Ulusal ve Uluslararası Koruma İlkeleri Çerçevesinde 2017-2021 Yılları Arasında Bodrum Kalesi’nde Yapılan Restorasyon Çalışmaları

Yıl 2021, Sayı: 82, 35 - 53, 31.08.2021

Nehir Öztürk , Nur Akın

Öz

Bodrum’un tarihi açıdan en değerli yapılarından biri olan Bodrum Kalesi, heybetli konumu ve özellikleriyle simgesel bir nitelik taşımaktadır. Kale, 15.yüzyıl başına tarihlenen yapımından günümüze önemli evreler geçirmiştir. İlk yapımı, Rodos Şövalyeleri döneminde, depremle yıkılan Mozole’nin taşları da kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Bu dönemin önemli yapılarından biri, 1404 tarihli şapeldir. 1522’de Rodos’un fethiyle Osmanlı’lara geçen kalede şapele minare eklenerek camiye çevrilmiştir. I. Dünya Savaşı’nda Fransızlar tarafından bombardımana uğrayan kale, hasar görerek bir süre terkedilmiştir. Daha sonra bir kısmı hapishaneye dönüştürülmüş, bu süreçte adı Bodrum’la bütünleşen Cevat Şakir Kabaağaçlı kalebentlik cezası nedeniyle kasabaya gelmiştir. Onarımlar sonrası 1964’de Müze, 1984’de de “Sualtı Arkeoloji Müzesi” olarak işlevlendirilen ve içinde sergilenen değerli batıklarla birlikte büyük ilgi çeken yapı, 1995 yılında İsveç’te düzenlenen Avrupa Müze Forumu’nda “Yılın Müzesi” ödülünü almıştır. Ayrıca 2016 yılından bu yana Unesco Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer almaktadır. Bu değerli yapının yeniden ele alınıp onarılması işi, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 2014 yılı başında ihale edilmiş ve hazırlanan detaylı proje, Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 2016 yılında onaylanarak, çeşitli uzmanlardan oluşan Bilim Kurulu kararları ve kontrolü ışığında restorasyon çalışmaları başlatılmıştır. Sınırlı bir bölümü Mayıs 2018’de ziyarete açılan kalede, tüm restorasyon müdahale kararları yapının “tarihi belge değeri ön planda tutularak” ele alınmış ve günümüz koruma teknik ve yöntemleri ışığı altında özenli bir uygulama gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda sur duvarlarının sağlamlaştırılması, çimento esaslı müdahalelerin sökülmesi, niteliksiz ve tarihi yapıya zararlı yeni yapı ve eklerin kaldırılması, batık sergilerinin yeniden düzenlenmesi vb. gibi çok sayıda uygulama, niteliğine uygun bir biçimde tamamlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kale, Restorasyon, Sulatı Arkeolojisi, Müze, Bodrum

Kaynakça

• Bilgiç, U. (2016). Bodrum Kalesi Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon, Teşhir-Tanzim ve Mühendislik Projeleri Yapım İşi, Restitüsyon Raporu.
• Briese, M. B., & Pedersen, P. (2005). ''Halikarnassos 2003'' 26.Kazı Sonuçları Toplantısı (Cilt 1). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları DÖSİMM Basımevi.
• Diler, A. (2007). Muğla Kültür Envanteri, I. Bodrum Kentsel Sit Halikarnassos. Muğla: Karya Araştırma ve Uygulama Merkezi, Muğla Valiliği İl Özel İdaresi Yayınları.
• Opteng, P. M. (2015). Bodrum Kalesi Yapısal Değerlendirme, Sorunlu Yapı Kısımlarının Analiz ve Güçlendirme Raporu.