KATILIM BANKACILIĞI VE İSLAMİ FİNANS SEKTÖRÜNDE TEMEL SORUNLARIN ÇÖZÜMÜ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 303 - 326, 09.08.2021

Ahmet Efe

https://doi.org/10.52115/apjir.948282

Öz

İslami bankacılık uzun süredir uygulanmakta olmasında rağmen ancak son on yıllarda gereken ilgiyi ve yüksek popülerliği almaya başlamıştır. Özellikle İslami finansmanda çok önemli bir yeri olan risk sermayesi, üretimde katılımcı ve sürdürülebilir bir ortamı oluşturması nedeniyle reel ekonomiye güç vermekle birlikte, risksiz bir şekilde faizli krediyle paradan para kazanmayı kaldırmaktadır. Bu yönüyle faiz düzenindeki risksiz getiriyi temsil eden ve sosyo-ekonomik sorunlara yol açan “sen çalış ben yiyeyim” yaklaşımı reddedilmiş olmaktadır. Dünyanın her yerinden İslami esaslara göre faaliyet gösteren bu bankalar sadece İslam ülkelerinde değil, gelişmiş batılı ülkelerde de oldukça büyük bir ilgi görmektedirler. Ancak örnek niteliğindeki ilerlemelere ve başarılara rağmen, çeşitli temel kavramlar ve uygulamalarla ilgili birtakım tartışmalar halen devam etmektedir. Bu çalışmamızda İslami bakış açısıyla katılım bankacılığı, faizsiz bankacılık ve kullandıkları yöntemler ile ilgili inceleme bilişim sistemleri bağlamıyla birlikte yapılmaktadır. İslami katılım bankacılığının reel ekonomiyi güçlendirme, gelir dağılımını iyileştirme ve ekonomik şoklara karşı direnci güçlendirme noktasında iyileştirici fonksiyonları olduğu da ortaya konulmaktadır. İddiamız, İslam ekonomisinin temel aktörü olan katılım bankacılığının İslami öğretiye uygun bir şekilde kurgulanması ve akıllı finansal yönetim bilişim sistemleri (YBS) uygulamalarıyla entegre bir şekilde şeffaf olarak işletilmesi durumunda ekonomideki bilinirliği ve yapıcı etkisinin çok daha ileri düzeyde gerçekleşeceğidir. Katılım bankacılığının, tahkiki gerçek iman, İslami kurallar ve Dünyadaki başarılı uygulama örneklerinin tecrübeleri doğrultusunda yapılabilecek yeni teknik ve hukuki düzenlemelerle hak ettiği yerini alması mümkün olabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Katılım Bankacılığı, İslami Finansman, Risk Sermayesi, Finansal YBS teknolojisi

Kaynakça

• Abozaid, A. (2004). Fiqh Al-Riba. Beyrut: Al-Risalah Yayınevi.
• Ahmad, Z. (2003). Riba Teorisi . AüİFD Cilt XLIV, Çev: Ali Rıza Gül, 453-465.
• Aggarwal, R. ve Yousef, T. (1999), "İslami bankalar ve yatırım finansmanı", Para,
• Kredi ve Bankacılık Dergisi, Cilt. 32 No. 1, sayfa 93-120. Ansari, M. (1994). İslamic Perspectives on Sustainable Development. The American Journal of Islamic Studies, 394–402.
• Aström, Z. H. (2011). Paradigm Shift for Sustainable Development: The Contribution of Islamic Economics. Journal of Economic and Social Studies, 73-84.
• Berberoğlu, H. (2004). Faizsiz Bankacılık Nakit Yönetimi. Basılmamış Doktora Tezi.
• Büyükakın, F., & Önyılmaz, O. (2012). Faizsiz Finansman Bonosu Sukuk ve Türkiye Uygulamaları. Marmara Üniversitesi Açık Arşiv Sistemi, 1-15.
• Cafariello, J. (2014). Sukuk: How to Invest in Islamic Bonds. Wealth Dailly: http://www.wealthdaily.com/articles/sukuk-how-to-invest-in-islamic-bonds/5348 adresinden alınmıştır
• Çayıroğlu, Y. (2014). İslâm İktisadının karakteristik özellikleri. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 149-183.
• Dridi, J. and Hasan, M. (2010), "Have Islamic banks been impacted differently than conventional banks during the recent global crisis?", IMF Working Paper, No. WP/10/201, Intemational Monetary Fund, Washington, DC.
• El-Gamal, MA (2006), Islamic Finance: Laui, Economics and Practice, Cambridge, New York, NY.
• Ergec, EH ve Arslan, BG (2013), "Faiz oranlarının İslami ve konvansiyonel bankalar üzerindeki etkisi: Türkiye örneği", Applied Economics, Cilt. 45 No. 17, s. 2381-2388.
• EY. (2015). World Islamic Banking Competitiveness Report (2014–15 Participation Banking 2.0). Washington: Ernst Young, http://www.ey.com/Publication/vwLUAssets/Global_İslami_Bankacilik_Rekabet_Raporu_2015/$FILE/EY.IslamicBankingReport.2015(EN).pdf.
• EY. (2016). Dünya Katılım Bankacılığı Rekabet Raporu 2016. İstanbul: Ernst Young, http://www.ey.com/Publication/vwLUAssets/EY_Islami_Bankacilik/$FILE/EY_IBCR_2016.pdf.
• Hamoudi, HA (2007), "Hukuksal şizofreni: İslami finansta biçim ve işlev üzerine", Chicago Journal of International Law, Cilt. 7 No. 2, s. 605-622.
• İsmail Özsoy, B. G. (2013). Türkiye’de Katılım Bankalarının Tercih Edilme Sebepleri: Ampirik Bir Tetkik. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 187-204.
• Jha, Y. (2013). Examining the Meta-Principles of Modern Economics and their Implications for Islamic Banking and Finance. Islamic Sciences, Vol. 11, 169-181.
• Keles, Y . (2020). Katılım Bankacılığı: Yapı, Uygulama ve Yasa Bağlamında Temel Sorunlar . International Journal of Islamic Economics and Finance Studies , 6 (3) , 357-388 . DOI: 10.25272/ijisef.707169
• Khan, M. F. (2013). Theorizing Islamic Economics: Search for a Framework for Islamic Economic Analysis. Islamic Econ., Vol. 26 No. 1, 203-236.
• Koehler, B. (2011). The Economist Mohammed Ibn Abdullah (570 – 632). Economic Affairs, 109-114.
• Malik M. S., Malik A. and Mustafa W. (2011) Controversies that make Islamic banking controversial: An analysis of issues and challenges, AMERICAN JOURNAL OF SOCIAL AND MANAGEMENT SCIENCES ISSN Print: 2156-1540, ISSN Online: 2151-1559, doi:10.5251/ajsms.2011.2.1.41.4, ScienceHuβ, http://www.scihub.org/AJSMS
• Marsuki, M. Z. (2009). Religious Agendas Towards Sustainable Development: An Islamic Perspective. Malaysian Journal of Science and Technology Studies, 22-39.
• Mills, P. and Presley, J. (1999), Islamic Finance: Theory and Practice, Macmillan, London, United Kingdom.
• Nakvi, N. H. (1985). Ekonomi ve Ahlak. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Nienhaus, V. (2013). Method and Substance of Islamic Economics: Moving Where? Islamic Economics, 169-202.
• Özeroğlu, A. İ. (2014). Sukuk Ve Türkiye’de Sukukun Uygulanabilirliğinin Değerlendirilmesi . Tarih Okulu Dergisi , 751-772.
• Özgür, E. (2007). Katılım Bankalarının Finansal Etkinliği Ve Mevduat Bankaları İle Rekabet Edebilirliği. Afyonkarahisar: Basılmamış Doktora Tezi.
• Sarac, M. ve Zeren, F. (2015), "İslami banka faizlerinin geleneksel banka faiz oranlarına bağımlılığı: Türkiye'den daha fazla kanıt", Applied Economics, Cilt. 47 No. 7, s. 669-679.
• Shittu, A. B. (2014). The Qur'anic worldview: A springboard for cultural reform. Intellectual Discourse, 239-242.
• TCMB. (2011 Mayıs). Finansal İstikrar Raporu . Ankara: TCMB.
• Yakar, S., Kandır, S. Y., & Önal, Y. B. (2013). Yeni Bir Finansman Aracı Olarak “Sukuk-Kira Sertifikası” ve Vergisel Boyutunun İncelenmesi . Bankacılar Dergisi, 72-92.
• Zaman, A. (2012). Crisis in Islamic Economics: Diagnosis and Prescriptions. Islamic Econ, n., Vol. 25 No. 1, 143-166.