21st CENTURY IBN KHALDUN READINGS: THE EXAMPLES OF JABRII, ROSENTHAL AND ARSLAN

Yıl 2022, , 256 - 274, 20.12.2022

Beytullah Duman

https://doi.org/10.54186/arhuss.1192649

Öz

In this article, about Ibn Khaldun (1332-1406), one of the most important thinkers in the history of Islamic thought and science, the recent philosophers Muhammed Abid al-Jabiri (1936-2010), Franz Rosenthal (1914-2003) and Ahmet Arslan (1944-…) Ibn Haldun Haldunist thought, which found a place in his readings and works, was emphasized. Studies show that Ibn Khaldun's studies and Khaldunian thought are at a level to reveal different meanings and interpretations in different periods and in various geographies. In the article; It is aimed to understand Ibn Khaldun from various perspectives and to reveal the deep aspects of Khaldunian thought.

Anahtar Kelimeler

Ibn Khaldun, Jabrii, Rosenthal, Ahmet Arslan, Ibn Khaldun Readings

21. YÜZYIL İBN HALDUN OKUMALARI: CÂBİRÎ, ROSENTHAL, ARSLAN ÖRNEKLERİ

Öz

Bu makalede, İslam düşünce ve ilim tarihinin mühim mütefekkirlerinden İbn Haldun (1332-1406) hakkında yakın dönem filozoflarından Muhammed Âbid el Câbirî (1936-2010), Franz Rosenthal (1914-2003) ve Ahmet Arslan’ın (1944-…) İbn Haldun okumaları ve çalışmalarında kendisine yer bulan Halduncu düşünce üzerinde durulmuştur. İbn Haldun çalışmalarının ve Halduncu düşüncenin farklı dönemler ve çeşitli coğrafyalarda değişik anlam ve yorumlamalar ortaya çıkaracak düzeyde olduğu yapılan çalışmalarla gözler önüne serilmektedir. Makalede; İbn Haldun’un çeşitli perspektiflerden yaklaşılarak anlaşılması ve Halduncu düşüncenin derin yönlerinin de gözler önüne serilmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İbn Haldun, Câbirî, Franz Rosenthal, Ahmet Arslan, Mukaddime, Asabiyet, İbn Haldun Okumaları

Kaynakça

• Ağgül, Musa, İbn Haldun Toplum, Devlet ve Medeniyet Tasarımı, İstanbul: Dorlion Yayınları 2019.
• Amin, Samir, Avrupamerkezcilik “Doğu Feodal Devrimi, Özellikleri ve Sınırlılıkları”, İstanbul: Ayrıntı Yayınları 1993.
• Armağan, Mustafa, Cemil Meriç’in Dünyası, İstanbul: Ketebe Yayınları 2018.
• Arslan, Ahmet, İbn Haldun’un İlim ve Fikir Dünyası, Ankara: Vadi Yayınları 1997.
• Arslan, Ahmet, İslam Felsefesi Üzerine, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 2019.
• Barışan, Cemile, “el-Felâsifenin Devrimci Çocuğu İbn Haldun’a Yeniden Bakmak: Mukaddime, İslam Felsefesinde İbn Rüşdçü Bir Kırılma mı?”, Dîvân Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, Cilt 19, Sayı 37, 2014/2.
• Câbirî, Muhammed Âbid, “Niçin İbn Haldun?”, Dîvân İlmi Araştırmalar Dergisi, Sayı 21, 2006/2.
• Câbirî, Muhammed Âbid, Arap Aklının Yapısı, İstanbul: Mana Yayınları, 1. Baskı, Şubat 2020.
• Câbirî, Muhammed Âbid, Çağdaş Arap-İslam Düşüncesinde Yeniden Yapılanma, İstanbul: Mana Yayınları 2019.
• Câbirî, Muhammed Âbid, Felsefi Mirasımız ve Biz, İstanbul: Kitabevi Yayınları 2000.
• Câbirî, Muhammed Âbid, İbn Haldun’un Düşüncesi Asabiyet ve Devlet, İstanbul: Mana Yayınları 2020.
• Canatan, Kadir, İbn Haldun Batı Dışı Bir Sosyal Bilim İmkânı, İstanbul: Pınar Yayınları, 1. Baskı, Kasım 2019.
• Dale, Stephen Frederic, Ibn Khaldun:The Last Greek and The First Annaliste Historian, Int. J. Middle East Studies, 2006.
• Dale, Stephen Frederic, İbn Haldun ve İnsan Bilimi, İstanbul: Say Yayınları, 2018.
• Gazâlî, Mükâşefetü’l Kulûb, Çelik Yayınevi, İstanbul, 2019.
• Gökdağ, Kamuran, İktidar Teleolojisi İbn Haldun’un Toplum ve Siyaset Teorisinde Asabiyet, İstanbul: Klasik Yayınları 2019.
• Hassan, Ümit, “İbn Haldun Mukaddime’si Metninin Yaygınlık Kazanması Üzerine Notlar”, Ankara Üniversitesi Siyasal Fakülteler Dergisi, Cilt 28, No: 3-4, 1973.
• İbn Haldun, Mukaddime, Çev. Süleyman Uludağ, İstanbul: Dergâh Yayınları 2021.
• İbn Rüşd, Faslü’l Makâl fî Takrîri mâ Beyne’ş-Şerî’ati ve’l-Hikmeti Mine’l İttisâl, İstanbul: Endülüs Yayınları 2021.
• Kayapınar, Mehmet Akif, “Modern-Premodern” Tartışmasının Ötesinde İbn Haldun Düşüncesi”, Dîvân Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, Cilt 26, Sayı 50, 2021/1.
• Lacoste, Yves, İbn Haldun Tarih Biliminin Doğuşu, Çev. Mehmet Sert, İstanbul: Ayrıntı Yayınları 2012.
• Meriç, Cemil, Kültürden İrfana, İstanbul: İletişim Yayınları 2016.
• Önal, Mehmet, İbn Haldun’un Entelektüel Portresi ve Din Felsefesi, İstanbul: Çıra Akademi Yayınları 2020.
• Rosenthal, Franz, Revisiting Ibn Khaldun’s Biography, Studies of Honour of Clifford Edmund Bosworth I, Brill, Leiden 2000.
• Şulul, Kasım, İbn Haldun’a Göre İslam Medeniyeti, İstanbul: İnsan Yayınları 2020.
• Tomar, Cengiz, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Franz Rosenthal maddesi, TDV İslam Ansiklopedisi, 35. Cilt, İstanbul: 2008.
• Uludağ, Süleyman, İslam Düşüncesinin Yapısı, İstanbul: Dergâh Yayınları 2019.
• Ulukütük, Mehmet, “Çağımızda İbn Sinâ’yı Anlama Sorunu”, Diyanet İlmi Dergi, [İbn Sina Özel Sayısı] Sayı: 50, 2014:-212.
• Ulukütük, Mehmet, “Geçmişteki Farabi’yi Anlama Sorunu Çağımızdaki Farabi’yi Yorumlama Sorunu”, Diyanet İlmi Dergi, [Farabi Özel Sayısı], Cilt: 52, Sayı: 1 Ocak-Şubat-Mart 2016: 125-150.
• Ulukütük, Mehmet, “Gelecek Bir Geçmiş Olarak İslam Düşüncesi: Câbirî’ye Göre İslam Düşüncesinin Yeniden Yapılanmasında İbn Hazm’ın Rolü”, Danışnâme: Beşeri ve Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 1, 2020: 1-32.
• Ulukütük, Mehmet, İslam Düşüncesinde Din ve Akıl: Muhammed Âbid el-Câbirî Bağlamında Epistemolojik Bir Soruşturma, Otto Yay. Ankara 2017. Üçer, İbrahim Halil, İslam Düşünce Tarihi İçin Bir Dönemlendirme Önerisi, İLEM 2017-2018 Açılış Konferansı, Üsküdar, 13 Ekim 2017.
• Ülken, Hilmi Ziya, Uyanış Devirlerinde Tercümenin Rolü “Batı Uygarlığının Temelindeki Doğu”, İstanbul: Ülken Yayınları 1997.