattari Félix 2012 . Anti -Ödipus: Kapitalizm ve Şizofreni-1 Ankara. Bilim ve Sosyalizm Yayınları Çev. Fahrettin Ege, Hakan Erdoğan, Mustafa Yiğitalp .
• Emirbayer, Mustafa ve Goldberg Chad Alan 2005 , “Pragmatism, Bourdieu, and Collective Emotions in Contentious Politics” Theory and Society, 34: 469-518.
• Hegel Georg Wilhelm Friedrich 1991 , Mantık Bilimi Küçük Mantık İstanbul: İdea Yayınevi Çev. Aziz Yardımlı .
• Holland, Eugene 2007 , Deleuze ve Guattari’nin Anti- Oedipus’u: Şizoanalize Giriş İstanbul: Otonom Yayıncılık Çev. Ali Utku, Mukadder Erkan .
• Holland, Eugene 2014 , “Deleuze and Guattari and Minor Marxism” Habjan, Jernej, Whyte Jessica Der. , Mis readings of Marx in Continental Philosophy London: Palgrave Macmillan : 99-110.
• Hume, David 2009 , İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme Ankara: BilgeSu Yayınları Çev. Ergün Baylan .
• Kant, Immanuel 2017 , Arı Usun Eleştirisi 5. Baskı İstanbul: İdea Yayınevi Çev. Aziz Yardımlı .
• Marx, Karl 1986 , Kapital Birinci Cilt 3. Baskı Ankara: Sol Yayınları Çev. Alaattin Bilgi
• Marx, Karl 1975 , Ücret, Fiyat ve Kar: Ücretli Emek ve Sermaye Ankara: Sol Yayıncılık Çev. Sevim Belli .
• Marx, Karl 1997 , Kapital Üçüncü Cilt 3. Baskı Ankara: Sol Yayınları Çev. Alaattin Bilgi .
• Marx, Karl 2013a , Grundrisse 1 2. Baskı Ankara: Sol Yayınları Çev. Arif Gelen .
• Marx, Karl 2013b , Grundrisse 2 2. Baskı Ankara: Sol Yayınları Çev. Arif Gelen .
• Marx, Karl ve Engels Friedrich 1977 , Kapitalizm Öncesi Ekonomi Biçimleri 2. Baskı Ankara: Sol Yayınları Çev. Mihri Belli .
• Marx, Karl ve Engels Friedrich 1996 , Seçme Mektuplar: 1844-1895 İstanbul: Evrensel Basın Çev. Alaattin Bilgi .
• Ollman, Bertell 2006 , Diyalektiğin Dansı: Marx’ın Yönetiminde Adımlar İstanbul: Yordam Kitap Çev. Cenk Saraçoğlu .
• Ollman, Bertell 2015 , Yabancılaşma: Marx’ın Kapitalist Toplumdaki İnsan Anlayışı İstanbul: Yordam Kitap Çev. Ayşegül Kars .
• Öğütle, Vefa Saygın ve Güney Çeğin 2010 , Toplumsal Sınıfların İlişkisel Gerçekliği 2. Baskı Ankara: Tan Kitabevi .
• Pellejero, Eduardo 2014 , “Minör Marksizm: Yeni Politik Praksise Bir Yaklaşım”, Jain, Dhruv Der. , Özgürleşme Makineleri: Deleuze ve Marx İstanbul: Otonom Yayıncılık Çev. Aslı İkizoğlu : 145-169.
• Poulantzas, Nicos 1992 , Siyasi İktidar ve Toplumsal Sınıflar İstanbul: Belge Yayınları Çev. Şen Süer ve Fevzi Topaçoğlu .
• Read, Jason 2014 , Sermayenin Mikropolitikası: Şimdiki Zamanın Tarihöncesi ve Marx İstanbul: Metis Yayıncılık Çev. Ayşe Deniz Temiz .
• Read, Jason 2017 , “Olumsallığın Evrensel Tarihi: Deleuze ve Guattari’ye Göre Kapitalizm Tarihi” Çev. Eser Kömürcü https://komunizminguncelligi.wordpress.com/2017/01/29/olumsalliginevrensel-tarihi-deleuze-ve-guattariye-gore-kapitalizmin-tarihi-jason-read/ 10.05.2021 .
• Sayer, Andrew 1992 , Method in Social Science: A Realist Approach London: Routledge .
• Thoburn, Nicholas 2009 , Deleuze, Marx ve Politika İstanbul: Otonom Yayıncılık Çev. Ali Utku, Mukadder Erkan .
• Thompson, Edward Palmer 2004 , İngiliz İşçi Sınıfının Oluşumu İstanbul: Birikim Yayıncılık Çev. Uygur Kocabaşoğlu .