Isparta Müzesi Envanterinde Bulunan Cumhuriyet Dönemine Ait El İşlemeli Peşkirler

Yıl 2014, Sayı: 10, 34 - 41, 10.10.2014

Filiz Nurhan Ölmez , Begül Özkoca

https://doi.org/10.34242/akmbaris.2019.59

Öz

İnsanoğlunun varolduğu tarihten günümüze kadar
uygarlıklar, el sanatları ile iç içe yaşamışlardır. Yaşamın gereği olan üretim biçimlerinden meydana
gelen el sanatları aynı zamanda kültürel birer olgudur. Anadolu’da el dokumacılığının en güzel örneklerinin görüldüğü ürünlerden biri de peşkirlerdir.
Bu makalede, Isparta Müzesinde bulunan peşkirler
işleme tekniği, motif ve kompozisyon özelliklerine
göre, kullanılan malzemeler de dikkate alınarak
dönemlerine göre incelenmiştir. Cumhuriyet dönemine ait olduğu müze envanter kayıtlarında belirtilen 16 örnek incelemeye alınmıştır. Cumhuriyet
dönemi peşkirlerinin önceki dönemlerden faklılık
ya da benzerlik gösteren özelikleri irdelenmiştir. Genellikle peşkirlerin desenlerinde stilize tarzda çiçek
motifleri, basit-sıralı yüzey şemaları ve dokumanın
kendinden desenli olduğu örnekler yer almaktadır.
Cumhuriyet dönemine ait olan örnekler, ayrıca işleme, kenar süsleme teknikleri, renk ve kompozisyon
özelliklerine göre incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk işlemeleri, işleme sanatı, Isparta, müze, peşkir

Kaynakça

• Anonim , (1970). “Peşkir”, Büyük Türk Sözlüğü, Hayat Yayınları, İstanbul. Barışta, Örcün (1999). Osmanlı İmparatorluğu Dönemi Türk İşlemeleri, Ankara. Eren, Hasan (1998).
• “Peşkir”, Büyük Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Koçu, Ekrem (1967). “Peşkir, Yağlık”, Türk Giyim Kuşam Sözlüğü ve Süsleme Sözlüğü, Sümerbank Kültür Yayınları, Ankara.
• Köklü, Hülya (2004). İç Anadolu Bölgesindeki El İşlemeli Peşkirler. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi.
• Onuk Taciser, Özbağ Tevhide vd. (1998). İçel
• El Sanatları, Kültür Bakanlığı yayınları: 2091, Ankara.
• Önder, Mehmet (1995). Peşkir, Antika ve Eski Eserler Kılavuzu, Ankara.
• Sözen, Metin (1996). “Peşkir” Sanat Kavramları ve Terimler Sözlüğü, İstanbul.
• Turani, Adnan (1998). Sanat Terimleri Sözlüğü, Remzi Kitapevi, İstanbul. Vardarlı, E. (1993). “Peşkir”, Derleme Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Yetim, Fatma vd. (2007). “Kastamonu İli Liva Paşa Konağı Etnografya Müzesinde Bulunan İşlemeli Ürünlerin Özellikleri”, Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 2, s-741-742.